Chiều Chúa Nhật ngày 8 tháng 4 năm 2018, tại nhà hàng Thanh Thanh thành phố Arlington, vùng Dallas-Fort Worth, sáu trăm đồng hương Việt Nam và 13 vị dân biểu Hoa Kỳ, đã đến tham dự buổi tiệc gây quỹ yểm trợ pháp lý cho nạn nhân thảm họa Formosa, từ 5 giờ chiều đến 10 giờ 30.
Ðây là lần đầu tiên tại vùng Dallas-Fort Worth, một điều rất đáng vui mừng là bữa tiệc đã thể hiện một sự hợp nhất tuyệt vời qua 4 sự kiện người viết ghi nhận được:
– Thứ nhất: Ðoàn kết tôn giáo: qua các vị lãnh đạo tôn giáo gồm Công Giáo, Phật Giáo, Cao Ðài, Hòa Hảo. Có nhiều vị lãnh đạo đã đến tham dự như: Linh Mục Nguyễn Vân Sơn, Lm. Nguyễn Tất Hải, Lm. Phạm Minh, Lm. Nguyễn Văn Hùng (đến từ Ðài Loan), Hiền Tài Nguyễn Thanh Liêm (Cao Ðài), và một số vị khác không đến được, nhưng đã sẵn sàng mở lòng, mở rộng cửa thiền, cửa nhà thờ, cho ban tổ chức đến vận động đồng hương, giáo hữu trong hơn một tháng trước.
– Thứ hai: Tất cả các cơ quan truyền thông báo chí đã yểm trợ tận tình cho việc vận động gây quỹ hoàn toàn miễn phí và đã đến tham dự bữa tiệc gồm có tuần báo Người Việt Dallas, Bút Việt, Trẻ, Kiến Thức, Ðài truyền hình VietTV, SBTN, VietFace, Ðài 1600AM Radio, VAE, Dallas Viet Radio…
– Thứ ba: Sự ủng hộ tài chánh và hiện diện của các vị dân cử Hoa Kỳ Tiểu bang, County và Thành phố như Dân biểu Texas Bill và phu nhân Ellen Zedler, Tarrant County Commissioner Andy Nguyen và 8 vị dân cử Tarrant County và City.
– Thứ tư: Sự hiện diện của phái đoàn đại diện Houston do chị Christine Quỳnh hướng dẫn và đồng hương xa gần Dallas-Fort Worth, đủ mọi giới, mọi tôn giáo.
Sau nghi thức chào cờ Việt-Mỹ và giới thiệu một số quan khách bảo trợ, Ban Tổ Chức và các vị Lãnh đạo Tôn giáo cùng toàn thể quan khách đã đứng lên thắp nến cầu nguyện, hướng lòng về những đồng bào khốn khổ đang cần một ánh sáng công lý. Trong ánh đèn lung linh, hình như hồn thiêng sông núi cũng về đây, hâm nóng lại bầu nhiệt huyết, mọi người đều xúc động trong lời ca “Mẹ Việt Nam ơi chúng con vẫn còn đây” vang vọng tận đáy tim của mỗi người!
Ðài VietTV Dallas đã thu hình và phát sóng trực tiếp, gửi đi những hình ảnh sống động buổi gây quỹ cho khán giả khắp nơi.
Ông John Hòa Nguyễn từ News Orleans, Hội trưởng Nhóm Công Lý Cho Nạn Nhân Formosa đã thay mặt Ban Tổ Chức chào mừng, cảm tạ quan khách, trình bày lý do và việc làm mà nhóm đang đảm nhận. Những điểm quan trọng đã được ông trình bày cặn kẽ trong bài nói chuyện:
“Như chúng ta đã biết, công ty chế tạo gang thép Formosa ở Vũng Áng, Hà Tĩnh đã thải chất độc xuống biển làm cho cá bị chết, biển bị nhiễm độc, đất bị hư, và hàng trăm ngàn người bị mất nguồn sống. Người dân trong nước, cùng với các vị lãnh đạo tinh thần đã can đảm đứng lên phản đối. Chính Ðức Giám Mục PhaoLô Nguyễn Thái Hợp của địa phận Vinh cũng đã đưa nỗi oan ức của người dân ra trước tòa án quốc tế, nhưng không được đáp ứng, vì hồ sơ kiện không có đủ bằng chứng cụ thể, và chưa được khảo nghiệm theo phương pháp khoa học.
Ðể có phần thắng, hồ sơ kiện cần có 3 tài liệu bằng chứng (expert witness). Bằng chứng thứ nhất nói rõ khi một công ty chế tạo gang thép thì các chất độc phải được phế thải như thế nào. Bằng chứng thứ hai đến từ các nhà hoá học, nhận định các chất độc của công ty gang thép là loại gì, độc hại như thế nào. Bằng chứng thứ ba đến từ các việc thử nghiệm và phân tích, khi các chất độc bị thải xuống biển thì gây ra những thiệt hại, những nguy hiểm ngắn hạn và dài hạn như thế nào. Và khi có đủ 3 bằng chứng thì các nhà chuyên môn mới có thể kết luận là công ty Formosa phải làm gì để tái tạo lại vùng biển cho sạch, và đền bù như thế nào mới là thoả đáng.
Song song với việc có một hồ sơ với đầy đủ các chứng từ, các đơn kiện còn phải được dịch sang tiếng Anh, và chuyển các vụ kiện cá nhân sang thành vụ kiện tập thể (class action law suit). Vì thế, trong lần tiếp kiến với Ðức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, vào tháng 8, 2017, Ðức Cha đã ủy nhiệm Nhóm chúng con giúp Ngài hoàn thành hồ sơ kiện với đầy đủ các tài liệu và chứng từ, để được tòa án quốc tế chấp nhận…
Chúng con rất sung sướng và cảm động trước sự hiện diện và đóng góp của quý vị, vì chúng con biết rằng chính trong sự cảm thông nỗi niềm đau của người dân ở 4 tỉnh miền Trung, mà quý vị đã bỏ thời giờ quý báu để đến với buổi gây quỹ ngày hôm nay.
Riêng với quý đồng hương đang theo dõi chương trình này trên TV, chúng tôi tha thiết kêu gọi quý vị hãy mở rộng tấm lòng nhân ái, yêu thương người miền Trung với cả một Trái Tim Việt Nam, trước là để giúp chúng tôi có phương tiện để hoàn tất hồ sơ kiện, sau là để gửi một thông điệp đến với người dân 4 tỉnh miền Trung “Tuy ở hải ngoại, nhưng chúng ta vẫn luôn quan tâm và đồng hành trong việc đòi lại công lý cho họ, cho biển và cho môi trường.”
Người viết đã phỏng vấn ông Hội Trưởng để giải tỏa một số thắc mắc đồng hương muốn biết:
Hỏi: Xin ông vui lòng cho biết nhóm Công Lý Cho Nạn nhân Formosa được thành lập trong động lực nào? Và thời điểm nào?
“Jonh Hòa: Thảm họa do công ty gang thép Formosa gây ra không chỉ gây thiệt hại cho người dân, mà còn gây thiệt hại cho biển và bầu không khí. Nhìn thấy những nạn nhân khốn khổ đi biểu tình ôn hòa để phản đối công ty Formosa, chẳng những không được hỗ trợ mà còn bị công an ngăn cản, bắt bớ, tù đày… Sau khi, không chối lỗi được, công ty đã bồi thường chỉ có 500 triệu Mỹ Kim, nhưng nạn nhân không được bồi thường thỏa đáng. Nhất là không thấy ai nói gì đến việc làm sạch bờ biển, một nhóm anh chị em có cùng chung suy nghĩ đã ngồi lại với nhau và lập ra nhóm Công Lý Cho Nạn Nhân Formosa vào đầu năm 2017.”
Hỏi: Cơ duyên nào gặp hay liên lạc được với Ðức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp- Giám Mục Ðịa Phận Vinh?
“John Hòa: Anh chị em trong Nhóm theo dõi tin tức Việt Nam và đã liên lạc thường xuyên với Lm. Ðặng Hữu Nam để giúp Cha. Nhưng anh chị em biết rằng, muốn được việc thì phải gặp được Ðức Cha, nên vào tháng 8, 2017, khi được biết Ðức Cha đến Seattle giảng phòng thì 3 người trong nhóm (chị Triều Giang, Christine Quỳnh và John Hòa) đã tìm đến để xin được tiếp kiến Ngài. Sau gần 2 giờ nói chuyện với Ngài, thấy được sự quan trọng về các bằng chứng của những nhà chuyên môn (expert witness), nên Ngài đã ủy nhiệm cho Nhóm đứng ra lo giúp việc bổ túc hồ sơ kiện với đầy đủ những chứng cớ theo phương pháp khoa học (comprehensive scientific study) để hồ sơ kiện được đầy đủ và đủ tiêu chuẩn nhằm được thụ lý ở toàn án quốc tế.”
Hỏi: Ngoài việc lo các bằng chứng (expert witness), Nhóm còn phải làm những gì nữa?
“John Hòa: Ngoài việc lo kiện toàn hồ sơ kiện, Nhóm còn phải dịch các đơn kiện bằng tiếng Việt sang tiếng Anh, để có thể chuyển các vụ kiện cá nhân sang vụ kiện tập thể (class action law suit). Hiện nay, Nhóm đã dịch trên 1500 lá đơn của nạn nhân.”
Chúng tôi cũng đã tiếp xúc với Bà Triều Giang chủ tịch “Hội Bảo Tồn Lịch Sử Và Văn Hóa Người Mỹ Gốc Việt”, hiện tham gia vào nhóm với nhiệm vụ Hội phó đặc trách ngoại giao. Bà cũng giải tỏa một vài thắc mắc.
Hỏi: Số tiền cần thiết mà nhóm Công Lý cho nạn nhân Formosa đủ để lo vụ kiện công ty nầy ra tòa án quốc tế là bao nhiêu? Hiện tại nhóm đã gây quỹ được bao nhiêu?
“Triều Giang: khoảng 550 ngàn Mỹ Kim, thưa anh. Trong lần gây quỹ ở Houston, đồng hương đã nhiệt tình ủng hộ, ngân khoản đã được trên 130 ngàn Mỹ Kim.”
Hỏi: Hội sẽ hoạt động đến khi nào? Và tất cả khoản tiền có gửi về giúp nạn nhân ở Việt Nam không? Ngân khoản đồng hương đóng góp có được khấu trừ thuế không? Và liên lạc với ai khi muốn đóng góp?
“Triều Giang: Hội sẽ hoạt động cho đến khi hoàn tất hồ sơ và đưa được vụ án thảm họa môi trường của Formosa ra tòa án quốc tế. Lúc đó, công ty luật sẽ đại diện cho nạn nhân làm việc và Hội sẽ tự động giải tán. Tất cả khoản tiền chỉ để trả chi phí cho hồ sơ vụ kiện, chứ không phải giúp nạn nhân bằng tài chánh. Tài chánh đóng góp cho quỹ công lý được miễn trừ thuế.
Cách đóng góp, thưa anh như sau:”
Chúng tôi cũng có cơ hội phỏng vấn Linh mục Nguyễn Văn Hùng, từ Ðài Loan bay sang để hỗ trợ cho buổi gây quỹ.
Hỏi: Thưa Cha, biết Cha là người đã lập ra cơ quan để cứu giúp nhiều công nhân, cô dâu Việt bị đối xử bạc đãi tàn tệ ở Ðài Loan, về vụ Formosa là một công ty lớn mà ban quản trị là doanh nhân người Ðài Loan. Vậy ở Ðài Loan công ty nầy có xả chất độc và có bị kiện tại xứ họ lần nào chưa? Theo Cha, vụ kiện nầy có cầm chắc phần thắng cho nạn nhân ở Việt Nam không?
“LM Nguyễn Văn Hùng: Công ty Formosa vẫn hoạt động tại xứ sở họ, nhưng chưa nghe thấy ai kiện về môi trường. Có lẽ Ðài Loan là một nước dân chủ, người ta biết tôn trọng pháp luật. Tuy nhiên, Công ty nầy đã xả chất độc ở những nơi họ đầu tư ở ngoại quốc, cũng đang bị kiện. Còn việc nạn nhân Miền Trung VN đứng ra kiện Formosa vì xả chất độc, họ che giấu không được, đã nhận lỗi và đã chịu bồi thường theo thỏa thuận với nhà nước đương thời VN. Sự bồi thường nầy chẳng thấm vào đâu… Sự thắng, thua của một vụ kiện còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố, nào là khoa học là ưu tiên, còn vấn đề chính trị, kinh tế nữa. Tôi vẫn tin vào cơ hội thắng, nếu đưa được ra tòa án quốc tế thụ lý. Ðây là việc làm của anh chị em thiện nguyện nhóm Công Lý Cho Nạn nhân Formosa và rất cần đồng hương nước ngoài có điều kiện yểm trợ như quý vị đang góp tay đây.”
Cuối cùng một điểm son của bữa tiệc gây quỹ mà người viết xin ghi nhận, Ban Tổ chức địa phương là sự phối hợp của các anh chị em của nhiều nhóm khác nhau, có khi chưa từng làm việc với nhau, nhưng mọi người đã hết lòng gác bỏ thị kiến riêng, cùng nhau hợp tác trong tinh thần hợp nhất. Tất cả thiện nguyện viên và Ban Tổ chức đều khoác áo màu tím, tượng trưng tháng Tư buồn của Dân tộc và Công lý.
Linh mục Nguyễn Vân Sơn cũng đã lên sân khấu tri ân những người chiến sĩ quân đội VNCH có mặt. Ngài kêu gọi mọi người phải cùng nhau lên tiếng và làm điều gì thiết thực theo tiếng kêu gào của nạn nhân “Hãy giúp chúng tôi kiện Formosa”!
Cha Sơn cũng kêu gọi quan khách ủng hộ bức tượng Ðức Mẹ rất to và đẹp do dòng Ðồng Công tặng chị Christine Quỳnh và chị đã mang lên tặng lại để gây quỹ. Bà Ngọc Anh đã nhận bức tượng và ủng hộ số tiền $7,000, thật là một tấm lòng nhân ái đáng phục. Anh Sơn (nhà may áo dài Mai Anh) cũng mang một chai rượu quý tặng đấu giá, một vị khách đã nhận với số tiền $1,200 Mỹ kim.
Khi viết bài nầy, Ban Tổ chức cho biết kết quả sơ khởi về tài chánh buổi gây quỹ, dù chưa đạt chỉ tiêu như mong ước, nhưng con số trên 83 ngàn Mỹ Kim sau khi trừ chi phí cũng rất khích lệ.
ÐHS