Cách đây vài hôm Tổng thống Donald Trump tuyên bố trước Liên-Hiệp-Quốc rằng “bất cứ nơi nào áp dụng chủ nghĩa xã hội hay chủ nghĩa cộng sản đều dẫn đến thất bại và đau khổ”. Thế thì hai thứ chủ nghĩa (-ism) này giống hoặc khác nhau ra sao?
Chủ nghĩa Xã hội (Socialism) thực chất chỉ là một hệ thống kinh tế. CNXH cho rằng người dân làm chủ mọi phương tiện sản xuất; hơn thế nữa, họ phải có quyền bầu ra chính phủ để quản lý đất nước trong một hệ thống chính trị đa nguyên, tự do và dân chủ. Theo CNXH thì tài sản quốc gia sẽ được phân bố dựa trên nỗ lực sản xuất của mỗi cá nhân; trẻ em và người già yếu phải được ưu tiên chăm sóc. Người dân được quyền sở hữu tài sản, đất đai v.v. CNXH cho phép tư bản luân lưu để giúp phát triển kinh tế và xây dựng đất nước.
Chủ nghĩa Cộng sản (Communism) vừa là một hệ thống kinh tế vừa là một hệ thống chính trị. CNCS cho rằng tất cả mọi thứ đều phải do một nhóm người độc quyền cai quản. Tài sản quốc gia sẽ được phân bố theo “nhu cầu” cá nhân (tất nhiên do nhà nước ấn định). Người dân không có quyền tư hữu. Tư bản (capital) và Chủ nghĩa Tư bản (Capitalism) là “kẻ thù của nhân dân”, cần phải triệt tiêu.
Nhiều quốc gia tiên tiến như Finland, Norway, New Zealand… được gọi là Dân Chủ Xã Hội (Socialist Democratic). Phúc lợi xã hội tại những nước này thường cao hơn những nước nghiêng theo Chủ Nghĩa Tư Bản thuần túy, và dĩ nhiên tốt hơn gấp vạn lần các nước theo CNCS.