Gaius Petronius Arbiter (sau Công nguyên) là một ông quan của La Mã trong triều đại của Đại đế Nero. Ông được cho là tác giả của Satyricon, một cuốn tiểu thuyết lừng danh về châm biếm.
Một thiếu phụ ở Ephesus nổi tiếng khắp vùng vì lòng trung thành với chồng của nàng. Thật là đau lòng khi ông chồng ấy qua đời! Người ta chỉ mong rằng nàng sẽ đầu bù tóc rối mà than khóc và đấm tay thình thịch vào bộ ngực trần trước đám đông trong tang lễ. Tuy nhiên nhiều người kinh ngạc khi chẳng những thế thôi mà nàng còn đi theo thi hài của người chồng xuống tận lòng hầm mộ. Nàng tiếp tục than khóc và giật bứt tóc bên ông trong nhiều ngày sau đó. Không ai có thể kéo nàng đi khỏi nơi ấy, kể cả cha mẹ nàng, kể cả các viên chức chính quyền, họ đều lo rằng nàng sẽ chết vì đói. Nhưng họ đâu thể làm gì được chứ? Sau cùng, họ để một người tớ gái ở lại với nàng, và bà ấy sẽ châm thêm dầu vào cây đèn khi nào nó sắp tắt.
Cùng thời gian đó, ông tỉnh trưởng ra lệnh hành hình những kẻ cướp bằng hình phạt đóng đinh lên thập giá ở gần nơi đó. Một anh lính được phái ra canh gác các tử thi để khỏi bị người nhà của chúng lấy trộm về an táng. Trong đêm đầu tiên, anh lính thấy một ngọn đèn sáng lập lòe giữa các ngôi mộ và nghe văng vẳng tiếng khóc tỉ tê; tò mò, anh tiến lại nhìn vào hầm mộ, và bàng hoàng khi thấy một phụ nữ xinh đẹp, trông như bóng ma hiện về từ cõi âm ti. Rồi anh thấy những giọt lệ trên má nàng, gương mặt bị móng tay cào xé, và cái thi hài cạnh nàng, thì anh hiểu ra rằng nàng chỉ là một thiếu phụ trong cơn tang thương vì người chồng đã mệnh chung. Cám cảnh, anh mang phần ăn tối của mình vào hầm mộ dâng cho nàng. Ðừng nhịn đói như thế nàng ơi, anh dịu dàng dỗ dành. Nàng phải sống, buồn khổ mãi thì có ích gì cơ chứ? Chẳng phải tất cả chúng ta rồi ai cũng phải đến cái kết thúc như nhau sao? Góa phụ chỉ nức nở khóc, nhưng anh lính không bỏ cuộc. Sau cùng, bà tớ già đưa tay ra nhận. Bà đói meo và đầy lòng biết ơn. Khi thức ăn và rượu vang giúp bà hồi phục, thì bà về phe anh lính. Bà ỉ ôi năn nỉ cô chủ của mình, Vì sao cô lại kết liễu đời mình trước khi số mệnh cất nó đi chứ? Cô nghĩ rằng người đã chết nghe được lời cô than khóc sao? Nếu ông ấy có thể, thì ông ấy sẽ khuyên cô tiếp tục sống ấy chứ.
Sau cùng, nàng góa phụ chịu thua. Cứ như là sau một cơn bệnh. Nàng ăn và uống và cho phép mình được vỗ về trong vòng tay an ủi của anh lính. Rõ ràng là họ hấp dẫn lẫn nhau, và điều đó chẳng có gì đáng ngạc nhiên cả, vì anh lính trẻ trung và đẹp trai lắm. Bà tớ già mỉm cười và định lánh đi, nhưng góa phụ ngước lên nhìn bà, ánh mắt khẩn khoản bứt rứt, nên bà lại ngồi xuống bên cô chủ nhỏ và thì thầm, Cô chủ ơi, hãy để chàng an ủi cô nha. Có hại gì đâu nào cơ chứ? Lẽ nào cô lại gượng chống cái sức mạnh tình yêu đang chữa lành vết thương lòng mình sao?
Bạn hiểu câu chuyện sẽ đi về đâu rồi đấy – tại sao lại trì hoãn nó làm chi? Nàng góa phụ và anh lính nằm bên nhau đêm đó, và đêm sau, và đêm sau nữa; cửa vào hầm mộ đóng kín nên ai đi ngang cũng nghĩ rằng người vợ nổi tiếng trung thành đã trút hơi thở cuối cùng bên thi hài của chồng mình rồi. Mỗi khi bóng tối phủ kín màn đêm thì anh lính lẻn ra, rồi mang thực phẩm và nước uống về hầm mộ.
Chuyện gì đến sẽ đến, trong đêm thứ ba, người nhà của một trong những tên cướp bị đóng đinh thấy anh lính bỏ chỗ gác thì đến gỡ lấy cái xác của hắn xuống mang đi chôn theo đúng nghi thức. Rạng sáng, anh lính phát hiện cây thập giá trống không thì hiểu rằng số phận của mình sẽ như thế nào. Tốt hơn hết là đừng chờ phán quyết của quan tòa mà hãy tự kết liễu cuộc đời bằng chính thanh gươm của mình thôi.
Anh giải thích mọi chuyện với nàng góa phụ và xin phép nàng được đặt thi hài của mình nằm lại trong hầm mộ này cùng với thi hài của người chồng của nàng.
Lạy Chúa lòng lành của con, nàng thổn thức, thế ra cùng lúc con phải nhìn thi hài của hai người đàn ông mà con yêu thương hay sao. Tốt hơn là làm một người đã chết trở nên có ích thay vì đưa một người còn đang sống về cõi chết. Rồi nàng bảo anh lính mang xác người chồng ra khỏi hầm mộ và đóng vào cây thập giá đang trống.
Anh lính thoát chết, vì không một ai khôn ngoan hơn thế, mặc dù rốt cuộc vài người trong thành phố nhận diện được người chết và thắc mắc rằng làm thế nào mà ông ta thăng cái vèo lên trên thập giá như thế.
PETRONIUS
Thận Nhiên dịch theo bản Anh ngữ “The Young Widow”, trong tập truyện ngắn FLASH FICTION INTERNATIONAL, W.W. Norton & Company, Inc.