Ung thư nhũ hoa là mối lo hàng đầu của rất nhiều phụ nữ hiện nay. Tuy vậy, có một số người vẫn chưa biết rõ hoặc có những nhận định không đúng về bệnh này. Xin trình bày một số nhận định và những kiến giải về y học để giúp hiểu rõ hơn.
Nhận định: Mặc áo ngực có khung kim loại làm gia tăng rủi ro ung thư nhũ hoa.
Sự thực: Khoa học đã bác bỏ chuyện cho rằng áo ngực khung kim loại làm ép hệ bạch huyết (lymphatic system) của vú, tạo ra những độc tố tích tụ lại và gây ung thư. Loại áo ngực phụ nữ dùng, hoặc mặc chật ép sát hay lơi lỏng, đều không liên quan gì đến nguy cơ bị ung thư nhũ hoa.
Nhận định: Hầu hết các cục u ở ngực đều gây ung thư
Sự thực: Có tới 80% những cục u nơi nhũ hoa là gây ra do sự thay đổi, do nang (cyst) hoặc các tình trạng khác, nhưng là những cục u hiền (benign), không gây ra ung thư. Tuy nhiên các bác sĩ khuyến khích phụ nữ nên báo ngay cho bác sĩ khi thấy có sự thay đổi, vì nếu phát hiện sớm, ung thư nhũ hoa sẽ dễ chữa trị. Bác sĩ sẽ yêu cầu chụp quang tuyến ngực (mammogram), siêu âm (ultrasound), hoặc làm sinh thiết (biopsy) để coi cục u đó có phải ung thư hay không.
Nhận định: Độn ngực (breast implants) dễ gây ra ung thư nhũ hoa
Sự thực: Theo nghiên cứu, giải phẫu độn ngực không phải là nguy cơ gây ung thư nhũ hoa. Tuy nhiên, làm mammogram những bộ ngực này không có kết quả chính xác, mà đôi khi cần chụp X quang phụ thêm để xem xét đầy đủ tế bào nhũ hoa.
Nhận định: Cứ 8 phụ nữ thì 1 có thể bị ung thư nhũ hoa.
Sự thực: Nguy cơ bị ung thư tăng dần theo với tuổi tác. Tỷ lệ rủi ro bị ung thư nhũ hoa là 1/233 đối với phụ nữ trong lứa tuổi 30, tỷ lệ là 1/8 khi bà thọ tới 85 tuổi.
Nhận định: Dùng kem ngăn mồ hôi (antiperspirant) làm tăng nguy cơ bị ung thư nhũ hoa
Sự thực: Hiệp hội Ung thư Mỹ bác bỏ tin đồn như thế, nhưng cho biết cần nghiên cứu thêm. Một cuộc nghiên cứu cho thấy có dấu vết của parabens trong cục u ung thư nhũ hoa. (Parabens dùng trong một số kem thoa chống mồ hôi, có đặc tính giống như estrogen nhưng yếu hơn). Tuy vậy, vẫn không có kết luận chính xác rằng parabens gây ra ung thư.
Nhận định: Phụ nữ có bộ ngực nhỏ ít rủi ro bị ung thư nhũ hoa
Sự thực: Không có liên hệ giữa kích thước bộ ngực và nguy cơ ung thư nhũ hoa. Những bộ ngực rất lớn có thể khó xét nghiệm hơn ngực nhỏ (khi làm mammogram và MRI), tuy nhiên mọi phụ nữ, bất kể kích thước bộ ngực lớn nhỏ ra sao, cũng cần xét nghiệm đúng theo kỳ hạn thông thường. MRI (Magnetic resonance imaging: Chụp cộng hưởng từ) là một thử nghiệm dùng từ trường và các xung động của năng lượng sóng vô tuyến để chụp hình các bộ phận hoặc cấu trúc bên trong thân thể.
Nhận định: Ung thư nhũ hoa lúc nào cũng bắt đầu bằng một cục u
Sự thực: Một cục u có thể là dấu hiệu ung thư nhũ hoa (hoặc một trong nhiều tình trạng nhẹ của bệnh về vú) nhưng phụ nữ nên cảnh giác về những thay đổi khác nữa có thể là dấu hiệu của ung thư, như : đau ngực hoặc núm vú, núm vụ thụt vào trong, núm vú ửng đỏ, có vảy hoặc dày lên, vú tiết ra chất lỏng không phải sữa… Ung thư nhũ hoa còn có thể lan ra dưới nách trước khi cục u ở vú lớn đủ để sờ thấy được. Mammogram có thể phát hiện bệnh dù không có triệu chứng phát ra bên ngoài.
Nhận định: Caffeine gây ra ung thư nhũ hoa
Sự thực: Không thấy quan hệ nhân quả nào giữa uống cà phê và bị ung thư nhũ hoa, mà một số nhà nghiên cứu còn cho biết caffeine có thể giảm rủi ro bị ung thư nữa. Cũng không có kết luận cho rằng caffeine làm sưng vú.
Nhận định: Nếu có rủi ro bị ung thư nhũ hoa, ta chẳng làm gì được hơn là đợi chờ các dấu hiệu
Sự thực: Có nhiều điều phụ nữ có thể làm để giảm thiểu rủi ro, như giảm cân nếu mập phì, vận động thường xuyên, bớt hoặc bỏ uống rượu, bỏ hút thuốc lá, chăm chỉ tự xét nghiệm bộ ngực và đều đặn làm các xét nghiệm y khoa cần thiết.
Nhận định: Nếu chụp quang tuyến hàng năm ta sẽ bị nhiều bức xạ, làm gia tăng nguy cơ bị ung thư
Sự thực: Bức xạ dùng khi làm mammogram rất nhỏ, nếu có nguy cơ gây ra ung thư thì cũng quá nhỏ nếu so sánh với ích lợi do cuộc xét nghiệm đem lại. Mammogram có thể phát hiện ra các cục u trước khi sờ thấy được, và biết sớm sẽ dễ trị lành. Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyên phụ nữ trên 40 tuổi nên làm mammogram một lần mỗi năm hay hai năm.
Nhận định: Sau bệnh tim, ung thư nhũ hoa là tên sát thủ phụ nữ đứng hàng đầu
Sự thực: Ở Mỹ, mỗi năm ung thư nhũ hoa giết chết gần 40 ngàn phụ nữ, thua một số bệnh tật khác như: đột quỵ (96 ngàn), ung thư phổi (71 ngàn), bệnh tắc nghẽn hô hấp mãn tính (67 ngàn).
Nhận định: Nếu kết quả chụp hình ngực là negative, ta khỏi lo chi hết
Sự thực: Tuy quan trọng trong việc xét nghiệm và chẩn đoán để tìm ra ung thư nhũ hoa, nhưng mammogram không hoàn toàn chính xác mà có từ 10% đến 20% không phát hiện được bệnh. Do đó đôi khi cần khám nghiệm thêm tại bệnh viện hoặc tự khám nghiệm.
Nhận định: Phụ nữ cân nặng quá mức có nguy cơ bị ung thư nhũ hoa ngang bằng phụ nữ thường
Sự thực: Cân nặng quá mức hoặc mập phì làm gia tăng nguy cơ bị ung thư nhũ hoa, đặc biệt là nếu đã quá thời tuyệt kinh (menopause) hoặc lên cân xảy ra vào lúc tuổi già.
Nhận định: Sống gần những đường dây điện có thể bị ung thư nhũ hoa
Sự thực: Những cuộc nghiên cứu từ trước đến nay thấy không có liên hệ giữa bệnh ung thư và điện từ trường (electromagnetic field) phát xuất từ các đường dây dẫn điện.
Nhận định: Phá thai làm tăng rủi ro bị ung thư nhũ hoa
Sự thực: Vì phá thai được coi là phá vỡ chu kỳ hormone trong thời gian thai nghén, mà ung thư nhũ hoa thì có liên quan đến các mức độ hormone, nên có nhiều cuộc nghiên cứu cố tìm ra mối liên hệ nhân quả, nhưng chưa tìm ra được bằng chứng có tính cách kết luận.
Nhận định: Ung thư nhũ hoa có thể phòng tránh được
Sự thực: Tuy có thể xác định được các yếu tố rủi ro (như tiền sử trong gia đình hoặc những đột biến về gene di truyền), thay đổi lối sống để giảm thiểu rủi ro (như bớt hoặc bỏ rượu, giảm cân, vận động thể lực và làm xét nghiệm đều đặn, bỏ hút thuốc), nhưng có tới 70% phụ nữ bị ung thư nhũ hoa mà không có dấu hiệu nào báo trước, nghĩa là bệnh xảy ra ngẫu nhiên, theo những yếu tố chưa giải thích được.
