Thưa bác sĩ, tôi năm nay 78 tuổi, hiện cư ngụ tại TX , có vài câu hỏi xin bác sĩ chỉ dẫn dùm:
1) Ngày 28/3/2013 tôi được chở vô nhà thương cứu cấp, ở đây người ta phát giác là tôi bị pneumonia, sau khi nằm 9 ngày thì được xuất viện, nhưng sức khỏe của tôi vẫn còn rất yếu, họ nói là phải mất nhiều tháng sức khỏe mới trở lại như cũ. Liệu sau này tôi có bị tái phát không?
2) Tôi có nhận được email nói là mỗi buổi tối nên uống một viên Aspirine 81 mg để tránh được việc bị tai biến mạch máu não, như vậy có đúng không?
3) Tôi cũng nhận được email nói rằng khi nằm ngủ không nên nằm ngửa, mà nên nằm nghiêng, và nên nằm nghiêng về bên phải thì tốt hơn, nhưng tôi nằm nghiêng bên phải suốt đêm thì nửa người bên phải bị ê ẩm, và tay phải muốn xụi luôn nên tôi phải chuyển qua bên trái và nhiều khi nằm ngửa để ngủ.
Xin bác sĩ vui lòng chỉ dẫn cho. Nguyên Đặng
Đáp
Kính chào Đặng tiên sinh, Chúng tôi xin phúc đáp mấy thắc mắc của tiên sinh.
1- Pneumonia là bệnh Viêm phổi. Bệnh do các loại vi khuẩn, virus hoặc nấm xâm nhập cơ thể, nhất là ở những người mà sức đề kháng đã suy yếu, như quý vị cao niên hoặc đang mắc những bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch.
Dấu hiệu triệu chứng của bệnh thường gồm có nóng sốt, ho, hụt hơi thở, đổ mồ hôi, đôi khi run lạnh, nhức đầu, đau nhức cơ bắp, mệt mỏi.
Với người khỏe mạnh và được điều trị đúng cách với thuốc kháng sinh, bệnh thường qua khỏi mà không gây biến chứng gì. Tuy nhiên khi cơ thể vốn suy yếu mà không chữa tới nơi tới chốn, bệnh nhân có thể bị hậu quả trầm trọng như vi khuẩn xâm nhập máu, viêm nhiễm màng phổi… có thể đưa tới tử vong.
Chẩn đoán bệnh dựa trên việc bác sĩ khám hỏi bệnh rồi làm các xét nghiệm như thử máu tìm tác nhân gây bệnh, chụp hình x-quang phổi, thử đàm tìm máu và vi khuẩn.
Điều trị tùy theo tình trạng bệnh và tình trạng sức khỏe, tuổi tác, nguyên nhân gây bệnh.
Nếu bệnh do vi khuẩn thì dùng kháng sinh. Có nhiều loại kháng sinh khác nhau, nếu một loại không giải quyết được vấn đề thì bác sĩ cho loại khác.
Với virus thì có một vài loại thuốc chuyên trị virus chứ kháng sinh không có công hiệu.
Ngoài ra cũng uống thuốc giảm nhiệt độ, thuốc ho. Tuy nhiên trước khi uống thuốc ho, nên hỏi ý kiến bác sĩ, vì ho cũng là cách để loại bỏ chất nhờn từ đường hô hấp ra khỏi cơ thể.
Nếu nóng sốt nhiều, quá suy nhược, ho liên tục thì cần được điều trị tại bệnh viện, đặc biệt là với quý vị cao tuổi và các cháu bé.
Bệnh nhân cũng cần tự chăm sóc để mau phục hồi, như là: nghỉ ngơi đầy đủ thoải mái; nghỉ ở nhà cho tới khi khỏe hẳn hết sốt mới đi làm đi học; uống thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ và giữ hẹn tái khám. Nhớ uống nhiều nước để làm lỏng đàm nhớt dễ loại ra khỏi cơ thể.
Phòng ngừa bệnh cũng cần thiết.
Vì bệnh cúm có thể đưa tới Viêm phổi, cho nên hàng năm cần chích ngừa cúm vào tháng 9 tháng 10.
Với viêm phổi gây ra do loại vi khuẩn Pneumococcus thì các bác sĩ khuyên chích một lần bảo vệ suốt đời cho những ai trên 65 tuổi hoặc người hút thuốc lá, có bệnh tim mạch, suy tính miễn dịch. Trẻ em cũng cần chích ngừa với loại vaccine khác với vaccine người lớn, cho nên các bà mẹ nên hỏi bác sĩ gia đình.
Viêm phổi cũng lây lan sang người khác. Khi ho, virus bắn ra lẫn trong không khí. Người khác hít vào mũi rồi xuống phổi. Bệnh cũng lây lan khi cầm đồ dùng của người bệnh rồi đưa tay lên mũi.
Trở lại với câu hỏi của ông là liệu bệnh có tái phát không, thì xin thưa rằng ông có thể bị bệnh trở lại nếu ông không chích ngừa và ông hít phải tác nhân gây bệnh. Chúng tôi đề nghị là ông đến bác sĩ gia đình để hỏi về chuyện chích ngừa này.
2- Nhận được email nói uống aspirin để tránh tai biến não. Chỉ có bác sĩ mới đủ thẩm quyền quyết định việc dùng thuốc cho ông, chứ không phải email.
Mỗi bệnh nhân có sức khỏe và bệnh tật khác nhau. Thuốc do người này dùng không thể chia sẻ cho người khác vì mỗi người có tình trạng bệnh khác nhau.
Viên aspirin có khả năng giảm rủi ro tai biến não, nhưng không phải cho bất cứ ai. Và ngay trong y giới, hướng dẫn về dùng aspirin để tránh rủi ro stroke và heart attack cũng không thống nhất và các hướng dẫn chỉ định cũng luôn luôn thay đổi.
3- Lại “Email nói rằng khi nằm ngủ không nên nằm ngửa, mà nên nằm nghiêng, và nên nằm nghiêng về bên phải thì tốt hơn”.
Nói chung, có 3 vị thế nằm ngủ chính: nằm nghiêng, nằm ngửa và nằm sấp.
Theo Wall Street Journal ngày 14 tháng 1, 2013,
57% dân chúng ngủ ở vị thế nằm nghiêng,
17% nằm ngửa trên lưng,
11% nằm sấp trên bụng.
Suốt đêm ngủ, con người thay đổi vị thế từ 3 tới 36 lần, trung bình là 16 lần.
Mỗi vị thế có điều lợi và bất lợi riêng, tuy nhiên nằm sấp thường xuyên là không nên vì gây căng cho cổ. Thường xuyên nằm ngửa có thể tốt cho trường hợp đau lưng, nhưng lại bất lợi cho sự tiêu hóa hoặc người hay ngáy khi ngủ.
Nằm thường trực ở một vị thế cũng không tốt vì như vậy một bên sẽ căng bên kia sẽ co lại, gây ra sự mất cân bằng và đau ở một phía.
Khi bị bệnh ợ chua, nằm nghiêng lợi hơn là nằm ngửa, vì nằm ngửa phần trên của ngực không cao hơn bao tử, chất chua từ bao tử dễ dàng trào ngược lên thực quản. Có tác giả nói nằm nghiêng phía trái giúp giảm thiểu trào ngược, nhưng nhiều ý kiến chuyên môn khác lại không đồng ý. Để giảm trào ngược, đa số các nhà chuyên môn đều khuyên kê cao đầu giường với một viên gạch sẽ giúp ích rất nhiều.
Khi bị đau lưng, các nhà chuyên môn cho rằng nằm ngửa là tốt hơn cả, thân mình thật ngay thẳng như là khi đứng thẳng, nhất là nằm trên một mặt bằng cứng một chút thì tốt hơn, để tránh xương sống cong xuống khi nằm nệm mềm. Để thoải mái hơn, nên để một cái gối mềm nhỏ dưới khuỷu chân để duy trì độ cong thiên nhiên của cột xương sống.
Đau vai thì tránh nằm về phía vai bị đau. Đau cổ thì đừng nằm sấp mà nằm nghiêng hoặc ngửa, để cái gối mềm giữa cổ và vai.
Ông cho hay là khi ông “nằm nghiêng bên phải suốt đêm thì nửa người bên phải bị ê ẩm, và tay phải muốn xụi luôn nên tôi phải chuyển qua bên trái và nhiều khi nằm ngửa để ngủ”, thì cũng dễ hiểu vì: nằm ở một vị thế trong suốt thời gian lâu như vậy, thì phía đó thường xuyên bị đè, máu lưu thông kém, cơ bắp cứng ở một vị thế, cho nên sẽ đau. Vì thế cho nên mới có quan sát như nói ở trên, là khi ngủ trung bình ta trở mình tới cả chục lần.
Với mọi dè dặt, chúng tôi không tin tưởng nhiều lắm ở những email mà nội dung không có tên tác giả đáng tin cậy.
Kính chúc tiên sinh mọi sự bình an để tiếp tục an hưởng tuổi vàng.
NYD