Các môn chơi thể thao đã làm bạn đồng hành với nhân loại từ những ngày đầu tiên, giúp rèn luyện cơ thể, tranh tài cao thấp, kể cả giải khuây… Có nhiều bằng chứng khảo cổ cho thấy người ta chơi thể thao từ Thời Đại Đồ Đồng (Bronze Age).
Ngày nay, vô số môn chơi đã mai một với thời gian, và nhiều môn chơi mới xuất hiện, thí dụ như eSport, nhưng một số môn chơi thể thao vẫn “trẻ mãi không già”, góp phần tạo nên kỹ nghệ thể thao khổng lồ với hằng triệu công ăn việc làm.
ÐÔ VẬT
Môn chơi của kỹ thuật khóa tay chân, vật, ném đối phương giành thế thượng phong. Có thể xem đây là môn thể thao cổ xưa nhất thế giới. Trong các hang động ở Pháp còn lưu lại tranh vẽ cảnh đô vật xưa đến 15,000 năm, và môn này cũng thường xuyên góp mặt trong các cuộc thi tài Olympic cổ xưa. Dạo 1830 (khoảng 30 năm trước khi tàu Tây bắn cà nông khuất phục vua tôi người xứ An Nam), đã có những giải đô vật nhà nghề đầu tiên trên thế giới ra mắt khán giả Ba Lê hoa lệ. Ngày nay, môn đô vật cổ điển sa sút, thậm chí bị gạt khỏi chương trình tranh tài Olympic, nhưng các môn đô vật biểu diễn mang tính cách thương mại lại phát triển mạnh mẽ khắp thế giới.
KHÚC CÔN CẦU
Môn chơi này có các đấu thủ chia ra 2 phe, dùng gậy dài, đầu cong, phối hợp chuyền banh qua lại, tìm cách đánh tung lưới đối phương. Có nhiều bằng chứng tranh vẽ người xưa chơi khúc côn cầu từ năm 600 trước Công Nguyên. Tài liệu nguyên thủy cho thấy khúc côn cầu được gọi ngắn gọn là ‘Hockey’ ngay từ thế kỷ 12-13. Khúc côn cầu được đưa vào chương trình tranh tài từ 1908.
POLO
Có thể là môn chơi đồng đội lâu đời nhất. Có phần giống khúc côn cầu Hockey với khác biệt là người chơi ngồi trên lưng ngựa, dùng gậy đánh / đẩy những trái banh bằng gỗ nhỏ lọt vào khung thành phe đối phương. Ngày nay ít nhất 16 quốc gia có các giải tranh tài Polo nhà nghề. Môn chơi này xuất xứ từ Ðông Á, vùng Ba Tư, khoảng 2,500 năm trước. Polo cũng thường được ví như môn chơi… hoàng phái nhất trong các môn thể thao vì nguồn cơn ban đầu chỉ dành cho giới thượng lưu quý tộc, hoàng gia, vì chỉ có họ mới có nhiều ngựa chỉ để dành chơi thể thao. Ðó đây thỉnh thoảng vẫn thấy những bức tranh cổ vẽ lại cảnh hằng chục thành viên hoàng tộc chia nhiều phe thót lên lưng ngựa đánh Polo.
ÐẤM BỐC
Môn chơi đối kháng cá nhân đòi hỏi sức mạnh, tốc độ, lẫn sức chịu đòn dẻo dai. Cảnh tượng các đấu thủ đấm nhau bạo liệt là môn thể thao với mãnh lực khó cưỡng từ thời La Mã cổ đại, còn để lại dấu tích từ năm 687 trước Công Nguyên. Dần dần đến thế kỷ 16 và 18, khởi sự thấy có các câu lạc bộ quyền anh đầu tiên xuất hiện. Ðến 1891, bắt đầu có quyền anh nhà nghề tại Anh. Kỳ TVH đầu tiên năm 1896 cũng có tên môn Boxing được chọn tranh tài. Ngày nay, quyền anh vẫn là một trong những môn chơi phổ biến nhất.
CHẠY ÐUA
Các cuộc thi chạy đầu tiên được lưu lại hậu thế có từ những năm 776 trước Công Nguyên, tức cách nay khoảng 2,800 năm. Vì vậy cũng có thể gọi chạy đua là một trong những môn thể thao lâu đời nhất thế giới. Ðến tận ngày nay, chạy đua vẫn còn là một trong vài môn chơi thể thao phổ biến nhất.
NHẢY XA
Trong môn này, người lực sĩ thi tài cao thấp xem ai có thể chạy lấy đà, giậm nhảy, rồi… bay xa nhất trước khi tiếp đất trở lại. Ðây là môn chơi rất phổ biến tận từ thời Thế Vận Hội cổ đại, là môn thi nhảy duy nhất còn lưu lại chứng tích từ những kỳ Olympic của nền văn minh Hy Lạp cổ. Nhảy xa cũng là một trong những môn chơi được chọn ra mắt trong kỳ TVH thời hiện đại đầu tiên năm 1896. Ngày nay, nhảy xa vẫn là một trong những môn thi được ưa chuộng nhất trên đấu trường Olympics.
THỂ DỤC NGHỆ THUẬT
Artistic Gymnastics, như Anh ngữ gọi, phát xuất từ Hy Lạp cổ đại, rất có thể từ các cử động đơn giản nhưng cũng cần thiết và thực tế nhất trong đời sống thời xa xưa là nhảy lên / xuống yên ngựa. Thể dục nghệ thuật rèn luyện sức mạnh cơ bắp, độ dẻo dai, giữ thăng bằng, phối hợp tứ chi, v.v… Các môn thi Artistic Gymnastics cá nhân lẫn đồng đội được đưa vào chương trình tranh tài chánh thức tại kỳ Thế Vận Hội đầu tiên năm 1896.
ÐÁ BANH
Theo Liên Ðoàn Ðá Banh Thế Giới FIFA, cổ nhân đã biết chơi đá banh từ rất sớm, có thể tận những năm 200 đến 300 trước Công Nguyên (nghĩa là cách ngày nay khoảng 2,200 đến 2,300 năm). Các nền văn hóa Hy-La cổ đại cũng để lại nhiều dấu tích của môn chơi vờn banh bằng chân. Thời Trung Cổ, sự bành trướng của Vương Quốc Anh cũng giúp mở mang môn chơi đá banh. Thực tế có ghi lại một trận banh thân hữu hy hữu vào năm 1586 giữa các nhà thám hiểm Anh và người Eskimo tại băng địa Greenland. Năm 1888, giải đá banh nhà nghề đầu tiên trên thế giới mang tên The Football League ra đời tại Anh Quốc. Và đến 1930 thì FIFA bắt đầu tổ chức các giải World Cup đá banh trên bình diện thế giới mỗi 4 năm 1 lần.
TTD