Một ngôi sao vừa lặn khuất. Khoa học gia lỗi lạc Stephen Hawking đã mất vào sáng sớm ngày 14/3, tại nhà riêng ở Cambridge, Anh quốc ở tuổi 76. Cuộc đời của ông đầy những trắc trở, hoạn nạn nhưng bằng nghị lực phi thường và óc hài hước ông đã vượt qua tất cả, sáng tạo không ngừng để lại cho đời một kho tàng quý báu.
Sinh ở Oxford ngày 8/1/1942, chàng trai Hawking 21 tuổi bị chẩn đoán mắc một loại bệnh thần kinh vận động. Ða số những người mắc căn bệnh này chỉ có thể sống 2-3 năm kể từ ngày phát hiện. Nhưng trái với mọi tiên lượng của bác sĩ, giáo sư Hawking đã sống thêm tới 50 năm. Không chỉ sống sót, Stephen Hawking còn tiếp tục nghiên cứu khoa học và đạt đến đỉnh cao sự nghiệp khi ngồi trên xe lăn và giao tiếp thông qua một thiết bị phát giọng nói nhân tạo vì ông bị mất giọng trong bệnh tật. Mọi người chiêm ngưỡng ông qua các cuốn sách như “Lược sử thời gian” hay “Vũ trụ trong vỏ hạt dẻ”, miêu tả súc tích những khám phá khoa học vượt bậc về những bí ẩn và kỳ vĩ của vũ trụ.
Không chỉ về tư tưởng khoa học, cuộc sống và cách xử thế cùng những lời ông để lại sẽ ảnh hưởng lớn tới những thế hệ sau này.
Về đời tư của ông ta được biết ông hai lần kết hôn, có một con gái và hai con trai. Con gái Lucy Hawking kể rằng hồi nhỏ thường cùng anh trai chạy theo cha khắp khuôn viên đại học Cambridge. “Cha tôi từng lái xe lăn điện chạy khắp Cambridge với tốc độ cao. Tôi và anh trai, hai đứa nhóc tóc vàng cầm kem chạy bên cạnh ông. Chứng kiến cảnh đó, mọi người cảm thấy kinh ngạc, choáng váng và sợ hãi”.
Stephen Hawking từng khuyên các con nuôi dưỡng ước mơ, chăm chỉ làm việc và trân trọng tình yêu.
“Ðây là những lời khuyên quan trọng nhất mà tôi để lại cho các con”, nhà vật lý thiên tài Stephen Hawking nói trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình Mỹ ABC vào năm 2010.
“Một, hãy nhớ nhìn lên những vì sao và đừng nhìn xuống dưới chân mình. Hai, đừng bao giờ từ bỏ công việc. Công việc cho con mục đích và ý nghĩ và không làm việc cuộc sống sẽ trống rỗng. Ba, nếu con may mắn tìm được tình yêu, hãy nhớ tình yêu là thứ hiếm có và đừng vứt bỏ nó”.
Cách đây 12 năm, năm 1997, Stephen Hawking có sang Việt Nam trong một chuyến đi du lịch bình thường, thăm cô con gái nuôi người Việt lúc đó đang học tại trường dành cho trẻ khuyết tật ở làng trẻ em SOS (Hà Nội). Ông dừng lại ba ngày, chơi với cô con gái nuôi, đi trên chiếc xe lăn có người đẩy, đưa con đi mua sắm trên khu phố cổ… Sau đó ông từ giã ra đi, hầu như không ai hay biết.
Thêm một điều nữa, hình ảnh cuộc đời ông đã được ghi lại trên màn hình. Ðó là cuốn phim ‘The Theory of Everything’. Phim của đạo diễn James Marsh với các diễn viên Eddie Redmayne trong vai Stephen và Felicity Jones thủ vai Jane vợ ông. Năm 2015, khi Eddie Redmayne chiến thắng Oscar nhờ hóa thân thành Stephen Hawking trong The Theory of Everything, nhà vật lý đại tài chia sẻ cảm xúc trên trang cá nhân: “Chúc mừng Eddie Redmayne. Anh làm rất tốt. Tôi rất tự hào về anh”. Stephen Hawking cũng thừa nhận ông bật khóc trong rạp khi lần đầu xem bộ phim về cuộc đời mình và đôi lúc nhầm lẫn Eddie Redmayne với chính bản thân.
The Theory of Everything là tác phẩm mô tả chân thực về những thăng trầm trong cuộc đời nhà vật lý, thiên văn học nổi tiếng. Dựa trên cuốn hồi ký Travelling to Infinity: My Life with Stephen của bà Jane Hawking – vợ đầu của Stephen Hawking, bộ phim tái hiện gần như cả quãng đời của nhà vật lý, từ những ngày tháng tuổi trẻ đầy hoài bão, hành trình chống lại căn bệnh hiểm nghèo, tình yêu vượt lên nghịch cảnh của Stephen (Eddie Redmayne đóng) và bà Jane (Felicity Jones thủ vai) tới những tháng ngày ông ngồi xe lăn, giành được thành tựu khoa học kiệt xuất.
Năm 1963, Stephen Hawking phát hiện bị mắc bệnh teo cơ tủy khi mới 21 tuổi, lúc chuẩn bị đưa ra công trình nghiên cứu đầu tiên về vật lý vũ trụ. Từ một thanh niên khỏe mạnh, Stephen dần bị liệt, chỉ sử dụng được ngón tay và mắt, mất giọng nói. Diễn viên Eddie Redmayne nói anh mất bốn tháng để nắm bắt được thần thái của nhân vật, thông qua các cuộc trò chuyện và gặp gỡ Stephen Hawking.
Ðạo diễn James Marsh cho biết ông đã mất gần 10 năm để chuẩn bị cho sự ra đời của The Theory of Everything. James Marsh tôn trọng sự thật và bám sát những tài liệu có được từ cuốn hồi ký nhằm giúp khán giả hiểu rõ và đồng cảm với những biến cố trong cuộc đời Stephen Hawking. Ngay cả chiếc máy hỗ trợ giọng nói trong phim, khi nhân vật của Eddie Redmayne phải ngồi xe lăn, cũng chính là giọng nói “điện tử” của Stephen Hawking lồng tiếng. Tác phẩm The Theory of Everything giành chiến thắng vang dội ở nhiều giải thưởng điện ảnh trong năm 2015, trong đó có năm tượng vàng Oscar, hai giải Quả Cầu Vàng, ba giải BAFTA… Không đao to búa lớn, không đề cập tới những thành tựu kinh điển của Stephen Hawking. Phim chỉ dựng lên tượng đài giản dị nhất về một người đàn ông đối mặt những nỗi đau khi hôn nhân đổ vỡ, mặc cảm tự ti lúc bệnh tật không thể gượng dậy. Nhưng trên tất cả, đó là tinh thần lạc quan, cái nhìn tươi sáng về cuộc sống. Trong phim, Stephen Hawking giới thiệu về nghề nghiệp của bản thân trong cuộc hẹn hò với Jane: “Anh nghiên cứu về cuộc hôn nhân giữa không gian và thời gian”.
Về cuộc tình của mình với Stephen Hawking, Jane cho biết: “Lúc Stephen được chẩn đoán mắc căn bệnh đó, chúng tôi thật sự chưa hẹn hò công khai, nhưng tôi đã yêu ông ấy rồi.” Jane nói với phóng viên báo Telegraph khi bộ phim vừa ra mắt. “Ông ấy có một đôi mắt rất đẹp và khiếu hài hước tuyệt vời, chúng tôi luôn cười lúc bên nhau. Lúc đó tôi cũng còn trẻ và tràn trề năng lượng lẫn sự lạc quan rằng có thể có sự khác biệt.
“Nhưng quan trọng hơn cả là tôi yêu ông ấy và muốn cố gắng hết sức vì ông ấy. Vậy nên tôi nghĩ là mình có thể dễ dàng cống hiến hai năm cuộc đời mình để giúp người mà mình yêu thương – người mà tôi nghĩ rất có tiềm năng – đạt được điều ông muốn”, bà nói tiếp.
Vậy mà họ không chỉ bên nhau vượt qua hai năm “định mệnh” đó, bên nhau nhiều năm sau đó nữa trên hành trình vượt qua căn bệnh hiểm nghèo và hoàn thành nhiều công trình để thế giới tưởng nhớ đến ông như một nhà khoa học tài ba.
Có với nhau 3 mặt con, Stephen và Jane trải qua nhiều sóng gió khó tin đến mức người ta cứ ngỡ là phim, nhưng hóa ra lại là đời thực.
Nghe tin ông mất, nam diễn viên người Anh chia sẻ với People: “Nhân loại đã mất đi một trí tuệ xuất chúng, một nhà khoa học lỗi lạc và người đàn ông hài hước bậc nhất mà tôi từng có dịp gặp gỡ. Tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc đến gia đình ông”.
Stephen Hawking như một vì sao đã lặn khuất nhưng ánh sáng còn lưu lại trên bầu trời. Nhân loại sẽ còn tri ân và ngưỡng vọng ông.
TN Tổng hợp