Xin bác sĩ vui lòng cho biết những Bí Mật của sự Miễn Dịch.
Cảm ơn bác sĩ.
Lê Duy Lam
Ðáp
Thưa bạn, bây giờ chúng ta đi vào từng chi tiết của vấn đề bạn muốn tìm hiểu.
- Làm sao cơ thể chống lại với các loại bệnh?
Nhờ có da mà cơ thể có khả năng ngăn ngừa một số bệnh như là da dùng để ngăn sự xâm nhập của vi khuẩn, chất chua trong bao tử để tiêu diệt các loại vi trùng hoặc chất nhờn trong hệ hô hấp hoặc trong hệ thống bài tiết nước tiểu để loại những chất xa lạ đối với cơ thể.
Nhưng quan trọng nhất là một khí giới bí mật nằm trong mạch máu và các hạch.Những tế bào vô địch như bạch cầu và một số những chất như kháng thể trong máu đều có khả năng tiêu diệt các vật lạ. Nguyên lý của hệ miễn dịch rất bí mật và phức tạp mà các nhà khoa học cho rằng nếu hiểu về chúng cũng như điều khiển được chúng sẽ có khả năng làm một cuộc cách mạng trong cách săn sóc sức khỏe.
Hầu hết chúng ta khi sinh ra đã có sẵn một hệ thống miễn dịch chưa phát triển nhưng ngay sau khi sinh, hệ thống này đã trưởng thành. Trong thời gian này, sự miễn dịch của đứa bé được máu và sữa của mẹ cung cấp. Loài người cũng có tính miễn dịch tự nhiên với một số bệnh của động vật khác. Sự miễn dịch này tùy thuộc vào một số điều kiện như di truyền nhưng dinh dưỡng và thói quen làm việc cũng có nhiều ảnh hưởng.
2. Có chuyện gì sẽ xảy ra nếu cơ thể không chống lại với các tác nhân gây bệnh?
Nhiều bệnh mà cơ thể chưa có tính miễn dịch. Mỗi người trong chúng ta đều chống lại một bệnh qua miễn dịch tiếp thu nhưng khó khăn là bằng cách nào để bị bệnh. Mỗi vi khuẩn đều có tính miễn dịch riêng mà cơ thể coi như là lạ. Ðể chống lại, máu và hệ bạch huyết bắt đầu tạo ra các nhiễm thể tức là những chất đạm có thể vô hiệu hóa một kháng nguyên đặc biệt nào đó.
Nếu cơ thể có đủ sức mạnh thì các kháng thể có thể ngày một ngày hai tiêu diệt những kẻ xâm lăng đó và bệnh giảm dần. Kể từ ngày này, cơ thể sẽ chống lại sự tấn công của bệnh đó.
3. Bằng cách nào mà thuốc chích ngừa có công hiệu?
Một cách khác để có miễn dịch chủ động là qua chích ngừa nhân tạo với các sinh vật gây bệnh đã giảm độc tính. Chích ngừa sẽ kích thích cơ thể để sản xuất kháng thể và gây ra tính miễn dịch tiếp thu.
Trong một số trường hợp, sinh vật sẽ bị nhiệt, formaldehyde hoặc các tia cực tím tiêu diệt trước khi thuốc chích ngừa được hoàn tất, chẳng hạn các thuốc chích ngừa ho gà và thương hàn.
Tuy nhiên nhiều loại thuốc chích ngừa phải làm qua sinh vật còn sống nếu muốn có miễn dịch hiệu nghiệm. Ðể an toàn, các sinh vật được làm giảm độc tố bằng hóa chất hoặc các phương tiện khác. Chẳng hạn thuốc ngừa tê liệt trẻ em Sabin để uống.
Một nhóm thứ ba gồm thuốc chích ngừa bệnh đậu mùa và lao được chế tạo từ kháng nguyên còn sống nhưng giảm độc tố.
4. Khi nào kháng độc tố và gamma globulin được dùng?
Một vài loại bệnh do vi khuẩn gây ra đặc biệt như phong đòn gánh, ngộ độc Clostridium và hoại thư do các vi khuẩn đổ độc tố vào dòng máu. Cả hai loại chống độc tố và gamma globulin có thể được dùng để tiêu diệt chúng.
Chất chống độc tố được sản xuất bằng cách chích một lượng rất nhỏ vi khuẩn cho mấy động vật. Các kháng thể được lấy ra từ máu và thanh lọc trước khi được chích cho con người. Chúng tạo ra tính miễn dịch tạm thời ngay nhưng kéo dài trong sáu tuần lễ. Thuốc chích ngừa tăng cường với cùng loại chống độc tố được dùng nếu rủi ro của bệnh lại xuất hiện.
Không giống như chất chống độc tố, gamma globulin là do máu của người cho mà trước đây đã nhiễm một bệnh đặc biệt và tạo ra kháng thể với bệnh đó. Gamma globulin nhiều khi được dùng đối với những người tiếp xúc với các bệnh trầm trọng mà chưa được chích ngừa. Chúng được dùng nhiều nhất sau khi tiếp xúc với siêu vi bệnh viêm gan A hoặc B nhưng cũng có thể phòng ngừa bệnh quai bị và bệnh sởi.
5. Chuyện gì xảy ra nếu hệ thống miễn dịch bị tiêu hủy?
Tiêu hủy hệ miễn dịch là một chuyện rất quan trọng.
Một loại bệnh gọi là đẻ ra đã không có hệ miễn dịch là do tủy của thai nhi không thể tạo ra những bạch cầu đặc biệt cần thiết cho hệ thống miễn dịch. Chúng sẽ chết sau khi sanh vì nhiễm trùng.
Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải xuất hiện khi ở một người khỏe mạnh lại bị nhiễm trùng vì siêu vi đã tiêu hủy các bạch cầu. Chết vì nhiều nguyên nhân đặc biệt là ung thư của hệ miễn dịch và các bệnh nhiễm trùng.
Các bệnh tự miễn trong đó hệ thống bảo vệ cơ thể hiểu lầm các tế bào của chính mình là thuộc về người khác. Cơ thể sẽ sản xuất kháng thể và tiêu hủy những mô bào lành mạnh của cơ thể. Có thể các bệnh như viêm khớp dạng thấp, xơ cứng các mô và một loại tăng tuyến giáp là một trong những trường hợp này.
NYÐ