Theo thống kê của Bộ Giao Thông Vận Tải Hoa Kỳ, riêng ngành vận chuyển hàng hóa bằng xe tải 18 bánh có khoảng 1.8 triệu người, đóng góp 5% trong tổng thu nhập quốc gia. Tuy nhiên, mỗi năm có hơn 20,000 tai nạn do xe vận tải xuyên bang gây ra. Tai nạn gây chết người chiếm 12%. Đây được xem là một trong những nghề nguy hiểm nhất. Nhưng đó cũng là một nghề kiếm tiền khá nhất mà không cần bằng cấp học vấn. Chúng tôi tìm đến Công ty vận chuyển hàng hoá Cannon Transport tại thành phố Garland, Texas để tìm hiểu thêm chuyện nghề nghiệp cũng như những chuyện buồn vui của các bác tài ngày đêm rong ruổi trên những nẻo đường.
KỲ 1
PV Trẻ: Rất vui được gặp các bác tài đồng hương làm việc cho Công ty vận chuyển Cannon Transport. Chắc các anh đều là những tay lái thượng thừa và đầy kinh nghiệm!
A. Thái: Thâm niên nghề nghiệp của tôi được 17 năm rồi. Chưa có một vi phạm an toàn giao thông nào nghiêm trọng. Làm nghề này phải luôn tuân thủ mọi nguyên tắc vận chuyển của công ty cũng như tuân thủ an toàn giao thông để bảo vệ cho chính mình và hàng hoá được đi tới nơi về đến chốn.
PV Trẻ: Học nghề lái xe tải hạng nặng có khó không và để trở thành một tài xế chở hàng cho một công ty vận chuyển có cần phải trải qua thời gian thử thách?
A. Tony: Học lái xe tải hạng nặng không khó, những luật lệ giao thông đều giống như lái chiếc xe bốn bánh thông thường. Học lý thuyết rồi thi thực hành lấy bằng lái xe. Cái khó ở đây là loại xe tải vận chuyển hàng hoá rất nặng nên vấn đề an toàn giao thông, kỹ thuật điều khiển xe cần phải có thời gian tích lũy kinh nghiệm. Thời gian học lái mất một hoặc hai tháng nhưng để gọi là có kinh nghiệm phải mất hai ba năm. Ðiều này có nghĩa là phải được huấn luyện do một tài xế dày dạn kinh nghiệm hướng dẫn cho người tài xế mới vào nghề xin làm việc ở một công ty vận chuyển nào đó.
PV Trẻ: Nghe nói anh Tony làm nghề này đến nay được 27 năm, chắc đã huấn luyện cho nhiều bác tài mới vào nghề?
A. Tony: Người đi trước giúp người đi sau, chuyện bình thường trong nghề nghiệp. Chuyện huấn luyện lái xe giống như một nhóm hai người vận chuyển một chuyến hàng. Người được huấn luyện cầm lái, người huấn luyện ngồi bên chỉ dẫn tay lái mới. Thời gian huấn luyện có thể vài ba tháng hoặc dài hơn. Sau khi được công ty cấp giấy chứng nhận qua huấn luyện thì mới chính thức trở thành tài xế lái xe tải.
PV Trẻ: Trong thời gian huấn luyện, tài xế mới có lúc là lái chính có lúc là lái phụ như một người học việc?
A. Thái: Không phải như thế. Tài xế được huấn luyện lúc nào cũng cầm lái chính cho bất kỳ chuyến hàng nào. Có khi mất cả một hai năm mới có được giấy chứng nhận lái xe của công ty. Bằng lái loại A của Bộ Giao Thông chỉ là bước đầu công nhận cho một người được phép lái xe vận tải thương mại. Với bằng lái này, anh ta có thể lái xe buýt, xe hành khách hay xe kéo. Nhưng để lái xe tải 18 bánh thì phải được huấn luyện đạt tiêu chuẩn của công ty thuê anh ta vào làm. Ðể được công nhận là một tài xế xe tải cũng gian nan lắm.
PV Trẻ: Nghề nghiệp nào bước đầu lại không gian nan. Nghề lái xe tải là một trong những nghề được đánh giá là một trong những nghề nguy hiểm thì chuyện khó khăn bước đầu là điều bắt buộc. Tôi có một thắc mắc, thường nghe người ta gọi xe tải 18 bánh mà không phải là 16 hay 12 bánh?
A. Tony: Xe 18 bánh là xe tải tiêu chuẩn của thùng xe dài 53ft. Nói đơn giản 18 bánh xe này chịu được trọng tải toàn bộ của xe (tối đa 80,000 pounds) chia làm năm trục bánh xe (3 trục lái và 2 trục kéo). Có những loại xe tải thùng ngắn 40, 48ft., cũng có những xe tải lớn hơn nữa như thùng dài 57ft hoặc dài hơn (kéo hai thùng). Loại dài hơn tiêu chuẩn chỉ được lưu hành ở một vài tiểu bang có đường sá tương đối rộng rãi như ở Texas hay Oklahoma, thậm chí có những loại xe tải nhiều hơn 18 bánh chỉ được lưu hành ở Oregon hay tiểu bang Washington dùng chuyên chở hàng hoá đặc biệt. Nói chung loại xe tải phổ biến ở Mỹ và nhiều quốc gia trên thế giới thường sử dụng xe 18 bánh.
PV Trẻ: Trọng tải được thiết kế theo kích thước thùng xe. Vậy chuyện chở hàng vượt quá trọng tải quy định có xảy ra?
A. Thái: Ðương nhiên là có. Một số ít tài xế cố tình nhận hàng vượt quá tải để kiếm thêm tiền công chút ít. Nhưng điều đó thật tai hại khi qua trạm cân kiểm tra bất chợt. Cứ quá 1 pound tiền phạt 1 đô. Tôi biết một bác tài chở vượt quá 1,000 pounds gặp trạm cân đành chịu “chết”.
PV Trẻ: Việc phạt vạ hay kiểm tra an toàn kỹ thuật xe luôn là điều cánh lái xe tải thường gặp trên đường?
A. Tony: Chuyện đó như cơm bữa. Cảnh sát giao thông có thể cho dừng xe cả khi tài xế không vi phạm luật giao thông để kiểm tra an toàn kỹ thuật xe. Chuyện này là điều rất quan trọng khi xe chở hàng nặng lại hầu như hoạt động liên tục trên đường. Kiểm tra là để an toàn cho mình và cho những người khác. Khi cảnh sát giao thông phát hiện những hư hỏng, hao mòn có thể gây nguy hiểm an toàn thì đưa giấy cảnh cáo, yêu cầu bác tài sửa ngay hoặc cho giấy phạt. Còn vi phạm luật giao thông chủ yếu là chạy quá tốc độ. Chỉ cần hai lần vượt quá tốc độ, tuỳ theo mức độ nghiêm trọng có thể bị treo bằng ba tháng hoặc lâu hơn.
PV Trẻ: Làm nghề xe tải, tính ra phải bảo trì xe cộ thường xuyên, chi phí dầu nhớt sáu bảy chục ngàn đô mỗi năm. Trừ chi phí, xem ra nghề xe tải thu nhập đâu được rủng rỉnh như nhiều người nghĩ?
A. Thái: Ðúng vậy. Nghề lái xe tuy có thu nhập cao hơn nghề lao động tay chân khác nhưng trừ hết các chi phí còn chừng một nửa. Tôi lái xe thuê, không cần phải lo tu bổ xe cộ, cứ tính cây số ăn tiền. Làm chủ xe chạy hợp đồng vận chuyển cho công ty có lợi hơn một chút nhưng mọi chuyện xe cộ hư hao đều phải lo, tiền sửa chữa tốn kém rất nhiều.
A. Tony: Loại xe đời cũ coi vậy mà tiền sửa chữa không bằng xe đời mới. Mấy loại xe tải đời mới thường hay bị hư bộ lọc xả khí thải. Mỗi lần thay thế tốn kém cả mấy ngàn đô. Nhưng nói chung xe đời cũ đời mới chạy đường trường suốt ngày này tháng nọ ngay cả con người chưa chắc chịu nổi huống gì máy móc, vỏ xe.
PV Trẻ: Dường như công việc lái xe tải là nghề chọn người chứ không phải người chọn nghề phải không anh Cảnh (bác tài đến nhận chuyến hàng, cùng tham gia câu chuyện)? Và các anh có kỷ niệm vui buồn gì với nghề lái xe tải xuyên bang.
A. Cảnh: Mười người vào nghề này thì hết năm người bỏ cuộc. Một phần vì công việc thường xuyên xa nhà nhớ vợ nhớ con; phần khác sức khoẻ không cho phép ngồi sau tay lái liên tục nhiều tiếng đồng hồ mỗi ngày. Nghe thu nhập khá thấy ham, khi vào nghề được thời gian ngắn thì bắt đầu nản. Nếu không phải vì mình yêu thích công việc rong ruổi trên những nẻo đường thì khó mà làm tài xế xe tải.
A. Tony: Có khi cả một tổ hai người lái suốt cho kịp thời gian giao hàng. Một vài lần tôi cùng người bạn giao hàng từ California sang tận Massachusetts, tụi tôi thay nhau lái, người lái người ngủ trong hai ngày rưỡi tới điểm xuống hàng. Ngủ nghỉ, chúng tôi đều tuân thủ theo luật lệ quy định, ghi chép nhật ký hành trình (log book) đầy đủ. Nói như anh Cảnh, đúng là người nào không thật sự thích công việc lái xe thì trước sau gì cũng bỏ nghề.
A. Thái: Riêng tôi có một kỷ niệm nhớ đời trong một chuyến lái xe giao hàng cách nay mấy năm. Sau nhiều tiếng lái xe trên xa lộ, tự dưng cơn buồn ngủ bỗng đâu ập tới. Lúc đó trời cũng vừa chạng vạng, tôi tấp đại xe vào một đường làng. Thế rồi tôi thiếp đi hồi nào không biết. Ðến khi tỉnh dậy thì thấy trời vừa hửng sáng, còn chung quanh lô nhô hàng trăm ngôi mộ trong màn sương mù lãng đãng.
(Còn tiếp 1 kỳ)