Bà Pritchett – Ðiều tra viên
Tôi gặp Ðiều Tra Viên C. Pritchett (Detective, Domestic-Sex Crimes) của sở cảnh sát sau khi chúng tôi có cơ hội làm việc trong một vụ án ở thành phố Arlington, Texas. Ðó cũng là dịp tôi được gặp cô Jade Taylor, nhân viên chuyên cố vấn cho nạn nhân của bạo hành gia đình (Victim Services Counselor). Bà Pritchett và cô Taylor đã chia sẻ với tôi lý do họ chọn công việc của mình. Họ cũng cung cấp những tin tức hữu ích liên quan đến thủ tục hành chánh mà sở cảnh sát thường phải hoàn tất cho những vụ án liên quan đến bạo hành gia đình. Với mục đích giúp người dân hiểu rõ hơn về công việc của sở cảnh sát và khuyến khích cộng tác cũng như sự trao đổi tin tức hai chiều, bà Pritchett và cô Taylor đã vui vẻ muốn qua tôi làm nhịp cầu nối với cộng đồng Việt chúng ta.
Ðiều tra viên Pritchett bắt đầu câu chuyện với việc bà từng phục vụ trong quân đội nhiều năm trước khi bà giải ngũ và sau đó bà được nhận vào trường huấn luyện sĩ quan cảnh sát (police academy). Nhìn vẻ ngoài rắn chắc, mạnh mẽ và nghiêm nghị khó ai có thể đoán rằng Ðiều tra viên Pritchett hoàn tất chương trình cử nhân ngành nghệ thuật trình diễn (Theatre Major) trước khi trở thành cảnh sát. Bà Pritchett cũng chia sẻ rằng trong thời gian bà đang học khóa huấn luyện sĩ quan cảnh sát, một trong những người bạn học của bà trong trường huấn luyện cảnh sát đã bị thiệt mạng khi người bạn học đó đang điều tra một vụ án liên quan đến bạo hành gia đình. Lý do đó, sau khi tốt nghiệp, bà quyết tâm trau dồi kinh nghiệm và kiến thức để trở thành điều tra viên chuyên điều tra về những vụ án liên quan đến bạo hành gia đình. Sau 4 năm làm cảnh sát tuần hành đường phố ở thành phố Arlington, bà Pritchett đã được thăng chức lên làm Ðiều tra viên chuyên về những vụ án liên quan đến tội phạm tình dục và bạo hành gia đình.
Theo bà Pritchett, vụ án bắt đầu là khi có người gọi số điện thoại khẩn cấp 911, người cảnh sát tuần tra (Patrol Officer) thường là người có mặt đầu tiên ở hiện trường. Nhiều vụ án liên quan đến bạo hành gia đình, bên cạnh cảnh sát tuần tra còn có cố vấn viên của sở cảnh sát trợ giúp nạn nhân điền giấy tờ hành chánh (domestic violence packet) và giấy khai báo của nạn nhân (victim statement). Nếu nạn nhân không nói được tiếng Anh, họ có thể yêu cầu có người thông dịch. Theo thủ tục hành chánh, cảnh sát rất cẩn thận ghi chú chi tiết thương tích của nạn nhân cũng như những bằng chứng và nhân chứng liên quan đến vụ án. Sau khi đánh giá tính chất nghiêm trọng của vụ án, nhân viên sở cảnh sát có thể yêu cầu tòa án ban ra án lệnh khẩn cấp tạm thời cấm nghi phạm đến gần hay gây tổn thương nạn nhân. Ðồng thời tùy từng trường hợp mà cảnh sát có thể đưa nạn nhân về ở tạm thời trong khu nhà dành riêng cho nạn nhân bạo hành gia đình và cung cấp cho nạn nhân những tin tức và dịch vụ miễn phí trợ giúp nạn nhân thoát khỏi nguy hiểm và thay đổi cuộc đời. Nếu nghi phạm có mặt tại hiện trường lúc cảnh sát đến sau cú gọi điện thoại khẩn, cảnh sát có thể tạm bắt nghi phạm. Rồi sau đó tòa án có thể quyết định số tiền nghi phạm phải đóng để được tại ngoại hầu tra (bail bond) hoặc tiếp tục bị giam giữ để bảo vệ an toàn cho cộng đồng, xã hội. Tiếp theo, hồ sơ được chuyển sang cho Ðiều tra viên của sở cảnh sát. Nhiệm vụ của Ðiều tra viên là nghiên cứu, đánh giá và thâu thập thêm bằng chứng và tin tức để trình lên cấp trên xem vụ án này có thực sự đủ để chuyển sang cho công tố viên hoặc đưa ra lệnh truy bắt nghi phạm hay không nếu nghi phạm đã bỏ đi khỏi hiện trường.
Trong thời gian Ðiều tra viên làm việc về một vụ án, bà Pritchett khuyên nghi phạm nên cộng tác với sở cảnh sát và bà Pritchett nói rõ rằng ngay cả khi nghi phạm có luật sư đại diện bên cạnh khi bị triệu tập lên sở cảnh sát, bà hoàn toàn khuyến khích việc đó và không hề dùng lý do có luật sư bên cạnh là một dấu hiệu để kết tội nghi phạm. Mà bà còn nhấn mạnh quyền được luật sư đại diện là một quyền lợi cơ bản mà luật pháp Mỹ bảo vệ nghiêm ngặt trong Hiến Pháp Hoa Kỳ (right to an attorney – Sixth Amendment of the Constitution).
Sau khi bà Pritchett và cấp trên đưa ra quyết định có khởi tố một vụ án hay không dựa vào bằng chứng thâu thập, hồ sơ vụ án được chuyển sang người công tố viên (Prosecutor/City Attorney/District Attorney). Những bằng chứng mà Ðiều tra viên xem xét có thể gồm có: bản tường trình của cảnh sát tuần tra, nạn nhân, nghi phạm và nhân chứng, hình ảnh, hồ sơ y tế của nạn nhân, bản chất mối quan hệ giữa nạn nhân và nghi phạm, v.v… Bà Pritchett cũng khuyên nếu một nghi phạm (suspect) nghĩ rằng mình bị vu cáo, nghi phạm nên liên lạc với sở cảnh sát, cung cấp tên và ngày tháng năm sinh để tìm hiểu xem sở cảnh sát có một bản tường trình của cảnh sát viên (police report) về mình hay không. Nếu có, nghi phạm nên hỏi tên và số phôn của người Ðiều tra viên để có thể cung cấp một bản tường trình chi tiết của chính mình về vụ án mà mình có thể bị khởi tố. Nghi phạm cũng có thể tự nguyện làm kiểm tra nói dối qua máy của cảnh sát (polygraph test). Ngoài ra, nghi phạm cũng nên cẩn thận hơn trong vấn đề giao tiếp với người vu cáo mình. Tránh xa và không nên liên lạc trực tiếp với người vu cáo mình, nhưng vẫn có thể liên lạc luật sư đại diện cho họ nếu nạn nhân có luật sư đại diện. Ðồng thời, nếu có một án lệnh khẩn cấp tạm thời (Restraining Order/Temporary Protective Order) cấm nghi phạm lại gần hoặc liên lạc, mà người vu cáo mình cố tạo những tình huống để gài làm nghi phạm có thể vi phạm án lệnh của tòa án, nghi phạm liên lạc với sở cảnh sát và trình bày tại sao mình lại đụng mặt người vu cáo mình dù mình cố gắng tránh mặt. Ngoài ra, nếu biết mình có nguy cơ bị khởi tố, nghi phạm cũng nên có người luật sư đại diện mình trước tòa án để giải quyết vấn đề trước khi vụ án trở nên nghiêm trọng.
Ngoài bằng chứng cung cấp bởi sở cảnh sát, Công tố viên sẽ xem xét và quyết định về việc thâu thập bằng chứng của nhân viên cảnh sát có hợp lệ không. Nếu bằng chứng cung cấp có thể giúp chứng minh tội ác của nghi phạm, nhưng nếu bằng chứng đó được thâu thập một cách bất hợp pháp thì Công tố viên không thể dùng những bằng chứng đó trước tòa để kết tội nghi phạm.Chẳng hạn có những vụ án rất nổi tiếng mà bằng chứng được thâu thập không được phơi bày hay dễ dàng thấy bởi bất cứ người nào. Như cảnh sát đã chặn người trái phép, khám người và tìm thấy chất kích thích bất hợp pháp.Những bằng chứng đó đã tìm ra được một cách bất hợp pháp bởi cảnh sát viên và phương cách điều tra của cảnh sát đã vi phạm quyền công dân được bảo vệ bởi hiến pháp Hoa Kỳ. Và như vậy, công tố viên sẽ hủy bỏ vụ án.
Cô Jade Taylor cố vấn tâm lý
Bên cạnh hành pháp và tư pháp, còn có những dịch vụ miễn phí của chính phủ được mở ra để trợ giúp nạn nhân của những vụ án liên quan đến bạo hành gia đình. Cô Jade Taylor là một trong những nhân viên chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển những dịch vụ đó.
Năm 1995, khi cô Jade Taylor mới 10 tuổi, cô đã viết lên một tờ giấy mà mẹ cô còn cất và đóng khung giữ đến bây giờ là cô muốn làm trong một ngành nghề giúp đỡ được mọi người. Sau khi cô tốt nghiệp cao học và hoàn tất chương trình chuyên môn để được cấp giấy chứng chỉ hành nghề Cán Sự Xã Hội (Social Work license), công việc đầu tiên cô Taylor làm là cố vấn tâm lý và trợ giúp thiếu niên du đãng và những người vô gia cư ở một tổ chức bất vụ lợi (non-profit organization) có tên PROMISE. Sau đó cô chuyển sang làm cho hệ thống trường học công của Arlington (Arlington Independent School District) để cố vấn tâm lý nhóm và làm người hướng dẫn (mentor) cho học sinh. Tháng tám năm 2014, cô Taylor chính thức được sở cảnh sát Arlington mướn vào và từ đó công việc của cô là cùng làm việc với cảnh sát để trợ giúp nạn nhân bạo hành gia đình. Dịch vụ trợ giúp nạn nhân (Victim Services) của thành phố Arlington, TX, nơi cô Taylor công tác, trong năm 2016 đã trợ giúp hơn 14 ngàn người dù chỉ có 8 người cố vấn tâm lý (counselor) và cô là một trong những cố vấn tâm lý làm việc với tất cả bầu nhiệt huyết. Do đó dịch vụ này được công nhận bởi Texas Municipal League năm 2016 là một trong những dịch vụ thành công nhất.
Qua đó chúng ta có thể thấy chính quyền địa phương rất chú trọng những dịch vụ trợ giúp nạn nhân chứ không chỉ tập trung vào việc bắt phạm nhân và trừng phạt.
LS AT