Mùa Lễ Tạ Ơn… Còn nhớ Nguyễn đã viết trong những năm đầu tiên khi đến Mỹ:
tôi cười. với mọi người. hoen lệ
chào buổi sáng. chào hoàng hôn. chào mái
trăng thượng huyền
cuối một chặng đường. ta gặp lại
một niềm vui. một hy vọng
(dẫu thế nào cũng phải sống đời ta
như nước sông. lấp tràn bờ cỏ)
cùng với mọi người. tôi nối vòng tay
và cảm ơn. thế giới đã cho tôi chỗ ở
khi nước mất. nhà tan. bạn bè xiêu tán
thập loại chúng sinh. mờ đồng rừng
hãy diệt. hãy quên. và bắt đầu lại
này cây redbud
này chim tháng tư
tôi phục sinh. từ một thân cây mục
Như thế đó. Cũng như những người hành hương Pilgrims, chúng ta đến từ một vùng đất bị ruồng đuổi và đầy bóng tối đe dọa. Nhiều người đã chết giữa biển, không bao giờ được nhìn thấy đất liền ấm áp. Những người sống sót cặp được bến bờ và trải qua những ngày nương thân ở một trại tị nạn nào đó trên đất Mã Lai, Nam Dương hay xứ Thái. Buồn, bơ vơ và nhớ và xót xa: Chiều về trên xứ lạ / Cười nụ cười Anglais / Buồn qua hơi thuốc Thái /Thèm một phin cà phê… Dừng chân nơi quán lạ / Thèm cơm chiều hương quê / Mẹ cha ơi đừng đợi / Chiều nay con không về… (thơ Tưởng Năng Tiến). Những ngày đầu tiên trên đất Mỹ cũng là những ngày khó khăn, đầy thách thức. Ðến đây lạ đất lạ người, không đến nỗi “con chim kêu cũng sợ, con cá vẫy vùng cũng kinh”, nhưng cuộc sống và ngôn ngữ, mọi thứ nơi đây hoàn toàn khác ở quê nhà. Phải phấn đấu từng giây phút, chịu đựng sự khắc nghiệt của thời tiết, làm việc ngày đêm mới tạo dựng được cuộc sống cho mình và gia đình.
Ở trên có nói, khi ta đến nơi này, cái gì cũng lạ. Kể từ con gà Tây. Thế nhưng như một nhà báo đã viết rất hay -xin lỗi, Nguyễn đãng trí quên tên (có phải nhà báo Giao Chỉ?): “Những người di dân Việt Nam định cư tại Hoa Kỳ trong đợt đầu khi xây dựng cuộc đời đã ăn những con gà Tây đầu tiên cùng với các gia đình bảo trợ (cô Kathleen còn nhớ không?), và với các họ Ðạo trên 50 tiểu bang Hoa Kỳ. Thế rồi những bức hình và những lá thơ liên tiếp gửi về quê nhà trong suốt 10 năm khốn khổ sau 75. Cho đến khi di dân Việt Nam trải qua 10 lần dự tiệc Tạ ơn tại Hoa Kỳ thì những thùng quà gửi về đã làm cho cả đất nước hồi sinh. Từ cây kim sợi chỉ, từ chai thuốc tây đến thước vải. Những tờ giấy đô la nằm trong hộp thuốc đánh răng với lời thư dặn dò đầy nước mắt. Nào là “thuốc đánh răng này tốt lắm. Cố giữ lại mà dùng, đừng bán đi.” Có thư viết “chỉ bán vải, bán xà phòng, bút bi các thứ, nhưng phải giữ lấy cái thùng giấy mà xài.”. Hiểu được ý nghĩa lá thư người Sài-gòn liền tháo hết vỏ thùng để tìm một hai tờ giấy đô la giữa hai lớp bìa cứng. Và cứ như thế, dưới nhiều hình thức, những con gà Tây của
Lễ Tạ ơn Hoa Kỳ đã về đến Việt Nam.”
Vâng, từ những con gà Tây như biểu tượng nói trên, người Việt di dân tị nạn đã đứng lên và thời gian thử thách khốc liệt cũng trôi qua. Nhiều người, rất nhiều người trong chúng ta, từ hai bàn tay trắng mà xây dựng nên. Nhọc nhằn khuya sớm với những công việc tầm thường – rửa bát, giặt giũ quần áo, lau dọn vệ sinh, sắp xếp kho hàng, đứng bán cây xăng, đi bỏ báo phát flyers, làm tài xế xe tải, lái xe lunch…- trải qua trăm cay ngàn đắng mới dần dần sắm xe, mua nhà, xây dựng cơ ngơi, cho con cái đi học, dựng vợ gả chồng cho con, tạo lập một gia đình ổn định và sung túc.
Nguyễn nhân dịp này, muốn được cùng chia sẻ niềm vui với người Mỹ trong ngày lễ Thanksgiving. Trong ngày này, ở các gia đình người Mỹ, thân nhân và bạn bè – có khi ở cách xa nhau cả ngàn dặm – sẽ đoàn viên hạnh phúc trước bàn tiệc gồm các món ăn truyền thống như gà tây quay, bánh táo, xúp dâu, và những món làm từ bắp, bí ngô. Và rồi những lời cầu nguyện tạ ơn, những lời chúc tụng và tiếng cười hân hoan rộ lên, át cả tiếng mưa, tiếng gió bên ngoài. Trong tâm cảm của một người di dân, Nguyễn cũng muốn vui chung với mọi người. Do đó, hồi hiền nội còn tại thế, cứ mỗi mùa Thanksgiving thế nào hai vợ chồng cũng tới khu chợ Central Market mua thịt gà tây và rau, đậu, khoai, bí về ăn…
Hơn bốn mươi năm qua, cuộc sống đã đơm hoa kết trái, chúng ta không thể nào quên ơn người Mỹ, nước Mỹ đã bảo bọc chúng ta, cho ta cơ hội sống và xây dựng lại. Phải nói không nước nào trên thế giới có thể dành cho di dân những cơ hội dễ dàng như ở Hoa Kỳ. Và với thời gian trôi qua, người Việt chúng ta đã xây dựng được một cộng đồng vững mạnh và phát triển về nhiều mặt. Những khu phố, những trung tâm thương mại, cơ sở văn hóa, nhà thờ và thiền viện của người Việt đã mọc lên ở nhiều tiểu bang của nước Mỹ – như khu Little Sài Gòn ở quận Cam, khu Eden ở Virginia… – đã đóng góp vào những màu sắc và sinh hoạt đa dạng của xứ sở này.
Cho nên trong mùa lễ đầy ý nghĩa hôm nay, chúng ta chia sẻ với người Mỹ khi hướng về những người Pilgrims của thời xa xưa. Trong không khí đoàn viên ấm áp, xin dành ra một phút để tưởng niệm những bạn bè, người thân đã chết trên đường vượt biển hay trong nắng mưa của xứ này. Và trong những bữa ăn đoàn tụ hiện tại, chúng ta cùng nhau tạ ơn đất, tạ ơn trời và tạ ơn người nơi ta đến.
TN
Dallas – TX