Ngay trong Phố Cổ của Jerusalem, chỉ vài trăm bước là ta đi từ thánh tích Hồi giáo qua đến thánh tích Thiên Chúa giáo. Không được vào nhìn ngắm Temple of the Rock, thánh địa Hồi giáo với đền thờ El Aksa nơi lưu trữ khoảng chục sợi tóc của Giáo Chủ Muhammed, và chỉ có tín đồ mới được vào chiêm bái, phe ta lần theo đường hầm Hasmonean với những tảng đá vài ngàn tấn nằm sâu dưới lòng đất để đến chặng đầu tiên của Ðàng Thánh Giá, nhà nguyện Xử Tội (Chapel of Condemnation) và nhà nguyện Quất Roi (Chapel of Flagellation), mấy chục bước phía bên phải là nhà thờ Thánh Anne (Thánh Anne là mẹ bà Maria mẹ Chúa Jesus). Ðây là một nhà thờ tương đối mới, ở một vùng đất cổ xưa như Jerusalem, món chi dưới 5,000 năm được xem là “mới”, xây cất trong thế kỷ XII, thời quân Thập Tự; bên cạnh là hồ Bethesda nơi Chúa Jesus chữa lành kẻ liệt. Nhà thờ thì còn nguyên nhưng hồ Bethesda ngày nay chỉ còn là những tảng gạch vụn.
Condemnation & Flagellation là điểm khởi đầu của 14 chặng đường khổ nạn của Chúa Jesus, đây là nơi Chúa Jesus bị đem ra xử tội và đánh đòn. Trạm đầu của con đường khổ nạn nằm trong khu phố Hồi giáo, phía đông của Jerusalem, thuộc lãnh thổ của Palestine trong khi trạm thứ ba cho đến trạm cuối nằm trong khu Thiên Chúa giáo, thuộc lãnh thổ của Israel.
Sách vở ghi chép rằng trên con đường đá ngoằn ngoèo Chúa Jesus đã vác thánh giá đi qua, đã ngã xuống ba lần. Mỗi đoạn đường đánh dấu bởi một biến cố, nơi Ngài ngã xuống, được gặp mẹ, được trợ giúp…, ngày nay mỗi chặng đường đều được đặt đài tưởng niệm & chiêm bái; nơi là nhà nguyện, chỗ là một cổng đá… Những trạm này do các giáo hội Thiên Chúa giáo xây cất và bảo trì. Tùy theo giáo hội, bên trong nhà nguyện bài trí khác nhau. Ðặc điểm của giáo hội Chính Thống Hy Lạp là các ngọn đèn treo từ trần nhà, đèn lù mù ít ánh sáng và tín đồ chiêm bái đều trùm khăn trên đầu. Nhà nguyện của giáo hội La Mã tương đối sáng sủa và bài trí giản dị hơn.
Chặng thứ ba là nơi Chúa Jesus ngã lần thứ nhất, nhà nguyện này do giáo hội La Mã xây cất theo kiểu Ba Lan, chặng thứ tư là một cổng đá có tượng bà Maria nắm tay con và Chúa Jesus vác thập tự trên vai; chặng thứ năm là một cổng đá nơi dòng tu Francisco có phòng thuyết giảng giáo lý; chặng thứ sáu nơi thánh Veronica lau mặt cho Chúa Jesus…. Và năm chặng cuối cùng ngày nay là nhà thờ Holy Sepulchre, do nhiều giáo hội Thiên Chúa xây cất và bài trí, phần của giáo hội La Mã, phần của giáo hội Chính Thống Hy Lạp, phần của nhà thờ Armenia.
Giáo hội La Mã xây cất nhà nguyện nơi Chúa bị lột áo (Chapel of the Stripping [of Chúa Jesus’] Garment); giáo hội Hy Lạp xây bàn thờ nơi Chúa Jesus bị đóng đinh và bàn thờ nơi Chúa Jesus tắt hơi, trước mặt là tảng đá nơi đặt xác, Stone of Anointment. Tín đồ thuần thành mang hình tượng và những vật dụng đến đây cầu xin phép lạ; họ quỳ gối, hôn lên tảng đá, có người rạp đầu bái lạy. Nhà thờ tối thui lại không cho phép dùng đèn nên hình ảnh lù mù, tối tăm. Ðành vậy.
Chặng cuối cùng là nơi Chúa Jesus được mang vào hầm mộ (thủa xa xưa, người Do Thái chôn cất bằng cách mang xác vào các hang đá), nơi này được xem là thánh địa của Thiên Chúa giáo; bá tánh xếp hàng lòng vòng để được vào hầm mộ, thời gian chờ đợi dài đến ba tiếng nên Dế Mèn chịu thua, chỉ chụp tấm hình từ nóc hầm mộ rồi thôi.
Hôm Dế Mèn đến thăm thánh địa Thiên Chúa giáo, ở đó cả ngàn tín đồ hành hương, từng nhóm từng nhóm người trong đủ kiểu trang phục màu sắc, người người xếp hàng lòng vòng chờ đến phiên mình thắp nến, quỳ lạy…. ở mỗi hình tượng. Tiếng cầu kinh, tiếng thì thầm chỉ dẫn của tour guide… và bên trong nhà thờ đầy các thánh tích, dày đặc khói nến, hơi người và thán khí nên khó thở vô cùng. Dù muốn tẩn mẩn đứng xem từng bức tranh, từng tảng đá… nhưng phe ta cũng đành thôi. Tiếc lắm.
TLL