Lời Tòa Soạn: Số báo vừa rồi Trẻ đã có bài phỏng vấn nhạc sĩ Lam Phương về việc ông có 2 nhạc phẩm vừa bị cấm lưu hành trong nước. Số này Trẻ xin giới thiệu bài tường thuật sinh nhật 80 của ông được giới nghệ sĩ và người hâm mộ tham dự đông đảo tại Cali.
Chủ nhật 26 tháng Ba năm 2017 vừa qua, người thân và các bạn bè thương mến nhạc sĩ Lam Phương đã tụ hội lại chúc mừng sinh nhật ông vừa bước qua năm 80 tại một club house giữa Little Saigon, Nam Cali. Buổi tiệc do liên nhóm Nhân Ảnh Tân Văn, Tiếng Thời Gian và nhiều nhóm thân hữu cùng góp công tổ chức trong tình văn nghệ đậm đà, thắm thiết. Có những người không quản đường xa bay từ Washington DC, Wahington State, Ohio, Texas, Minnesota, Arizona, Oregon, San Jose, San Diego,… về để chúc thọ cho nhạc sĩ.
Tôi thấy có sự hiện diện của nhạc sĩ Tuấn Khanh, GS. Lê Văn Khoa, ca sĩ Ngọc Hà, GS. Quyên Di, Ca sĩ Diễm Chi, Thi sĩ Cao Mỵ Nhân, nhà văn Phạm Quốc Bảo, GS Trần Huy Bích, GS Dương Ngọc Sum, GS. Song Thuận, Gia Ðình nữ sĩ Minh Ðức Hoài Trinh… và nhiều nhóm văn nghệ cũng như các câu lạc bộ đến thăm trong những giờ khác nhau. Các ca nhạc sĩ có gởi lời chúc đến cho NS Lam Phương và có người làm thơ chúc tặng. Tôi thấy được nụ cười dễ mến của ông luôn nở trên môi trong suốt buổi họp mặt kéo dài 4, 5 tiếng vì tiệc bắt đầu lúc 12 giờ trưa. Ban tổ chức dành riêng một giờ đồng hồ đầu buổi tiệc cho thời gian chụp hình. Ông đã là trung tâm của một buổi chụp hình mà ai cũng muốn có một tấm hình kỷ niệm với ông.
Vào 1 giờ trưa tiệc khai mạc với nghi thức chào cờ Việt Mỹ và vài phút mặc niệm, diễn ra như thường lệ cho các buổi tiệc của cộng đồng người Việt hải ngoại. Nhà văn Việt Hải, Trần Mạnh Chi và ban tổ chức của nhóm Nhân Ảnh Tân Văn và Tiếng Thời Gian có vài lời ngắn gọn mở đầu buổi tiệc sinh nhật mừng đại thọ bát tuần của NS Lam Phương. Các cơ quan truyền thông đi lại ghi hình, ghi ảnh để cho lên truyền hình và báo chí. Khoảng 200 quan khách ngồi đầy phòng hội thưởng thức một chương trình văn nghệ dồi dào đủ tiết mục ca múa xoay quanh chủ đề nhạc của Lam Phương. Phần chúc thọ có mục đọc email của các thân hữu từ xa không đến được như Ca sĩ Bạch Yến và phu quân Trần Quang Hải, NS Ngô Thụy Miên v.v…
Giáo sư Quyên Di được mời lên nói về NS Lam Phương và các ca khúc của ông. Phần nói chuyện vui nhất vẫn là câu chuyện giáo sư kể về ngày xưa thuở ông còn ở xóm Chợ Vườn Chuối và nghe những câu nhạc chế lại từ các ca khúc của Lam Phương như trong bài “Khúc ca ngày mùa” là … “Kìa Na Tra với ông Tề đấu phép, phép Na Tra bị ông Tề thâu hết, thế là Na Tra phải thua ông Tề..”. Hay trong bài “Kiếp nghèo”, “Ðường về hôm nay tối thui, gập ghềnh em không thấy tui, em đụng tui, em nói tui đui …”.. Giáo sư đã nhận xét Lam Phương là một nhạc sĩ đa tài, đa năng và nhạc ông đã đi sâu vào quần chúng. Theo GS, trong một khía cạnh nào đó, nhạc Lam Phương đã gắn liền với sinh mệnh của một dân tộc, với một quốc gia mà chúng ta rất quý mến, đó là VNCH.
Có thể nói mục cắt bánh sinh nhật thật vui nhộn và huyên náo nhất vì mọi người quay quần quanh ông để hát bài “Happy Birthday” mừng ông. Ông bị bắt phải thổi đi thổi lại những ngọn nến đến 8 lần tượng trưng cho 80 tuổi. Trong tiếng cười rộn rã và âm thanh sinh động, hình ảnh ông chu miệng thổi nến, in đậm trong trí và theo tôi mãi đến lúc ghi lại bài viết này. Quả thật, hôm ấy đối với ông và mọi người đúng là “Ngày hạnh phúc” như tên một bài hát của ông. Chắc hẳn nỗi nhọc nhằn vì ngồi lâu trên xe lăn bao nhiêu tiếng đồng hồ tan biến theo nỗi vui của cuộc hội ngộ bạn bè và người thân.
Nói đến người thân, tôi có cơ hội tiếp xúc với Minh Khai là cô em gái út của ông người đang ở với ông và chăm sóc ông từng miếng cơm manh áo. Cô nghẹn ngào kể lại chuyện ngày xưa của Lam Phương khi tôi hỏi cô về cuộc sống hiện tại của ông và cô:
– Hôm nay em rất hạnh phúc vì quý anh chị đã thương mà tổ chức bữa tiệc. Em nhỏ hơn anh ấy 18 tuổi, em còn nhớ lúc nào mẹ em cũng nói tội nghiệp anh Hai vì anh rất thương tụi em mà còn giúp má để nuôi dạy tụi em. Ngày xưa má và tụi em còn ở cái nhà sàn trong xóm nghèo lắm. Mỗi khi trời mưa nước ngập ướt cả nhà. Má ước có cái nhà gạch, má sẽ lau hoài. Anh Lam Phương nghe được nên khi anh vừa có tiền bán nhạc, anh mua liền cho má cái nhà ở Lữ Gia (Minh Khai rươm rướm nước mắt), anh nói anh muốn tụi con gái, mấy đứa em phải thoát ra, không ở cái xóm lao động đó nữa. Anh làm ra rất nhiều tiền mà không bao giờ đứng tên hay sở hữu cái gì hết ngay khi qua Mỹ cũng vậy. Anh rất nghệ sĩ, ở với ai cũng ở hết trái tim, đi ra với 2 bàn tay trắng không tính toán tiền bạc gì hết. Má em nói anh ấy rất có hiếu, nên trời sinh em út ra để bây giờ ở với ảnh. Em có duyên ở với ảnh hầu như suốt hành trình cuộc đời ảnh. Hồi bên Pháp cũng vậy. Ðến năm 1994 anh bắt đầu bịnh, rồi 1999 anh bị stroke liệt luôn.(nước mắt Minh Khai tuôn rơi). Một năm sau em qua Mỹ và ở với anh ấy đến bây giờ.
Ca sĩ Diễm Chi thường được gọi là Du Ca Chi Bảo, cũng cho tôi biết cảm tưởng khi tôi xin ý kiến của chị. Chị cho biết từ nhỏ đã ngưỡng mộ nhạc Lam Phương. Sau là ca sĩ, có rất nhiều ca sĩ tranh nhau hát nhạc của ông, đến nỗi không có chỗ cho chị hát nữa. Chị lái xe từ Houston, Texas qua chỉ để dự buổi tiệc rồi về. Khi được hỏi bài hát nào của Lam Phương gây ấn tượng cho chị. Chị bảo bài “Lầm”. Câu hát “Tôi đã lầm đưa em sang đây…” khiến chị xúc động, vì chị là một người đàn bà VN. Hoàn cảnh giống vậy xảy ra rất nhiều. Dù ai nói chị cải lương, nhưng cũng chịu thôi. Chị cảm thấy hơi kỳ kỳ cho một người đàn ông vì đã có sự âu yếm bao la đã mang một người yêu thương nhất trên đời qua đây. Ðến phút chót lại “lầm”, một sự lỡ lầm lớn nhất trong đời. Mỗi lần nghe, chị lại thấy con tim chùng xuống, buồn cho một kiếp người, không phải cho một người đàn bà mà là một người đàn ông. Tuy nhiên ông đã can đảm nói ra vì tự ái không ai dám nói, nhất là Lam Phương là một nhạc sĩ nổi tiếng.
Nguyễn Phương Thảo, là một nghệ sĩ Tây Ban Cầm còn rất trẻ, mới định cư ở Cali, nhận xét về giai điệu và ca từ của NS LAM PHƯƠNG như sau:
– Em mới biết NS hơn một năm nay từ ngày sinh nhật ông năm rồi. Em từng đàn nhạc của ông cho ca sĩ hát. Theo em, nhạc của ông có giai điệu mượt mà, ca từ dễ đi vào lòng người, cả hai đều hài hòa. Ngay cả lúc em đàn một giai điệu lên, không cần lời, em vẫn cảm nhận được giai điệu đó trên nền hòa âm đó. Nói chung là khi cảm nhận được sẽ truyền đạt được. Sau 75 ông cũng có những bản nhạc rất hay, em thích nhất bài “Cho em quên tuổi ngọc”. Với làng nhạc VN, ông là cây đa, cây đề, rất khó có người thay thế được.
Cuối cùng tôi được nói chuyện với chị Phạm Hương là một “fan” hâm mộ NS Lam Phương. Tôi không ngờ càng nói chuyện chị càng xúc động mạnh.
– Nếu nói về văn học nghệ thuật, theo tôi, nhạc của Lam Phương có giá trị và tính nhân bản. Trước và sau 75 nhạc của ông đã khắc sâu và gắn chặt vào lòng người dân miền Nam. Hôm nay nghe lại những bài hát về lính tôi vô cùng xúc động. Tôi sống trong thời của những người lính trước 75 với lứa tuổi học trò thơ mộng cắp sách tới trường và đã từng yêu. Trong tình yêu đó, chúng tôi bất chấp mọi hiểm nguy và bất trắc vì người yêu của chúng tôi là lính và họ chấp nhận hy sinh để ra chiến trường. Cả nước hầu như trong nhà ai cũng có người đi lính.Tôi có người anh đã nằm xuống trong lứa tuổi 20 ở trận Bình Long (bắt đầu khóc nức nở). Tôi rất hãnh diện khi nhắc tới họ và không bao giờ quên ơn NS Lam Phương đã có những bài tình ca về lính rất sâu sắc và ấn tượng. Mỗi lần nghe tôi lại nhớ anh tôi đến rơi nước mắt, có lẽ tôi sẽ mang chúng theo suốt cuộc đời.
TT thực hiện