Vietnam Institute 2013 tại CSUF
Từ ngày 5 đến 9 tháng Tám, 28 Thầy Cô thuộc nhiều sắc tộc khác nhau đang giảng dạy tại các trường công lập Hoa Kỳ đã được chọn để dự Khoá tu nghiệp về lịch sử, địa lý, văn hoá, ngôn ngữ Việt Nam, cũng như về cộng đồng người Việt tại Quận Cam. Vì không thể nào đào sâu về các đề tài trên trong một tuần lễ, Khoá học chỉ là một sự giới thiệu, nhằm giúp các Thầy Cô có một khởi điểm để tiếp tục tìm hiểu về những đề tài này. Trong bài viết này, để tiện cho quý độc giả theo dõi, tôi sẽ dùng từ “Việt Nam học” để nói đến tất cả những đề tài liên quan đến Việt Nam, và “cộng đồng” để nói đến cộng đồng người Mỹ gốc Việt tại Quận Cam, Hoa Kỳ.
Vietnam Institute 2013 do Chương Trình FIRST tại Đại học Cal State Fullerton tổ chức. FIRST (Fullerton International Resources for Students and Teachers) là một chương trình trực thuộc Cal State Fullerton với nhiều chi nhánh trên toàn quốc Hoa Kỳ. Khoá được tổ chức lần đầu năm 2002, kéo dài hai tuần lễ, và chú trọng về Việt Nam và vùng Đông Nam Á. Lần này, vì ngân sách bị cắt giảm, nên chỉ kéo dài một tuần, và chỉ chú trọng về Việt Nam.
Khoá sinh và Ban Tổ Chức chụp hình lưu niệm ngày cuối – Hình: Vincent Trần.
Cùng ý tưởng với Trưởng ngành Ts Grace Cho và đồng nghiệp là Ts Natalie Trần, Ts Victoria Costa (Giáo sư Ngành Giáo Dục Trung Cấp và một trong các vị đồng giám đốc của Chương trình huấn luyện giáo chức của Cal State Fullerton), đã nói, “Khoá Mùa Hè 2013 về Văn Hoá, Ngôn Ngữ, Văn Chương, và Lịch Sử Việt Nam được kết hợp tổ chức giữa Đại học Sư Phạm và Đại học Nhân Văn & Xã Hội Học tại Cal State Fullerton, nhằm khuyến khích việc giảng dạy những đề tài này trong các lớp xã hội học hay ngôn ngữ ở cấp hai và trung học. Có 28 Thầy Cô giáo đang dạy môn xã hội học và ngôn ngữ ở cấp hai và ba, cũng như ở bậc đại học, tham dự Khoá. Chúng tôi hy vọng sẽ giúp trau dồi kiến thức của các tham dự viên về những đề tài này, và hỗ trợ cho việc đưa những bài học này vào chương trình tiêu chuẩn.” (Phỏng vấn Anh Ngữ, tác giả chuyển ngữ. Nguyên văn: “The 2103 Summer Institute for Vietnamese Culture, Language, Literature, and History was planned as a joint effort of the Fullerton Colleges of Education and Humanities and Social Sciences to promote these topics in secondary school social studies and language classes. Participants include 28 middle and high school social studies and Vietnamese language teachers as well as a few college instructors. We hope to increase teacher knowledge about these topics and this support the integration of lessons into the standards-based curriculum.”)
Trong cả hai Khoá 2002 và 2013, vai trò của tôi có hai phần. Thứ nhất, tôi cố vấn cho Ban Tổ Chức về nội dung và nhân sự, gợi ý cho họ những đề tài cần được đưa vào chương trình và những chuyên viên để thuyết trình. Tôi gặp gỡ thường xuyên với Bà Connie DeCapite, Giám Đốc của FIRST và Trưởng Ban Tổ Chức của Khoá, để xem qua chương trình và góp ý cho Bà. Thứ hai, tôi hướng dẫn một số giờ trong Khoá học, gồm có: một giờ về dân nhạc Việt Nam với phần trình diễn của Nga Mi-Trần Lãng Minh và Ngọc Nôi, chương trình một ngày thăm viếng và tìm hiểu cộng đồng Little Saigon, và hai giờ về phương pháp lịch sử truyền khẩu và kinh nghiệm của người Mỹ gốc Việt.
Bà Connie DeCapite cũng tham khảo với nhiều chuyên gia và giáo sư Việt Mỹ khác, như Tiến sĩ Natalie Trần, thuộc Đại học Cal State Fullerton. Cô Natalie nói, “Vai trò của tôi trong Khóa Học Mùa Hè là để hỗ trợ cho chương trình này, bao gồm phổ biến thông tin cho giáo viên và các nhà giáo dục trong cộng đồng cũng như đóng góp ý kiến về nội dung và hình thức của chương trình để chương trình có thể đáp ứng nhu cầu của cộng đồng.”
Tiến sĩ Trang Lê, người chịu trách nhiệm soạn thảo giáo trình cho các lớp tiếng Việt tại Cal State Fullerton từ năm 2009, đã mở đầu Khoá học với giờ “Tiếng Việt Vỡ Lòng.” Cô đưa ra vài suy nghĩ về tuần giảng huấn của Vietnam Summer Institute, “Khi tôi hỏi những thầy cô người Mỹ trong lớp là họ nghĩ gì đầu tiên khi nghe hai tiếng Việt Nam thì chỉ có một người duy nhất nói: ‘the war.’ Những người Mỹ khác đều im lặng. Điều này cho thấy tuần giảng huấn này là một hoạt động rất có ý nghĩa vì nhiều người Mỹ hình như chỉ biết đến Việt Nam qua cuộc chiến tranh.”
Cô Natalie Trần nói thêm, “Khóa Học Mùa Hè là một yếu tố quan trọng cho sự phát triển của các chương trình Việt ngữ tại Cal State Fullerton. Chương trình nhằm mục đích cung cấp tài liệu và trao đổi kiến thức cho giáo viên hiện đang giảng dạy các lớp học tiếng Việt cũng như thầy cô giảng dạy trong các học khu tại Quận Cam. Qua Khóa Học Mùa Hè, các giáo viên có cơ hội tăng cường kiến thức về ngôn ngữ, văn hóa và lịch sử Việt Nam và nâng cao trình độ sư phạm và phương pháp giảng dạy trong lớp học. Tôi tin rằng sự phát triển của các thầy cô sẽ có tác động trực tiếp đến việc học tập của các học sinh trong lớp học, điều này sẽ ảnh hưởng đến nhận thức của các con em về ngôn ngữ, văn hóa, lịch sử Việt Nam và sẽ ảnh hưởng đến sự quyết định của con em trong việc theo đuổi các lĩnh vực này trong tương lai.”
Giờ học Dân nhạc Việt Nam – Hình: Ts Victoria Costa.
Đi một ngày đàng
Một trong những chương trình gây ảnh hưởng mạnh đối với quý Thầy Cô tham dự Khoá là chuyến viếng thăm Little Saigon, mà tôi thiết kế như một cuộc đi nghiên cứu thực tế ngắn hạn, tạm gọi là “one-day ethnographic fieldwork.” Trong ngành Nhân chủng học, việc đi nghiên cứu thực tế, còn gọi là ‘ethnographic field-work’ là trung tâm điểm của bất cứ dự án học thuật nào. Như các lần đưa những phái đoàn khác đến tìm hiểu Little Saigon, lần này, tôi cũng đề ra một chương trình gặp gỡ và đối thoại. Ở mỗi nơi sẽ có người hướng dẫn để trả lời những câu hỏi về lịch sử và sinh hoạt của tổ chức đó, đồng thời, đón nhận những thắc mắc mà quý Thầy Cô đặt ra. Qua hình thức này, tôi nhằm vào mục đích tạo những cuộc gặp gỡ thân mật với cộng đồng, thay vì chỉ đưa các Thầy Cô đi thăm theo tính cách tham quan.
Đi một ngày đàng, học một sàng khôn. Đó là kinh nghiệm từ túi khôn dân gian Việt Nam, mà giáo dục phương Tây ngày nay đang ứng dụng qua các chương trình field work (nghiên cứu thực tế), hay service learning (tham gia phục vụ hay làm việc thiện nguyện như một hình thức vừa học vừa hành). Chuyến thăm viếng sẽ giúp các Thầy Cô soạn giáo trình thích hợp với văn hoá Việt và thiết lập những quan hệ tốt đẹp hơn với phụ huynh. Qua chuyến đi, quý Thầy Cô được cung cấp những thông tin cần thiết để sau này, cũng đưa các em đi thăm các cơ sở văn hoá và cộng đồng tại Little Saigon.
Hơn nữa, gặp gỡ trực tiếp với cộng đồng cũng là một cách đi vào một nền lịch sử sống động. Đây là cách để giúp quý Thầy Cô và quý vị lãnh đạo giáo dục của Đại học Cal State Fullerton trực tiếp nghe nhìn kinh nghiệm của người Mỹ gốc Việt tại Quận Cam, và qua những gì họ nghe và nhìn được, họ đã hiểu biết và cảm thông hơn với cộng đồng chúng ta. Qua đó, Quý Thầy Cô có thể soạn những giáo trình thích hợp cho con em chúng ta tại các trường công. Đồng thời, quý vị lãnh đạo giáo dục của Đại học Cal State Fullerton cũng có một cái nhìn gần gũi và xác thực hơn về lịch sử và đời sống của người Mỹ gốc Việt, giúp cho công việc phát triển các chương trình Việt Nam học của trường.
Đang giảng dạy tiếng Việt tại trường Trung học Westminster, Cô Nguyễn Thảo Ly đã cảm kích có thêm cảm hứng và tài liệu cho bài giảng của mình. Cô chia sẻ, “Buổi thăm viếng Little Saigon là một chuyến đi rất đáng ghi nhớ cho tôi. Mặc dù tôi sống ở Quận Cam và biết nhiều về cộng đồng người Việt mình ở đây, nhưng sau chuyến fieldtrip này tôi càng thấy hãnh diện về cộng đồng của mình. Tôi đã thấy có rất nhiều cơ sở và cá nhân đã không ngừng làm việc để gìn giữ và phát triển văn hóa, lịch sử và ngôn ngữ Việt Nam. Đó là một điều mà tôi cảm thấy rất đáng kính phục. Nó là những kho tàng vô giá mà chúng ta có thể để lại cho các thế hệ sau.”
Qua những cuộc gặp gỡ và trao đổi, các vị lãnh đạo giáo dục tại CSUF đã nhận ra nhiều cách để kết hợp với cộng đồng Việt Nam trong các chương trình Việt Nam học của trường. Tôi rất vui khi thấy rằng chuyến thăm viếng đã thiết lập những mối quan hệ tốt đẹp giữa đại học và cộng đồng, giúp trường Cal State Fullerton nhận diện những nguồn nhân lực và trí lực dồi dào trong cộng đồng chúng ta. Chính các tổ chức văn hoá, giáo dục, và truyền thông của cộng đồng sẽ đóng một vai trò thiết yếu trong tiến trình thực hiện những chương trình Việt Nam học của trường.
Một cựu sinh viên của trường, Cô Jennie Brener, đã bày tỏ cảm nghĩ của mình, “Là một cựu sinh viên của CSUF, tôi rất thích khi thấy trường vẫn luôn cung cấp những cơ hội quý báu cho việc học hỏi kéo dài cả đời người, và cho việc tìm hiểu các văn hoá. Tôi dạy sử trong cộng đồng này và những chương trình như Khoá Việt Nam 2013 giúp tôi và học sinh của tôi mở rộng kiến thức. (“As a CSUF graduate, I love that my school serves as such a valuable resource for life-long learning and cultural understanding. I am a history teacher in this community and programs like the 2013 Summer Institute for Vietnamese Language, Culture, Literature, and History advances my learning and that of my students.”)
Phái đoàn viếng Đền Hùng – Hình: Trangđài.