Menu Close

Giải Nobel Y Học 2017

Mùa trao giải Nobel đã bắt đầu với giải Y học. Đây là giải đầu tiên được Viện Hàn Lâm Thụy Điển công bố mỗi năm, bắt đầu từ tháng 10. Sau giải này sẽ đến lượt các giải về Vật Lý, Hóa Học. Giải Văn Học sẽ được công bố ngày 5 tháng 10, tiếp sau một ngày sẽ là Giải Nobel Hòa Bình, rồi mùa giải sẽ kết thúc ngày 9 tháng 10 với giải Kinh Tế.

Ba nhà khoa học người Mỹ Jeffrey C. Hall (sanh 1945), Michael Rosbash (1944), và Michael W. Young (1949) là những nhà khoa học đầu tiên có tên trong bảng vàng của Viện Hàn Lâm Thụy Ðiển trong mùa Nobel 2017 này. Họ được vinh danh nhờ khám phá cơ chế vận hành của đồng hồ sinh học.

giai-nobel-y-hoc2
Thảo mộc cũng có đồng hồ sinh học nội tại: Lá cây momosa ban ngày mở ra hướng về phía mặt trời, nhưng ban đêm khép lại (trên). Nếu đặt hoàn toàn trong bóng tối (dưới), lá tiếp tục theo trình tự đó dù không có ánh nắng.

Từ nhiều năm trước, ta đã biết mọi sinh vật, kể cả con người, đều có một “đồng hồ sinh học” giúp điều chỉnh theo nhịp độ thông thường của một ngày. Nhưng đồng hồ ấy hoạt động ra sao, đó là điều 3 nhà khoa học Mỹ cố gắng tìm hiểu, để giải thích được quy trình cây cỏ và động vật thích ứng nhịp điệu sinh học sao cho đồng bộ với vòng quay của trái đất.

giai-nobel-y-hoc1
Minh họa đơn giản về các thành phần phân tử của đồng hồ sinh học.

Năm 1984 họ đã thành công trong việc cách ly 1 gene gọi là period. Sau đó họ tiếp tục phát hiện ra PER, là protein được mã hóa từ period, tích tụ ban đêm và giảm đi ban ngày. Do đó, mức độ protein PER dao động trong chu kỳ 24-giờ, đồng bộ với nhịp điệu sinh học một ngày (circadian rhythm).

Công trình nghiên cứu của họ cho phép tìm hiểu vì sao, con người ta bị “chệch múi giờ” và vì sao hiện tượng “jetlag” đó làm gia tăng nguy cơ gây ra bệnh tật.

giai-nobel-y-hoc
Lễ tuyên bố giải y học.

TM