Một người bạn của tôi mới mệnh một vì bị heart attack. Xin bác sĩ cho biết heart attack là gì, tại sao và có cách nào để phòng ngừa không. Nguyễn Văn Thuận.
Ðáp
Tim là bộ phận thiết yếu trong việc nuôi dưỡng toàn bộ tế bào trong cơ thể. Hằng ngày, tim liên tục làm việc suốt 24 giờ để bơm một khối lượng hơn 7000 lít máu. Ðể hoàn thành công việc này, tim cần oxy và chất dinh dưỡng do động mạch vành cung cấp.
Khi động mạch vành bị tắc nghẽn, sự lưu hành của máu bị gián đoạn, tế bào tim sẽ bị tổn thương vì thiếu oxy. Nếu không được điều trị tức thì để tái lập dòng máu nuôi tim thì tim sẽ bị hủy hoại nhiều hơn và đưa tới cơn đau tim.
Nguyên nhân cơn đau tim
Trong đa số các trường hợp, cơn đau tim gây ra do bệnh của động mạch vành.
Vì nhiều lý do khác nhau, mặt trong của động mạch bị các mảng chất béo bám vào, làm cho động mạch trở nên cứng và hẹp, máu lưu thông giảm. Một máu cục có thể thành hình và gây tắc nghẽn hoàn toàn sự lưu hành của máu. Tế bào tim không nhận được chất dinh dưỡng và oxy, sẽ bị hủy hoại. Ðó là sự nhồi máu cơ tim (myocardial infarction). Thời gian thiếu máu càng lâu thì sự hủy hoại của tế bào tim càng lan rộng và cơn đau tim càng trầm trọng hơn.
Ðôi khi, cơn đau tim cũng xảy ra khi động mạch vành co thắt tạm thời làm cho lưu lượng máu tới tim giảm đi. Các cơn co thắt tạm thời này có thể gây ra do căng thẳng tâm thần, tiếp xúc với thời tiết lạnh, khói thuốc lá hoặc khi sử dụng vài loại thuốc như bạch phiến…
Những rủi ro đưa tới cơn đau tim
Có hai loại nguy cơ có thể đưa tới cơn đau tim:
- Các nguy cơ không thay đổi được:
– Nam giới từ 45 tuổi trở lên, nữ giới từ 55 tuổi trở lên thường hay bị cơn đau tim;
– Trong gia đình có người bị bệnh tim (cha hoặc anh em có bệnh trước 55 tuổi, mẹ hoặc chị, em có bệnh trước 65 tuổi);
– Ðã từng bị cơn đau thắt tim (angina) hoặc cơn đau tim;
– Ðã được thông mạch máu tim (angioplasty) hoặc giải phẫu cầu vượt động mạch vành (coronary artery bypass surgery)
- Các nguy cơ có thể thay đổi được gồm có hút thuốc lá, béo phì, ít vận động cơ thể, huyết áp cao, cholesterol trong máu cao, bệnh tiểu đường..
Ða số cơn đau tim là do bệnh của động mạch vành (coronary artery disease) gây ra. Vì thế, để phòng ngừa cơn đau tim, phải giảm thiểu, loại trừ các nguy cơ đưa tới bệnh của mạch máu nuôi dưỡng trái tim này.
Ðó là:
– không hút thuốc lá,
– giảm tiêu thụ quá nhiều chất béo động vật, cholesterol, ăn nhiều rau trái cây, giảm muối, giới hạn tiêu thụ rượu, bia
– uống thuốc hạ cao cholesterol trong máu, giữ huyết áp ở mức trung bình 120/80mm Hg,
– giảm cân nếu béo phì,
– giữ mức đường huyết dưới 110mg/dl,
– năng vận động cơ thể,
– tránh các căng thẳng tinh thần, ngủ nghỉ đầy đủ…
Nếu đã có tiền sử cơn đau tim, cần phải lưu ý chăm sóc sức khỏe, theo lời hướng dẫn của bác sĩ trong việc dùng thuốc và tập luyện phục hồi chức năng tim, thay đổi nếp sống.để tránh cơn đau tim tái phát.
Cần giữ hẹn tái khám với bác sĩ để theo dõi tình trạng trái tim và thay đổi thuốc nếu cần…
Viêm đa khớp
Mẹ cháu 63 tuổi, bị viêm đa khớp hiện mẹ cháu đang bị liệt! Gia đình đã chữa nhiều loại thuốc nhưng không thấy khỏi! Bác sĩ cho cháu hỏi mẹ cháu phải làm gì ạ?
Ðáp
Rất tiếc mà phải thưa với bạn là viêm đa khớp mà đã tới giai đoạn liệt thì vô phương phục hồi nhất là ở người tuổi cao. Lý do là ở tuổi già, sức khỏe tổng quát suy nhược, cơ bắp gân cốt yếu, chất dịch ở các khớp khô cạn cho nên cử động khó khăn. Bây giờ chỉ còn cách là bạn đưa cụ nhà tới bác sĩ chuyên về xương khớp để điều trị và nhân viên phục hồi chức năng để tập luyện. Hy vọng với sự tập luyện này cụ nhà có thể đi lại cử động được một phần nào.
Mì gói
Chào bác sĩ, Cháu là một sinh viên du học hiện nay đang sống độc thân ở một thành phố nhỏ. Cháu thuê nhà ở có một mình, cho nên việc ăn uống phải tự lo. Nhiều khi đi học về là cháu bóc một gói mì gói, cho vào nước sôi với gói bột kèm theo. Bác sĩ cho cháu hỏi ăn như vậy có đủ chất dinh dưỡng không. Xin cảm ơn bác sĩ. Phùng Ðoàn
Ðáp
Chào cháu, Phải nói thực cùng cháu là mì ăn liền hoặc mì gói hiện nay là món ăn khá hấp dẫn đối với nhiều người. Ngay cả vợ bác cũng luôn luôn thủ mấy gói để lâu lâu ăn và biện bạch rằng mì gói có nhiều hương vị hấp dẫn, kích thích vị giác lẫn thị giác, rất ngon. May là bà ấy chỉ ăn vài ba lần một tháng mà thôi.
Theo bác biết và các nhà dinh dưỡng cũng đồng ý thì nếu ta ăn mì gói thay cho các bữa ăn nấu như thường lệ thì ta sẽ thiếu nhiều chất dinh dưỡng đồng thời mì gói cũng gây ra nhiều bệnh.
Hãy cùng nhau mở một gói mì ăn liền coi xem có những gì:
– Một mảng mì khô có mầu vàng hấp dẫn, cho vào miệng ăn là thấy ròn ròn ngon ngon. Mì đã được chiên kỹ trở thành khô rang.
– Một gói bột mầu nâu mà khi nếm ta thấy mặn mặn, cay cay, ngọt ngọt hấp dẫn.
Bỏ gói mì vào bát, đổ nước sôi vào, để vài phút rồi mang ra ăn. Xì xụp hít hà khen ngon và no bụng.
Nhưng, cháu ạ, ăn lâu ngày như vậy sẽ đưa tới nhiều bất lợi cho cơ thể, như là:
– Thiếu chất đạm, chất rau và chất xơ, các loại sinh tố và khoáng chất.
– Mì gói có nhiều chất béo bão hòa nhất là chất transfat do chất béo được chiên đi chiên lại nhiều lần.Các chất này tuy cần thiết cho cơ thể nhưng nếu quá cao có thể gây ra bệnh tim mạch, cao huyết áp, vữa xơ động mạch thậm chí cả tai biến não…
– Gói bột kèm theo chỉ là muối, MSG, một chút tiêu ớt khô…
Cho nên bác đề nghị với cháu là không nên hoàn toàn ăn mì gói thay vì nấu cơm ăn. Cháu không cần phải nấu mỗi ngày vì có thể nấu rồi cất kỹ để dành ăn làm vài ba bữa. Như vậy không phải cực nhọc “cơm ngày ba bữa” như trước đây cháu còn sống với gia đình.
Chỉ lâu lâu và vì bận quá, cần một gói mì ăn liền thì bác đề nghị với cháu:
– Cháu mua ít xương bò heo, về nhà ninh thành nước, cất vào tủ lạnh để dùng dần
– Vứt bỏ gói bột có mầu trong gói mì;
– Cho nước sôi vào mì rồi gạn bỏ chất nước này đi;
– Cho mấy cọng rau vào nồi mì để có chất rau và sinh tố;
– Tra muối mắm tiêu ớt cho vừa với vị giác. Rồi ăn.
NYD