Phần 2
Không bị nhiều sức ép từ ngoài hay trong
Người Na Uy không phải chịu nhiều sức ép bất kể là từ đâu-gia đình, nhà trường, nơi làm việc hay dư luận xã hội. Chẳng hạn, học sinh tại các quốc gia này không phải chịu áp lực về điểm số, kết quả học tập. Học sinh đi học đến lớp 8 mới bắt đầu tính điểm nhưng điểm số cũng chỉ học sinh đó và mỗi giáo viên cho điểm biết, không công khai trước lớp hay toàn trường! Các em có thể học giỏi hay bình thường hay kém cũng chả sao, thầy cô, nhà trường và ngay cả bố mẹ không bao giờ thúc ép hay la mắng, làm khổ con em vì những chuyện như vậy.
Lớn lên một chút, nếu muốn học tiếp lên Ðại học, Cao học, Tiến sĩ thì học, nếu muốn đi học trường nghề hay thậm chí đi làm những nghề bình thường trong xã hội như lau chùi, phục vụ trong nhà hàng, làm việc trong siêu thị, lái xe bus…cũng chả sao. Tại các quốc gia này mọi người đều bình đẳng, con người không bị đánh giá bởi bằng cấp, địa vị, và khoảng cảch giàu nghèo cũng không quá cách biệt, thậm chí học càng nhiều, lương càng cao thì càng bị đánh thuế nặng!
Và dù làm bất cứ công việc gì thì con người ta cũng đủ sống (chưa kể những việc lao động nặng nhọc lương lại nhiều), được hưởng mọi chế độ an sinh xã hội, nên con người cứ thế mà thanh thản sống, không quá âu lo. Giàu có, thành đạt, xinh đẹp…càng tốt mà không giàu có, không thành đạt, không xinh đẹp, thậm chí bị tàn tật, khiếm khuyết về sức khỏe…cũng vẫn sống bình thường, hồn nhiên!
Yêu thiên nhiên, gần gũi với thiên nhiên
Hầu hết người Na Uy (và các dân tộc Bắc Âu) yêu thiên nhiên, gần gũi với thiên nhiên-lại thêm một yếu tố để hạnh phúc.
Diện tích của Na Uy xấp xỉ Việt Nam: Na Uy là 385,203 km2, Việt Nam là 331, 230.8 km2, nhưng dân số của Na Uy thì ít hơn rất nhiều-5, 295, 619 (tính đến tháng 1. 2018, theo Statistics Norway), trong khi dân số của VN khoảng 95, 414, 640 người (đầu năm 2017, theo wikipedia), đứng hàng thứ 14 trên thế giới!
Na Uy đất rộng người thưa, thiên nhiên, môi trường được giữ gìn, bảo tồn kỹ, do vậy còn giữ được nét hoang sơ.
Nếu xét về thành phố thì các thành phố của Na Uy không thể so sánh với các thành phố đẹp nổi tiếng của châu Âu như Paris, London, Vienna, Moscow, Saint Petersburg, Roma, Venice, Madrid, Barcelona, Prague…nhưng thiên nhiên thì khá là đẹp và đa dạng về địa hình tự nhiên với nhiều núi, vịnh hẹp (fjord), đảo, sông băng và thác nước. Mùa đông tuyết phủ trắng trời cũng có một vẻ đẹp riêng. Khu vực phía Bắc gần với Bắc cực như Nordland, Troms, Finnmark còn có những hiện tượng tự nhiên kỳ thú như bắc cực quang (auroras, polar lights, northern lights).
Khi đi du lịch, người Na Uy thích dành thời gian để sống với thiên nhiên, vào mùa đông họ cũng thường hay lên những căn nhà nghỉ ở trên núi, sống tĩnh mịch không có internet, TV, không có những tiện nghi của thời buổi văn minh hiện đại. Chỉ đọc sách, nghe nhạc bên lò sưởi, trò chuyện với người thân, như một cách để lắng mình lại, thư thái, gạt bỏ những suy nghĩ bận rộn của đời sống qua một bên, hay một hình thức nạp năng lượng cho tâm hồn.
Với đa số người Việt chúng ta khó mà làm được như vậy, thứ nhất là thiên nhiên của Việt Nam bây giờ chỗ nào cũng đầy người, tìm cho ra một chỗ tĩnh lặng hoang vu rất khó; thiên nhiên, môi trường ở VN tuyệt đẹp nhưng bị tàn phá rất nhiều vì nạn tham nhũng, tầm nhìn thiển cận của nhà cầm quyền, chỉ thấy cái lợi trước mắt mà không thấy cái hại lâu dài, chỉ muốn chụp giựt, vơ vét, bỏ túi chia nhau…Thứ hai, cho dù chúng ta có tạm trú ẩn giữa thiên nhiên trong một khoảng thời gian ngắn thì đầu óc cũng khó mà tĩnh tâm được với bao nhiêu lo toan của đời thường, chưa kể muôn vàn nỗi ưu tư về tình trạng của đất nước. Làm thế nào mà bình yên, tĩnh lặng, thưởng thức thiên nhiên nổi khi chung quanh ta bao nhiêu cảnh trái tai gai mắt, bao nhiêu sự bất công phi lý, bao nhiêu cảnh đời khốn khổ của dân chúng?
Càng quan sát đời sống của dân nước người, càng ao ước một ngày nào đó khi chế độ độc tài độc đảng ở VN sụp đổ, VN chuyển sang một thể chế tự do dân chủ, đất nước phát triển lành mạnh và người Việt ngoài việc học tập, mưu sinh, chăm sóc gia đình, có thể thảnh thơi nghĩ đến việc thưởng thức thiên nhiên, tu dưỡng tâm tính…
Yêu thể thao, quan tâm đến sức khỏe
Người Việt nói chung ít chơi thể thao, ít chịu rèn luyện sức khỏe. Với những môn thể thao thuộc loại khó, mạo hiểm như nhảy dù, bay lượn, leo núi, lặn, chèo thuyền vượt thác…thì lại càng hiếm người chơi, phần vì tốn kém, phần vì không có nhiều lớp/người hướng dẫn…
Ngược lại, từ dân Mỹ, dân các nước châu Âu, Úc…đều quan tâm tới việc chơi thể thao, rèn luyện sức khỏe. Từ khi còn học ở bậc tiểu học, trung học, cho tới đại học, học sinh đã phải tham gia chơi thể thao, việc đánh giá một học sinh toàn diện không chỉ là chuyện học hành mà luôn luôn cộng thêm phần chơi thể thao, rèn luyện sức khỏe, tham gia sinh hoạt nhóm, xã hội v.v… Dân Bắc Âu nói chung và dân Na Uy nói riêng càng siêng tập thể dục, chơi thể thao. Không biết có phải nguyên do vì khí hậu của các nước Bắc Âu lạnh, khắc nghiệt, con người phải khỏe để trụ được với mùa đông vừa dài vừa lạnh, ít nắng?
Thể thao nằm trong “máu” của họ, cũng như nghệ thuật nằm trong “máu” người Pháp vậy. Không chỉ tìm đến các phòng tập gym hoặc đi bộ, chạy bộ hàng ngày hàng tuần, người Na Uy thích khám phá những môn thể thao đòi hỏi sức khỏe, niềm đam mê cho tới đầy tính mạo hiểm, rủi ro; từ đi bộ đường dài, trượt tuyết, trượt ván tuyết, trượt băng (tất nhiên đây là một trong những môn “ruột” của họ, ở một đất nước mà mùa đông tuyết phủ đến 4, 5 tháng hoặc hơn, tùy vùng), cho tới leo núi, nhảy dù, lướt sóng, lái thuyền buồm, lặn biển từ vách đá, săn bắn…
Yêu thích thể thao, chú ý rèn luyện thân thể, giữ gìn sức khỏe thì thân thể khỏe mạnh, con người cũng cảm thấy vui sống hơn.
Dành nhiều thời gian cho gia đình
Thời tiết khắc nghiệt với mùa đông kéo dài khiến người Na Uy dành nhiều thời gian ở trong nhà và cho gia đình, nhưng đó chỉ là một phần, phần khác là do văn hóa của họ. Thường thấy những hình ảnh một gia đình vợ chồng con cái đi chơi với nhau, bất kể khi nào có thời gian rảnh.
Còn nhiều những giá trị sống khác, nhưng đó là những nét đặc trưng dễ nhận thấy trong văn hóa, đời sống của người Na Uy nói riêng và người Bắc Âu nói chung.
Tuy nhiên, cũng phải nói rằng, phong cách sống và cảm nhận về hạnh phúc đó là người Na Uy bản xứ hay ít ra cũng là những người sinh ra và lớn lên tại Na Uy. Và không phải là không có những người không hạnh phúc, thậm chí bị trầm cảm nặng, vì những lý do cá nhân nào đó. Tôi đã từng gặp, tiếp xúc với khá nhiều trường hợp như vậy để nhận ra so với người Na Uy, sức chịu đựng của người Việt cao hơn nhiều!
Còn đối với dân nhập cư, tùy theo background của bạn, tùy theo mục đích cuộc sống mà bạn sẽ thấy hợp hay không phù hợp, hạnh phúc hay không hạnh phúc khi sống ở Na Uy. Ví dụ nếu bạn thích một cuộc sống đơn giản, ít phải suy nghĩ, ít bon chen, căng thẳng, bạn sẽ cảm thấy phù hợp và hạnh phúc. Nói vui một chút, nếu bạn lười biếng, bạn cũng sẽ thấy thích sống ở Na Uy, tại sao vậy, vì có thể dựa vào các chương trình an sinh xã hội của xứ này. Nhiều người dân nhập cư ở một số quốc gia khi tới Na Uy chỉ thấy ăn rồi đẻ con, đẻ xoành xoạch 5, 7, 9…đứa để có tiền trợ cấp xã hội, có tiền nuôi con, khỏi cần đi làm, hoặc cứ khai bệnh để ăn tiền bệnh v.v…
Nhưng nếu bạn thích làm giàu, thích thành đạt, thích chinh phục những đỉnh cao, thích làm việc trong những môi trường cạnh tranh thì bạn sẽ hạnh phúc hơn khi ở Mỹ, Nhật hay Ðức chẳng hạn. Nếu bạn thích làm việc vừa phải nhưng đời sống văn hóa tinh thần phải phong phú, luôn luôn có cái gì đó để xem để nghe, bạn thích vui thì sẽ thích ở Paris (Pháp), London (Anh), Vienna (Áo) hay một thành phố nào đó của Ðức v.v… Na Uy và các xứ Bắc Âu nói chung có dân số ít, vắng vẻ, đời sống bình lặng, mùa đông lại dài và tối nên nếu ai không quen sẽ dễ cảm thấy buồn chán. Dân bản xứ lại ít nói, không dễ làm quen nên những ngưới nhập cư mới đến có thể cảm thấy khó hòa nhập.
Tóm lại, quốc gia nào dù ưu việt đến đâu thì cũng có mặt này mặt kia chưa ổn, mỗi nước có những điểm hơn nước khác và ngược lại. Tùy theo bạn lựa chọn mục tiêu nào cho cuộc sống của mình thì sẽ cảm thấy hạnh phúc với cái nơi ấy!
SC