Là những bậc phụ huynh có con cái chuẩn bị bước vào độ tuổi lái xe hay vừa lái xe một đôi năm, sự lo lắng và nỗi bất an luôn hiện diện nơi những người làm cha làm mẹ. Quả đây là một nỗi lo có thật, khi theo số liệu của Cơ Quan An Toàn Xa Lộ liên Bang IIHS, tỉ lệ đụng xe chết người trong độ tuổi 16-19 cao gấp ba lần so với tài xế trên 20 tuổi, không kể các vụ gây thương tật hay cọ quẹt thông thường. Đặc biệt là độ tuổi 16-17 vừa bắt đầu lái xe đã chiếm tỉ lệ gấp đôi trong nhóm nhiều rủi ro này, cũng như các em nam có tỉ lệ cao hơn nữ giới. Bên cạnh vấn đề tài chánh như chi phí xe, bảo hiểm, vấn đề an toàn cho các em là điều quan trọng bậc nhất và là mối quan tâm hàng đầu mà các cha mẹ cần chuẩn bị và nhắm đến. Để giúp các bậc phụ huynh có thêm một vài thông tin về vấn đề này, chuyên mục xin biên soạn và tổng hợp một số thông tin căn bản dựa trên các tài liệu của Nha Công Lộ tiểu bang cùng một số cố vấn về việc chuẩn bị cho con cái lái xe lần đầu.
Lấy bằng lái
Tùy theo luật định và thủ tục tại mỗi tiểu bang với đôi khác biệt, để có được một bằng lái chính thức không bị giới hạn của một người trưởng thành tại Texas thì các em sẽ trải qua hai giai đoạn khác nhau.
Giai đoạn một là thủ tục kiểm tra lấy bằng viết (permit learner) khi tròn 15 tuổi, cho phép các em được tập lái xe với một người trưởng thành trên 21 tuổi ngồi cùng phía trước. Trước khi lấy giấy phép này, các em phải theo học 32 giờ lý thuyết (driver education), có thể hoặc theo học tại trường học (nếu có chương trình này), hoặc tại một trung tâm tập lái xe tư nhân, hoặc cũng có thể do cha mẹ hướng dẫn và phải dựa theo các luật định như có tờ khai hữu thệ và nhật ký số giờ học có thể bắt đầu từ 14 tuổi. Muốn kết quả thi được khả quan, các em có thể thực tập các câu hỏi sát hạch trên trang mạng của Nha Công Lộ tiểu bang trước khi chính thức đi thi lấy bằng viết.
Sau khi có được chứng chỉ này, các em sẽ chuyển sang giai đoạn hai của việc lấy bằng lái là thực tập và thi lấy bằng lái xe. Ðiều quan trọng của việc thực tập này không chỉ nhắm đến việc thi đậu, thi để lấy bằng lái mà cần dựa trên mục tiêu chính là cung cấp cho các em một kỹ năng điều khiển xe và hình thành một thói quen lái xe an toàn về lâu dài. Do đó việc thực tập dưới sự hướng dẫn cẩn trọng của cha mẹ hay một người hướng dẫn giỏi càng kéo dài càng có lợi cho các em. Theo luật tiểu bang Texas thì các em cần ít nhất là 30 giờ thực tập, trong đó có 10 giờ lái ban đêm. Nếu hội đủ các điều kiện thực tập vừa kể và đã có bằng viết tối thiểu là 6 tháng, khi tròn 16 tuổi là các em có thể thi lấy bằng lái xe. Trong một số trường hợp rất đặc biệt như gia đình có người đau ốm và các em buộc phải lái xe, thì tiểu bang sẽ xem xét từng trường hợp đặc biệt để cho các em này có thể thi lấy bằng lái từ năm 15 tuổi (hardship license).
Một khi đậu được cuộc sát hạch về các cách chạy xe an toàn và đúng luật, các em sẽ được cấp bằng lái tạm (provisional licence) với con dấu tạm đóng trên bằng lái. Bằng lái tạm có những ràng buộc, phụ huynh có thể lưu ý để nhắc nhở các em những điểm sau:
– Các em không được phép lái xe sau 12 giờ khuya cho đến 5 giờ sáng.
– Các em không được phép chở quá một người dưới 21 tuổi nếu không phải là người thân trong gia đình (tức không được phép chở từ hai bạn học).
– Không sử dụng điện thoại cầm tay trong xe, trừ trường hợp khẩn cấp.
Khi tròn 18 tuổi, các ràng buộc này sẽ được tháo bỏ và các em sẽ được cấp bằng lái thông thường của một người trưởng thành. Dù vậy các phụ huynh cũng cần lưu ý rằng, theo luật Texas, thanh niên dưới 21 tuổi không được phép mua, cất giữ hay uống bia rượu nên việc có bia rượu trong xe sẽ bị ghép tội hình, cho dù đang lái xe có uống rượu hay không.
Tập lái xe
Như vừa trình bày, tập lái xe cho các em là một phần trong thủ tục lấy bằng lái kể trên, tuy nhiên đây là một công việc hệ trọng, tạo ra nhiều ảnh hưởng đến kỹ năng và thói quen lái xe an toàn về lâu dài cho các em, nên cha mẹ cũng cần tự chuẩn bị cho mình một số điều để việc dạy và học được hiệu quả và an toàn hơn. Bên cạnh việc chỉ cho các em chi tiết và cặn kẽ từng tính năng của chiếc xe như thắng xe, đèn tín hiệu, quạt nước, làm tan sương mù… cho đến kỹ năng lái xe, sự quan sát, theo như lời cố vấn từ các chuyên gia huấn luyện lái xe, một số nguyên tắc cơ bản có thể đưa ra như sau:
– Để các em khởi xướng ý định tập lái: Tùy theo tính cách, giới tính, tuổi tác, các em sẽ có các thôi thúc khác nhau trong việc tập hay lái xe. Khi nhận thấy các em đã sẵn sàng, có thể đề nghị với các em và chờ các phản hồi thay vì ép buộc hay thuyết phục. Sẽ là một sự nguy hiểm nếu một em tập hay lái xe với tâm trạng quá hồi hộp, căng thẳng hay đầy sợ hãi.
– Chậm và chắc: Các chuyên gia cho rằng số lần tập lái xe quan trọng hơn thời gian mỗi lần tập. Thay vì mỗi tuần chỉ tập một, hai lần kéo dài hàng tiếng đồng hồ, bước đầu chỉ nên tập khoảng 15-20 phút vào ban ngày, lúc thời tiết quang đãng và sau đó tăng dần theo mức độ tự tin của các em. Dành nhiều thời gian trong các bãi đậu xe trống để dạy các em điều khiển xe cùng các kỹ năng căn bản như đề máy, tắt máy, sang số, thắng, cua, rẽ trái phải… thành thục trước khi chạy vào các khu dân cư vắng vẻ, ít xe, hay ra đường chính.
– Kiên nhẫn và bình tĩnh: Lỗi thông thường của không ít bậc phụ huynh là dễ mất kiên nhẫn, thậm chí chê bai, chỉ trích, la hét trước các lỗi lái xe của các em. Hãy nhớ các em đang trong giai đoạn tập lái xe, còn nhiều vụng về, phản ứng chậm, thái độ thiếu kiên nhẫn của cha mẹ gây ra sự mất tập trung và thiếu tự tin nơi các em, biến việc học lái xe trở thành điều khiên cưỡng và kém hiệu quả.
– Chi tiết và rõ ràng trong những điều hướng dẫn: Thay vì những than phiền chung chung như “chạy ẩu quá”, “không tập trung gì hết”… thì chỉ ra những điều các em chưa làm đúng như “sang lane mà quên bật đèn tín hiệu”. Ðối nghịch với chuyện chê la, việc khen ngợi khi các em làm đúng, làm được sẽ giúp các em tự tin và vui thích trong việc học.
– Đừng quá “lên lớp”, “răn đe” kiểu “chạy ẩu dễ gây tai nạn” hay “chạy nhanh quá sẽ bị cảnh sát phạt” mà hướng các em đến việc ôn lại luật an toàn giao thông đã học trong lý thuyết như bảng báo, đèn hiệu, quyền ưu tiên, tốc độ giới hạn… trong quá trình tập chạy xe.
– Cũng không quên việc hướng dẫn các em từ các việc căn bản như đổ xăng, câu bình điện cho đến trường hợp xe bị bể bánh, chết máy, những điều cần làm khi bị tai nạn…
– Cách chúng ta chạy xe ra sao ảnh hưởng đến việc chạy xe của con cái khá nhiều.
Với một số phụ huynh di dân gốc Á Ðông, việc lái xe chỉ là lớp trước (thiếu kinh nghiệm) chỉ lại sơ sài cho lớp sau, nên kỹ năng và thói quen lái xe của nhiều người xem ra còn thiếu an toàn, bất cẩn. Không ít người chỉ “điều khiển” xe chứ không phải chạy xe với kỹ năng an toàn (defensive driving). Họ chạy xe bằng tâm lý lo sợ giấy phạt thay vì cách chạy xe thân thiện, biết nhường nhịn và có ý thức an toàn cho mình và người khác. Dù nhận xét này có thể làm phiền lòng những người cẩn trọng và ý thức cao, nhưng cứ xem thói quen lái xe cùng phản ứng, hành xử của không ít các tài xế tại các khu chợ Á Ðông hay nơi đông đúc người Á Ðông lui tới, ắt nhiều người cũng có những nhận xét của riêng mình. Ðem kỹ năng, kinh nghiệm cùng ý thức yếu kém này chỉ dạy lại cho các em không phải là điều tốt nhất. Theo thiển ý chúng tôi, nếu có thể thì hãy để cho những chuyên viên chuyên môn và kinh nghiệm huấn luyện cho các em những kỹ năng căn bản bước đầu, rồi cha mẹ, anh chị sẽ là người tiếp tục giúp các em thực tập các kỹ năng đó cho đến khi thành thục, nếu chúng ta không tin chắc mình có thể làm bằng hoặc tốt hơn những người huấn luyện lái xe chuyên môn và chuyên nghiệp.
Trước khi kết thúc, liệu chúng ta có cần biết thêm rằng, theo số liệu từ Ủy Ban An Toàn Quốc Gia NSC thì trong năm 2017 vừa qua đã có 4.57 triệu người đã bị thương tích trong các vụ tai nạn xe cộ tại Mỹ và gây nên thiệt hại cho xã hội khoảng 413.8 tỉ đô la? Tai nạn đôi khi chỉ là tai nạn không tránh khỏi hoặc do sự bất cẩn của người khác mang lại. Nhưng với kỹ năng thành thạo và ý thức an toàn cao, rủi ro xảy ra tai nạn sẽ giảm thấp. Chắc chắn các phụ huynh sẽ làm những điều tốt nhất cho con cái mình trong việc lái xe lần đầu này.
ĐYT
Source: DMV.org, TxDPS