Chơi thể thao có nhiều lợi ích nhưng cũng lắm rủi ro và dễ gây thương tích, đặc biệt khi người chơi không được huấn luyện bài bản hoặc không chú trọng đầy đủ đến các biện pháp an toàn. Thống kê năm 2013 tại Hoa Kỳ đã có trên 365,000 người phải đi cấp cứu chỉ vì chơi thể thao.
Những chấn thương thể thao thường gặp tại các phòng cấp cứu bao gồm: cổ chân (15%), đầu (14%), ngón tay (12%), đầu gối (9%), mặt và vai (7%)… Chỉ tính riêng năm 2014, môn chơi banh rổ rủi ro cao nhất với ghi nhận ít nhất 522,817 ca chấn thương, tiếp theo sau là đạp xe đạp với 502,104 thương tích, và banh bầu dục với 396,457 chấn thương.
BANH RỔ
Ðây là môn chơi có nhiều chấn thương nhất. Hầu như năm nào cũng có trên nửa triệu trường hợp bị thương tích nặng nhẹ, trong đó trên 10,000 ca phải nhập viện. Banh rổ nguy hiểm vì mặt sân bằng gỗ, các đấu thủ thường cao to, chơi với tốc độ cao, trong không gian hẹp, dễ va chạm gây té ngã, đập đầu, v.v… Banh rổ cũng là môn chơi thu hút nhiều trẻ em trong độ tuổi từ lớp 1 đến lớp 12 chơi.Khoảng 17,500 trường trung học Hoa Kỳ thiết lập các đội banh rổ chánh thức – theo một thống kê mỗi niên khóa ghi danh trên 26 triệu học trò trong độ tuổi 12-17. Các chấn thương thường thấy nhất với banh rổ là lật cổ chân, trật mắt cá, mẻ đầu gối, v.v…
BANH BẦU DỤC
Ðây là môn thể thao được ưa chuộng nhất tại Hoa Kỳ. Năm 2013, 46 trong 50 sự kiện thể thao được khán giả TV đón xem nhiều nhất là các trận banh bầu dục nhà nghề NFL. Không khó hiểu có nhiều người thích chơi banh bầu dục dẫn đến nhiều chấn thương, chưa kể tự thân môn chơi này đã sẵn tính bạo liệt, đề cao nam tính, sức mạnh, tốc độ, phối hợp đồng đội, v.v… Thống kê mỗi năm môn chơi banh bầu dục khiến khoảng dưới nửa triệu người gặp chấn thương. Ðáng kể là các cầu thủ tí hon lứa tuổi từ 5 tới 14 có đến 51.2% xác suất bị thương khi chơi banh bầu dục. Lứa tuổi 15 đến 24 chỉ có 39.5% trường hợp chấn thương.
ÐI XE ÐẠP
Ít được biết đến, nhưng thực tế môn chơi xe đạp nguy hiểm vào hàng thứ 3, chỉ kém banh rổ và banh bầu dục. Một trong những lý do chánh là ngày càng có nhiều người chuộng đi xe đạp. Ngày nay tại Hoa Kỳ, ít nhất lên đến con số 40 triệu người đi xe đạp thường xuyên mỗi năm như một cách tập luyện để duy trì sức khỏe. Số liệu năm 2015, đã có 488,123 người được điều trị vì các thương tích khác nhau trong khi đạp xe đạp, với hàng trăm trường hợp xấu nhất đưa đến tử vong, dẫn đầu là tiểu bang California (123 chết), tiếp theo là tiểu bang Florida (120), tiểu bang Texas (56), và tiểu bang New York (45). Vì những thực tế này mà trong vòng 10 năm qua đã thấy có nhiều tiến triển trong kỹ thuật nón an toàn cũng như cải thiện các trang bị bảo vệ cổ tay và đầu gối của những cua rơ.
ÐÁ BANH
Môn chơi đòi hỏi kỹ thuật vờn banh khéo léo, tốc độ, và cũng đi kèm vô số va chạm gây thương tích, nguy hiểm cách riêng là các đôi giày đinh nhiều khi nhọn sắc như bàn chông. Sự việc môn đá banh ngày càng phổ biến tại Hoa Kỳ, ngày càng thu hút thêm nhiều người chơi cũng góp phần gây gia tăng chấn thương. Những năm gần đây, không năm nào có ít hơn 230,000 trường hợp cầu thủ phải đi cấp cứu vì gặp chấn thương trong khi đá banh.
KHÚC CÔN CẦU TRÊN BĂNG
Ice Hockey tuy không thịnh hành như banh rổ, banh bầu dục, hay đá banh, nhưng vẫn có khoảng 3 triệu người chơi tại Hoa Kỳ với khoảng 10,000 ca chấn thương mỗi năm. Ðáng ngại nhất có khoảng 30% là chấn thương sọ não nặng nhẹ khác nhau, con số cao nhất trong số các trò chơi đồng đội.
QUYỀN ANH
Bản chất môn chơi Boxing là bạo lực, với 1 võ sĩ đấm võ sĩ kia tới khi nào đối phương chịu khuất phục hết kháng cự mới thôi. Ðây là môn chơi chết người nhất, luôn luôn có chấn thương ít nhiều trong mỗi lần thượng đài, và xưa nay cũng không hiếm trường hợp võ sĩ tử vong ngay trên võ đài. Ngay cả sau khi đã giải nghệ, nhiều võ sĩ đấm bốc vẫn phải tiếp tục chịu đựng thương tích như thị lực suy giảm, tứ chi mất độ linh hoạt, nói năng khó khăn, thậm chí cả tổn thương não bộ gây toàn thân/bán thân bất toại, v.v… Một hai thập niên gần đây, lại thấy võ đài võ tự do Mixed Martial Art ngày càng lên thanh thế nhờ xiển dương môn chơi máu me, khuyến khích các võ sĩ đánh đối phương gãy xương, nghẹt thở, v.v…
AN TOÀN CHO TRẺ EM
Thể thao học đường tại Hoa Kỳ rất hùng mạnh. Mỗi năm có ít nhất 30 triệu trẻ dự phần chơi thể thao. Ðặc biệt lứa tuổi từ 5 đến 14 rất dễ dính chấn thương vì thiếu kinh nghiệm lẫn xương cốt còn yếu ớt. Trong lứa tuổi này, thể thao cùng với các khu “Playground” là những thủ phạm gây ra thương tích nhiều nhất. Thống kê năm 2015, có 51% các ca chấn thương vì chơi banh bầu dục phải đi cấp cứu nằm trong diện tuổi này.
Dù sao, giải pháp an toàn không hẳn là tránh hẳn, không cho trẻ chơi thể thao, mà là sự am hiểu và tuân thủ nguyên tắc an toàn. Thực tế cho thấy 62% chấn thương thể thao xảy ra trong khi tập luyện, không phải lúc tranh tài. Cần khuyến khích trẻ luôn đeo kiếng an toàn bảo vệ mắt, mang băng che đầu gối, cùi chỏ, đeo “mouth guard” bảo vệ răng, miệng. Nên nhắc nhở trẻ tránh va chạm đầu và luôn báo cha mẹ hoặc người lớn nếu bị thương vùng đầu dù nhỏ hay lớn.
Một quy luật khác cũng có thể hữu dụng là tránh để trẻ chơi độc một môn thể thao nào đó với số giờ trong tuần vượt quá số tuổi của trẻ – chẳng hạn bé 10 tuổi không nên chơi đá banh 11 giờ, hoặc hơn nữa, trong 1 tuần lễ. Vì thống kê cho thấy trong 1 tuần, các trẻ chơi thể thao nhiều giờ hơn số tuổi thì dễ gặp rủi ro, chấn thương hơn trẻ khác đến 70%.
TTD