Nhanh hay chậm vài ba năm tuỳ theo hoàn cảnh mỗi gia đình cùng sự sẵn sàng của các em, khi con cái bước vào trung học là lúc các bậc phụ huynh bắt đầu nghĩ đến việc con cái sẽ khởi đầu một trong những sự độc lập của mình qua việc lái xe. Bên cạnh việc chuẩn bị cho các em lấy bằng lái, hướng dẫn tập xe, ý thức an toàn như chuyên mục đã trình bày trên số báo trước, việc mua xe và bảo hiểm cho các em cũng là một lo nghĩ của phụ huynh về vấn đề tài chính. Chọn chiếc xe thích hợp với ngân sách gia đình đồng thời vừa đáng tin cậy và an toàn cho các em là điều không dễ quyết định. Tiếp tục đề tài con cái đến tuổi lái xe, trên số báo hôm nay chuyên mục xin giới thiệu đến các bạn dăm thông tin về vấn đề này.
Mua xe
Tâm lý thông thường của các bậc phụ huynh khi chuẩn bị mua xe cho con cái lái xe lần đầu sẽ rơi vào hai điều: Một là, nếu có khả năng mua một chiếc xe mới, đắt tiền thì bảo hiểm đi kèm sẽ rất cao và nỗi lo về việc chi ra một ngân sách gia đình khá lớn mang tính nhiều rủi ro vì cơ hội bị va chạm, tai nạn ở độ tuổi mới lái xe này rất lớn. Và ngược lại, mua chiếc xe rẻ tiền để khỏi trả tiền bảo hiểm cao và không quá lo ngại việc xe bị cọ quẹt, trầy xước thì lại canh cánh việc liệu xe có đủ an toàn và có bị hư hỏng, trục trặc bất ngờ. Là gì thì hầu hết phụ huynh đã chọn mua chiếc xe cũ cho con cái lái xe lần đầu, khi theo khảo sát từ Cơ Quan An Toàn Xa Lộ Liên Bang IIHS thì có khoảng 83 % đã mua xe cũ cho con. Sự chọn lựa sẽ tùy thuộc vào khả năng cùng thứ tự ưu tiên của mỗi gia đình, tuy nhiên bên cạnh giá cả, cũng cần cân nhắc một vài yếu tố chung khi mua xe cho con cái theo sau :
– Tránh các xe thể thao công suất lớn, máy quá mạnh: Xe càng mạnh, càng nhanh thì dễ dẫn các em tới việc các em phấn khích với tốc độ, thu hút việc chở bạn bè, chứng tỏ khả năng lái xe với bạn bè, đặc biệt nơi các em trai.
– Đặt tiêu chuẩn an toàn lên hàng đầu: Xe quá cũ hay quá nhỏ gọn thì dễ điều khiển, ít tốn xăng, phù hợp ngân sách gia đình và bảo hiểm phải chăng nhưng không chịu sự va chạm mạnh và không mang tính bảo vệ cao.
– Không chọn loại xe quá cồng kềnh: Nếu không chọn xe quá mỏng manh thì ngược lại, cũng không chọn xe quá to lớn. Với kinh nghiệm và khả năng lái xe ban đầu của các em, các loại xe như pickup, SUV lớn không phải là loại xe thích hợp bởi việc điều khiển khó khăn hơn loại xe sedan thông thường.
– Cần có kỹ thuật cân bằng xe và chống trượt điện tử ESS (Electronic Stability System): đây là kỹ thuật giúp xe ổn định, cân bằng, chống trượt và mất tay lái. ESS chỉ được áp dụng bắt buộc cho các xe từ đời 2012 và xe càng về sau càng được thiết kế tốt hơn.
– Chọn xe được đánh giá độ an toàn cao nhất: tham khảo các tài liệu của liên bang và các cơ quan thẩm định xe để chọn các loại xe được đánh giá an toàn nhất, chịu lực được các va chạm từ trước, sau và hai bên xe.
– Nếu có khả năng, có thể nhắm tới các xe có các tính năng và camera cảnh báo khả năng bị va chạm để tự động giảm tốc độ, đạp thắng, hệ thống thắng khẩn cấp tự động, có các kính cảnh báo trong điểm mù (blind spot), có hệ thống túi hơi bên hông và đầu gối…
Những yếu tố bên trên có thể áp dụng cho bất cứ người cần mua xe nào, tuy nhiên chúng mang tính cần thiết cho con cái tuổi mới lớn nếu xem xét việc an toàn của con cái là quan trọng. Phụ huynh có thể tham khảo thêm các đánh giá an toàn trên những trang mạng chính phủ hay cố vấn cho người tiêu dùng (Consumer Reports), tuy nhiên những loại xe quen thuộc với các gia đình Á Ðông có trong danh sách IIHS đề nghị bao gồm Nissan Altima, Honda Accord, Toyota Corolla hay Camry, Ford Fusion hay các xe SUV nhỏ như Nissan Rogue, Honda CR-V, Toyota RAV-4, Buick Encore… từ đời 2013-2014 về sau.
Bảo hiểm lần đầu
Một khi đã chọn được chiếc xe an toàn và vừa túi tiền, việc mua bảo hiểm xe cho các em cũng gây nên một chi phí đáng kể cho ngân sách gia đình. Mỗi hãng bảo hiểm và mỗi gia đình có những khế ước bảo vệ nhà và xe (policy) khác nhau, nhưng tựu trung việc thêm con cái mới lớn vào trong bảo hiểm của cha mẹ là điều bắt buộc. Chỉ có một số ít phụ huynh chọn mua bảo hiểm xe riêng cho con cái vì bảo phí sẽ tăng rất cao so với việc cộng chung vào hồ sơ bảo hiểm của cha mẹ. Có một số khác biệt trong bảo phí như chọn lựa bảo hiểm một hay hai chiều (collision hay comprehensive coverage), khu vực cư ngụ, giới tính của các em (các em nam sẽ mắc hơn các em nữ)… Tất cả những điều vừa kể không nằm trong vòng kiểm soát của phụ huynh vì đây là những áp dụng chung cho hầu hết các bảo hiểm lần đầu và con cái mới lái xe. Tuy nhiên có một số điều mà các phụ huynh có thể tham khảo và làm để phần nào giảm bớt các chi phí về bảo hiểm xe cho con cái và gia đình như sau:
– Hiểu rõ về hồ sơ bảo hiểm của mình: Một số hãng bảo hiểm có thể tăng bảo phí ngay từ khi các em có bằng viết (learner licence/permit) và bắt đầu tập lái xe dù không bắt buộc phải mua bảo hiểm cho các em, nhưng một số hãng chỉ tăng khi các em chính thức có bằng lái. Quan niệm thông thường của một số phụ huynh là các hãng bảo hiểm không bắt buộc phải mua bảo hiểm cho các em khi mới có bằng viết nên sẽ tự động bảo hiểm chiếc xe. Hoặc cha mẹ không thông báo hãng bảo hiểm vì e ngại sẽ bị tăng bảo hiểm. Đọc hồ sơ bảo hiểm của mình (policy), thông báo cho hãng bảo hiểm khi con có bằng lái và tìm hiểu các điều lệ liên quan của hãng bảo hiểm khi có con cái đang tập lái xe hay sẽ bắt đầu lái xe.
– Huấn luyện: Trong khi việc tự tập con lái xe có thể giúp các phụ huynh tiết kiệm học phí này thì ngược lại, một số hãng bảo hiểm có giảm giá cho các em được theo học các khóa huấn luyện chính thức từ các trung tâm chuyên môn và chuyên nghiệp. Cho các em theo học các khoá học về lái xe an toàn (defensive driving) tự nguyện, các khóa huấn luyện mô hình ảo (driving simulation)… từ các trung tâm huấn luyện hay hãng bảo hiểm cũng không chỉ giúp các em thêm những kiến thức và kỹ năng về lái xe mà còn giúp việc bảo hiểm được bớt giảm.
– Điểm học: Một khi các em có điểm học cao, phụ huynh có thể gởi bảng điểm, giấy chứng nhận, giấy khen, điểm thi… từ trường học cho hãng bảo hiểm để được giảm giá. Việc giảm giá đáng kể này có thể được áp dụng và kéo dài cho đến 24 tuổi nếu các em còn trong trường trung hay đại học.
– Sử dụng thiết bị giám sát: Nhiều hãng bảo hiểm cho gắn các thiết bị điện tử giám sát và ghi lại thói quen và cách lái xe của các em (telematic). Những em có thói quen lái xe an toàn, không phóng nhanh, tăng ga đột ngột, thắng gấp, không lái xa hay lái đêm… sẽ được giảm giá bảo hiểm, có khác nhau tùy theo mỗi hãng. Báo cáo này cũng sẽ giúp phụ huynh biết và hiểu về thói quen lái xe của con cái để có những nhắc nhở thích hợp và kịp thời.
– Chọn xe: Việc chọn xe theo tiêu chuẩn an toàn là một ưu tiên hàng đầu như đã trình bày ở phần đầu, tuy nhiên nếu mua các xe mới, xe đắt tiền, xe thể thao… thì đó không phải là lựa chọn tốt nhất và sẽ chuẩn bị thêm mức bảo hiểm tương ứng cho lựa chọn này.
– Nhắc nhở và khuyến khích các em giữ một hồ sơ lái xe không tì vết để tránh việc tăng giá hay thậm chí bị từ chối hồ sơ bảo hiểm của các em và gia đình.
Việc chọn xe và mua bảo hiểm cho con cái không chỉ liên quan đến các vấn đề an toàn và ngân sách gia đình mà xa hơn, còn liên đới tới các yếu tố trách nhiệm và luật pháp một khi tai nạn xảy ra vì các em còn phụ thuộc cha mẹ, cũng như cha mẹ đứng tên chủ quyền xe và bảo hiểm. Chuẩn bị và tìm hiểu thêm những thông tin, các điều luật liên quan chính là lợi ích cho chính các em và của các bậc phụ huynh.
ĐYT