Bác sĩ vui lòng cho biết vai trò của các loại sinh tố đối với cơ thể. Cảm ơn. Chu Vĩnh Bình
Ðáp
Sinh tố là những chất hữu cơ cần thiết cho sự tăng trưởng và duy trì sức khỏe cũng như góp phần vào việc điều hành chức năng của các cơ quan, bộ phận trong người.
Hầu hết các sinh tố được cung cấp từ thức ăn, vì cơ thể con người không tổng hợp được, ngoại trừ hai sinh tố D và K. Ðiều may mắn là trong thực phẩm đều có đủ các loại sinh tố.
Mặc dù cơ thể chỉ cần một lượng sinh tố rất nhỏ nhưng lượng nhỏ đó giữ vai trò rất quan trọng cho sự sống còn của con người. Không có sinh tố thì những sinh vật cao cấp như loài người không thể tồn tại. Sau đây là vai trò của các sinh tố:
– Góp phần vào việc cấu tạo tế bào máu, xương và răng.
– Ðiều hành có hiệu quả những chức năng của tim và hệ thần kinh, tăng cường thị lực của mắt…
– Giúp cơ thể biến thực phẩm thành năng lượng.
– Giữ vai trò xúc tác trong các phản ứng sinh hóa và biến năng lượng để giúp tế bào hoàn thành các chức năng rất cần thiết cho sức khỏe của con người.
– Ngoài ra, sinh tố còn có tác dụng hỗ trợ cơ thể sử dụng các khoáng chất, chất đạm, chất bột đường và nước.
Ðiều cần lưu ý là các sinh tố không cung cấp năng lượng (calori) và không có khả năng tự nó làm tăng trưởng cơ thể như các chất đạm, chất béo, carbohydrate, khoáng chất và nước.
Có 13 loại sinh tố chính. Ðó là sinh tố A, C, D, E, K và tám sinh tố thuộc nhóm B như B1 (thiamin), B2 (riboflavin), B3 (niacin), B5 (pantothenic acid), B6 (pyridoxine), B12 cobalamin), folacin (acid foli) và biotin.
Ðặc biệt, sinh tố A vừa có trong thực phẩm từ động vật như thịt, trứng… lại cũng có ở dạng gọi là caroten trong thực vật. Khi được đưa vào cơ thể, caroten được biến thành sinh tố A. Caroten có nhiều trong cà rốt, rau xanh, cà chua… Caroten còn là một chất chống oxy hóa rất hữu hiệu.
Sinh tố được chia ra làm hai nhóm: Nhóm hòa tan trong chất béo như các sinh tố A, D, E, và K và nhóm hòa tan trong nước gồm có sinh tố C và các sinh tố B.
Sự phân biệt này rất quan trọng vì cơ thể tồn trữ sinh tố hòa tan trong chất béo ở gan và mô béo tương đối lâu hơn, do đó tình trạng thiếu hụt các sinh tố nhóm này chậm xảy ra. Còn những sinh tố hòa tan trong nước chỉ tồn tại một thời gian ngắn trong cơ thể và cần được bổ sung thường xuyên để tránh các bệnh gây ra do thiếu những sinh tố nhóm này.
Ða số sinh tố rất dễ bị sức nóng và ánh sáng hủy hoại. Do đó, dù trong quá trình tồn trữ và nấu nướng thực phẩm, một số sinh tố bị mất đi. Sự mất mát càng lớn khi thực phẩm được tồn trữ dưới ánh sáng, sức nóng hoặc không được ướp lạnh, cất giữ đúng cách.
Mặc dầu cơ thể cần sinh tố, nhưng sinh tố không thể thay thế thực phẩm. Nếu thay thế được thì người ta đã không cần những bữa ăn rườm rà đắt tiền mà chỉ cần chiêu vài viên sinh tố là vừa đủ mà lại không tốn công sức tiền bạc để sửa soạn món ăn.
Những dấu hiệu chính khi trẻ bị bạo hành ở trường
Cháu nội tôi hiện nay đang ở nhà giữ trẻ. Xin cho biết những dấu hiệu khi cháu bị bạo hành bởi nhân viên nơi đây. Cảm ơn bác sĩ. Linh Lan
Ðáp
Khi bị lạm dụng ở nhà trẻ thì các cháu có các dấu hiệu như sau:
– Khi về nhà, các cháu thường thay đổi thái độ, sợ sệt, lo âu, buồn, không muốn trở lại nhà trẻ.
– Khi cha mẹ đưa con tới nhà trẻ, các cháu khóc không chịu vào lớp, ôm chặt lấy cha mẹ đòi về nhà.
– Các cháu không ngủ ngon giấc như trước, hay hốt hoảng, nhiều ác mộng.
– Trên cơ thể có những vết bầm tím, vết thương do sự bạo hành thể chất cấu véo, đánh đập…
Khi cha mẹ thấy các dấu hiệu này thì nên để ý hỏi con xem tại sao và cũng gặp ban giám đốc để tìm hiểu lý do. Ðôi khi vết trầy trên da là khi trẻ chơi đùa với nhau mà ra. Nếu có bằng chứng là cháu bé bị lạm dụng thì chính thức than phiền với ban điều hành và xin mở cuộc điều tra cho ra lẽ.
Sử dụng máy lạnh đúng cách
Máy lạnh hoặc máy điều hòa nhiệt độ đã trở thành một phần của cuộc sống và khá phổ biến tại tư gia cũng như công ốc, cơ sở thương mại, phương tiện chuyên chở. Vào những ngày oi bức tới trên 90 độ F mà không có máy điều hòa không khí thì cũng là điều khó khăn, bất tiện. Tuy nhiên, máy lạnh cũng có những ảnh hưởng không tốt lên sức khỏe và có thể gây ra một vài bệnh hoạn cho một số người. Sau đây là mấy điểm lợi hại của máy lạnh:
Lợi điểm
– Ai cũng biết rằng thời tiết quá nóng sẽ có tác dụng xấu lên các sinh hoạt thể xác cũng như tinh thần. Con người trở nên mỏi mệt, uể oải, ngộp thở, không muốn hoạt động. Máy lạnh có thể điều chỉnh tình trạng này, khiến cho ta có thể làm việc hữu hiệu hăng hái hơn.
– Máy lạnh giúp giữ nhiệt độ cơ thể bình thường, nhờ đó ít bị đổ mồ hôi gây ra khô nước.
– Ở nơi có máy lạnh cũng tránh được dị ứng vì các chất gây bệnh lẫn trong không khí ô nhiễm như phóng xạ, phấn cỏ hoa, nấm. Nếu có hệ thống máy lạnh tốt, không khí trong phòng cũng được thay đổi và tinh khiết hơn.
– Nhiệt độ thích hợp do máy lạnh mang đến cũng giúp giấc ngủ ngon hơn.
Bất lợi
– Người đang bị viêm khớp hoặc dây thần kinh mà sống liên tục trong máy lạnh thì bệnh tình trầm trọng, cơn đau nhức xảy ra nhiều hơn.
– Thường xuyên ra vào phòng lạnh với ngoại cảnh nóng, cơ thể sẽ không kịp thích nghi với sự chênh lệch nhiệt độ có thể gây ra khó khăn cho sự hô hấp.
– Nằm lâu trong phòng lạnh cũng khiến cho da, niêm mạc mũi trở nên khô.
– Với nhiều người trong một phòng kín với máy lạnh, không khí không có cơ hội đổi mới, dễ đưa đến lan truyền các bệnh nhiễm, viêm mũi họng.
– Máy lạnh cũng thường xuyên có tiếng động, gây ô nhiễm âm thanh, nhiều người cảm thấy khó ngủ.
– Nghiên cứu cho hay thường xuyên sống trong phòng có máy lạnh, cơ thể dễ bị cảm lạnh và không có khả năng thích nghi với sức nóng mùa hè.
Ðề nghị
– Nên duy trì nhiệt độ ban ngày ở 78 độ F (24-25 độ C), ban đêm 79 độ F (25-27 độ C).
– Khi trời mát vào buổi sáng sớm và ban đêm, nên tắt máy lạnh trong vài giờ, mở cửa sổ cho không khí trong ngoài trao đổi.
– Ðể tránh da khô, nên có máy phun bụi nước hoặc để một chậu nước trong phòng.
– Nhớ thay lọc bụi của máy theo định kỳ để máy chạy hữu hiệu và không khí trong sạch hơn.
– Ðể tiết kiệm nhiên liệu và cũng để tránh lệ thuộc vào máy lạnh, chỉ nên dùng vào thời gian nóng nhất trong ngày hoặc khi muốn có giấc ngủ tốt ban đêm.
-Nên có thêm quạt trần hoặc quạt bàn để không khí lưu thông đều đều trong phòng.