Hỏi:
Thưa bác sĩ,
Nhà tôi năm nay đã gần 80 tuổi. Sức khỏe của bà ấy kém quá. Bà ấy không chịu ăn uống gì hết. Chúng tôi rất lo lắng. Xin bác sĩ cho biết tại sao, có phải bà ấy bị Suy Nhược Cơ Thể hay là không và xin bác sĩ cho biết cách điều trị. Cảm ơn bác sĩ.
Ninh Văn Nhã
Đáp:
Thưa ông Nhã,
Chúng tôi xin trả lời ông như sau:
Suy nhược là trạng thái kiệt sức, rã rời cả thể chất lẫn tinh thần.
Bệnh nhân thường than phiền là trong người bải hoải, không có sinh lực, không thiết đến sự gì ở đời. Sáng ra không muốn rời khỏi giường. Có người đi làm về, là nằm vật xuống chiếc ghế bành, chờ tới giờ ăn. Nói chung là họ không khỏe mạnh, thiếu sức sống.
Bởi vì tình trạng khỏe mạnh, theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), là tình trạng thoải mái hoàn toàn về thể xác lẫn tinh thần và trong tương quan giao tiếp xã hội, chứ không chỉ là không có những bệnh hoạn và tàn tật của cơ thể.
Ở người cao tuổi, suy nhược là tình trạng phổ biến hàng thứ nhì sau đau nhức, và đôi khi nó là dấu hiệu của một bệnh nào đó đang trong giai đoạn ngấm ngầm chưa bộc lộ. Trung bình có đến 70% quý cụ có vấn đề mệt mỏi, suy nhược. Nữ giới bị nhiều hơn nam giới.Tuy nhiên, vì một số những lý do nào đó hoặc chỉ vì thiếu hiểu biết, có những người dù suy nhược vẫn không nói ra hoặc chịu đựng và chỉ biết thay đổi nếp sống để thích nghi với tình trạng này.
Dấu hiệu
Mỗi người có một số những dấu hiệu suy nhược khác nhau.
Có người không tập trung tư tưởng, không suy nghĩ được, chậm chạp, không thể quyết định được việc gì.
Có người làm việc mau mệt.
Có người thay đổi tâm lý, không giữ được quan hệ mật thiết với bạn bè, thân nhân.
Có người thay đổi sở thích, không còn hứng thú với những thú vui trước đây.
Có người không còn sinh lực, không muốn vận động, chỉ muốn nằm, cơ thể rã rời, chân ta bải hoải.
Tuy nhiên, dù có một số khác biệt nhưng tất cả các trường hợp suy nhược vẫn thường có một số điểm chung như:
– Suy nhược có thể gây ra do nguyên nhân tâm lý rồi ảnh hưởng tới thể xác và chức năng cơ thể hoặc ngược lại.
– Suy nhược có thể là dấu hiệu báo trước một căn bệnh nào đó sắp xảy ra.
– Suy nhược cũng có thể là một cơ chế để bảo vệ cơ thể, ngừa sự kiệt sức, bởi vì nó làm cho người ta phải dừng lại trước khi cơ thể suy sụp hoàn toàn vì kiệt sức.
Trong đa số các trường hợp, nghỉ ngơi là phương thức đối phó chung khá công hiệu.
Nguyên nhân
Bác sĩ Kurt Kroenke, một chuyên gia về suy nhược cơ thể, cho là đa số những triệu chứng này không phải gây ra do tuổi già hay bệnh tật, mà thường thường nó là dấu hiệu của sự quá nhiều hay quá ít một cái gì đó làm ta mất sức.
Căng thăng thần kinh vì phải đối phó với quá nhiều rắc rối hàng ngày trong công việc ở sở, việc ở nhà với vợ con, hay giao tiếp với bạn bè.
Làm việc quá nhiều, liên tục hai ba ca nối nhau, không chia thời khóa biểu rõ ràng.
Ăn quá nhiều, vận động quá ít, lên cân với nhiều mảng mỡ, làm trì trệ con người, khả năng làm việc giảm rõ rệt.
Ăn quá ít, không đủ năng lượng cho hoạt động cơ thể.
Sự vận động quá nhiều hay quá ít cũng gây ra mệt mỏi.
Trong khi vận động, cơ thể sẽ tiết ra chất lactic acid, và acid này phản hủy khi ta nghỉ. Nếu vận động liên tục, acid tăng, tích tụ nhiều trong cơ thịt làm ta đau nhức và luôn luôn cảm thấy mệt mỏi.
Còn không vận động, thì như chuyên viên thể dục Ralph LaForge đã nói “một cơ thể nghỉ ngơi thì có khuynh hướng là nghỉ ngơi hoài, do đó yếu mệt”.
Những trạng thái buồn phiền, thất vọng cũng làm con người uể oải, chán chường, giảm sinh khí, chỉ muốn nằm ngủ. Quý vị cao niên mỗi lần tiễn đưa một người bạn già về bên kia thế giới là lòng mình lại se sắt: bao giờ đến lượt mình đây!
Một vài bệnh tật cũng gây suy nhược như nhiễm trùng kinh niên, bệnh tiểu đường, bệnh tim-phổi, bệnh của hệ thần kinh.
Một số dược phẩm như thuốc an thần thuốc dị ứng, thuốc trị bệnh thần kinh tâm trí, thuốc trị ung thư … làm con người bần thần mệt mỏi.
Nói chung thì suy nhược có thể do nguyên nhân thể xác hay tinh thần.
Thường suy nhược do nguyên nhân thể xác thì sự mệt mỏi tăng lên trong ngày, nghỉ ngơi một lúc sẽ thấy bớt, đôi khi chỉ còn đau nhức cơ thịt.
Còn mệt mỏi do tâm thần căng thẳng thì trầm trọng vào buổi sáng khi mới thức dậy, và khá hơn với ngày trôi qua và cơ thịt không bị rối loạn.
Điều trị
Cần phân biệt mấy trường hợp:
- Suy nhược do nguyên nhân bệnh tật thì cần điều trị những bệnh này.
- Suy nhược do tác dụng phụ của dược phẩm thì cố tránh và giảm thiểu những tác dụng phụ đó.
- Suy nhược do những nguyên nhân tinh thần, cần tìm một việc làm thích hợp để tập trung tinh thần và tạo sự hứng thú, cũng có thể dựa và đức tin để có thêm sức mạnh tinh thần.
Cách đây ít năm, bác sĩ E J Kepler , Mayo Clinic ở Rochester, đã đề nghị phương thức điều trị trường hợp này với một mô hình chữ thập mà 4 nhánh mang các biểu tượng “Việc Làm, Tình Yêu, Nghỉ Ngơi và Ðức Tin”.
Theo chuyên gia này, nếu ta giữ thăng bằng được 4 yếu tố trên thì có thể vượt qua được sự suy nhược do các nguyên nhân tinh thần.
Hy vọng rằng các ý kiến trên giúp ích cho bà nhà một chút nào.
NYD
Arlington, tx