Cholesterol là gì?
Cholesterol là một chất như sáp có trong cơ thể chúng ta.
Thân thể cần cholesterol để làm những việc quan trọng như tạo ra hormon và tiêu hóa thực phẩm béo. Thân thể bạn tạo ra tất cả các loại cholesterol nó cần. Cholesterol cũng tìm thấy trong một số thực phẩm như tròng đỏ trứng, gan và sữa nguyên (whole milk).
Cholesterol dư thừa có thể đọng lại trên thành động mạch và làm cho máu khó lưu thông. Dần dà, khi đọng lại quá nhiều sẽ dẫn đến bệnh tim mạch.
Tại sao phải kiểm tra cholesterol?
Quá nhiều cholesterol trong máu có thể gây ra bệnh tim. Tin mừng là việc kiềm chế cholesterol không quá khó khăn. Và nếu cholesterol của bạn cao, có những bước để kiềm chế.
Kiểm tra cholesterol bằng cách nào?
Yêu cầu bác sĩ hoặc y tá cho thử nghiệm máu (gọi là liquid profile) để đo mức cholesterol.
Một mẫu máu nhỏ được lấy từ cánh tay bạn. Thông thường phải nhịn ăn từ 9 đến 12 giờ trước khi lấy máu (ngoại trừ nước).
Ý nghĩa những con số
Thử nghiệm Liquid profile đo 4 yếu tố:
– Toàn bộ cholesterol: dưới 200 là tốt
– HDL cholesterol
– Đây là loại cholesterol tốt, làm giảm nguy cơ bệnh tim, nếu trên 60. Nhưng dưới 40 lại có nguy cơ bị bệnh tim mạch.
– LDL cholesterol
– Đây là loại cholesterol xấu có thể làm nghẽn các mạch máu.
– Nếu bạn có ít nguy cơ bệnh tim mạch hoăc tiểu đường, có mức LDL cholesterol dưới 160 là tốt.
– Nếu bạn bị bệnh tim, tiểu đường, hoặc có tiền sử bị đột quỵ, ráng giữ cho LDL cholesterol dưới 100.
– Đối với đa số những người khác có LDL cholesterol dưới 130 là tốt.
– Triglycerides: là một loại chất béo trong máu, nên giữ dưới 150.
Những gì làm ảnh hưởng đến mức cholesterol?
– Di truyền
– Tuổi tác: Càng về già, mức cholesterol càng cao
– Cân nặng: Giảm cân có thể giúp hạ mức cholesterol
– Kiêng ăn: Mức cholesterol lên cao trong máu nếu bạn ăn quá nhiều chất béo bão hòa (saturated) và transfat.
– Thể dục: Hoạt động thể lực có thể giúp xuống cânvà giảm mức cholesterol.
Không có dấu hiệu hoặc triệu chứng nào báo cho thấy mức cholesterol cao, do đó điều quan trọng là phải kiểm tra.
Thực hành
Nên tìm ra mức cholesterol của bạn càng sớm càng tốt, và nếu thấy cao, xin theo các bước sau đây để hạ xuống:
1. Đi thử máu (complete liquid profile) để kiểm tra mức cholesterol, nhớ nhịn ăn từ 9g đến 12g trước khi thử.
Chi phí thử nghiệm mức cholesterol được miễn phí theo đạo luật ACA (Affordable Care Act). Tùy theo chương trình bảo hiểm y tế, bạn có thể được thử nghiệm miễn phí.
2. Theo dõi bằng cách ghi xuống kết quả mỗi lần thử để so sánh.
3. Ăn uống lành mạnh:
– Ít thực phẩm có chất béo bão hòa từ thú vật (như bơ, kem và thực phẩm béo) và các dầu nhiệt đới (như dầu cọ, nhân trái cọ, dầu dừa).
– Tránh xa các chất trans fat có trong các thực phẩm như bánh kẹo, margarine, các thức ăn chiên xào.
– Hạn chế các thực phẩm có cholesterol cao (tròng đỏ trứng, thịt đỏ, gan, thận…)
– Chọn dùng sữa, cheese và yogurt ít chất béo (low-fat) hoặc không chất béo (fat-free).
– Ăn nhiều thêm thực phẩm giàu chất xơ như oatmeal, oat bran, đậu, đậu lăng.
– Ăn nhiều thêm rau, trái cây.
4. Hoạt động
Tập luyện thường xuyên có thể giúp ta giảm cân, hạ thấp cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL). Cố thực tập mỗi tuần ít nhất 2g30 những hoạt động như đi bộ nhanh, bơi lội, thể dục.
5. Bỏ thuốc: giúp hạ mức cholesterol và cảm thấy khoẻ khoắn ngay.
Triệu Minh