Columbus Day là lễ kỷ niệm ngày Christopher Columbus (người Việt trước kia phiên âm thành Kha Luân Bố) đặt chân đến Mỹ châu (12 tháng 10 năm 1492).
Ngày kỷ niệm này không chỉ mừng riêng ở nước Mỹ, mà còn ở nhiều nơi khác, với những tên gọi khác nhau: “Día de la Raza” (“Ngày Chủng tộc”) trong nhiều nước ở châu Mỹ La tinh, “Día de la Hispanidad” và “Fiesta Nacional” (Ngày truyền thống Hispanic và Lễ Quốc gia) ở Tây Ban Nha; là Día de las Américas (Ngày Người châu Mỹ) tại Belize và Uruguay (Trung Mỹ), là Día del Respeto a la Diversidad Cultural (Ngày tôn vinh đa văn hóa) tại Argentina, và là Giornata Nazionale di Cristoforo Colombo hoặc Festa Nazionale di Cristoforo Colombo (Lễ Christopher Columbus toàn quốc) ở nước Ý và các Little Italy (tương tự như Little Saigon) trên khắp thế giới.
Những ngày lễ này đã được mừng không chính thức từ cuối thế kỷ 18 và mừng chính thức ở nhiều nước từ đầu thế kỷ 20.
Riêng ở nước Mỹ, lễ được cử hành khắp liên bang từ năm 1937. Tuy nhiên, Hawaii, Alaska, Oregon, South Dakota, và Vermont không công nhận ngày lễ này, hoặc mừng dưới một tên gọi khác.
Chống đối
Từ thế kỷ 19 đã có việc chống đối ngày lễ này, nhưng chỉ mới mạnh lên vào nửa sau của thế kỷ 20, khởi đầu là do những thổ dân da đỏ và nhóm chính trị gia tả khuynh.
Những cuộc khảo sát năm 2013 và 2015 cho thấy có từ 25% đến 38% người Mỹ không muốn mừng Columbus Day. Theo họ, Columbus là người tham vọng, đã tàn ác với thổ dân da đỏ, bóc lột họ, tiêu diệt họ hoặc đem vào Mỹ để làm nô lệ.
Năm nay không khí tranh cãi về Columbus lại nóng bỏng hơn và những bức tượng Columbus đang có nguy cơ bị phá hoại hoặc gỡ bỏ, giữa lúc có những tranh luận về các đài kỷ niệm thời chiến tranh Nam Bắc, đòi xét lại những tượng đài có hình những nhân vật mãi từ thế kỷ 15 có liên quan đến nạn diệt chủng và nô lệ.
Tuy các sử gia còn e dè chưa dám đánh đồng Columbus với những nhân vật thời chiến tranh Nam Bắc cách nhau tới 3 thế kỷ, nhưng họ cũng nói rằng ngày kỷ niệm Columbus và các tượng của ông đã đến lúc chín muồi phải tái xét: hoặc để nguyên, thay đổi hay xóa bỏ.
Giữa lúc mà nhiều tượng bị giựt sập, chưa biết số phận của Columbus sẽ ra sao…
PN