Hổng phải ổng!!!

Phần lớn cuộc đời của thi sĩ Bùi Giáng gắn liền với Sài Gòn. Với người Sài Gòn, ông vừa là một niềm tự hào, vừa một biểu tượng đau đớn của thân phận trí thức, thân phận con người, sau biến cố 1975.

Trong văn học Việt Nam có lẽ nhà thơ Bùi Giáng là người có đời sống kỳ dị nhất. Sự kỳ dị nhiều phần có từ tính khí tài hoa mà ngông ngạo và ở định mệnh khác thường của ông. Ông cũng là người để lại nhiều giai thoại nhất. Nhiều cho tới nỗi giờ đây người ta khó mà kể ra cho hết. Kỳ dị cho tới nỗi sau khi ông qua đời rất lâu rồi mà những giai thoại về ông vẫn tiếp tục ra đời, những giai thoại này cũng nhiều không kém các tác phẩm của ông mà người ta in lại trong những năm gần đây.

Mới đây, trong cuộc “Tọa Đàm Khoa Học Về Thi Sĩ Bùi Giáng” tại trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM, nhân kỷ niệm 15 năm ngày mất của ông (1998-2013), người ta cho chạy cái phông chân dung của họa sĩ Hoài Nam thay vì chân dung của nhà thơ Bùi Giáng. Họa sĩ Đinh Cường đã phát hiện ra điều này. Ngay lập tức trên facebook và các bàn cà phê của giới văn nghệ và những người hâm mộ Bùi Giáng lại rôm rả câu chuyện vừa quái dị vừa oái oăm, cười ra nước mắt này. Thêm một giai thoại mới ra đời: Hổng phải ổng, vậy là ổng chưa chết!

Anh Hoàng Ngọc-Tuấn còn phát hiện ra rằng sự việc lộn chân dung không chỉ trong thời điểm 2013, mà đã bắt đầu từ mãi năm 2011.

Website tienve.org có bài tường thuật lại, “Chân dung họa sĩ Hoài Nam biến thành chân dung thi sĩ Bùi Giáng”:

“Hôm qua, 16.09.2013, đồng thời với sự phát hiện của hoạ sĩ Đinh Cường, thi/hoạ sĩ Đinh Trường Chinh cũng có cho chúng tôi biết rằng trang báo Dân Trí, trong bài 15 năm tưởng nhớ “thi sĩ kỳ dị” Bùi Giáng – tường thuật cuộc Toạ Đàm “Khoa Học” Về Thi Sĩ Bùi Giáng tại trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM nhân kỷ niệm 15 năm ngày mất của ông (1998-2013) – đã in chân dung họa sĩ Hoài Nam mà ghi là chân dung “thi sĩ kỳ dị” Bùi Giáng.

Chúng tôi liền đưa vấn đề công khai lên Facebook và rất nhiều văn thi hữu từ Sài Gòn đã tham gia bày tỏ sự bất bình. Hôm nay, khi chúng tôi vào trang báo Dân Trí để xem lại, thì thấy bức chân dung họa-sĩ-Hoài-Nam-biến-thành – “thi sĩ kỳ dị”-Bùi-Giáng ấy đã bị xoá mất, nhưng báo Dân Trí không hề ghi một lời đính chính hay xin lỗi!

Tuy nhiên, vấn đề không chỉ có bấy nhiêu.

Chúng tôi vào Google truy lục thử, thì lại phát hiện rằng chân dung họa sĩ Hoài Nam đã bị biến thành chân dung Bùi Giáng từ tháng 12/2011.

Trước hết, nhà xuất bản Nhã Nam cùng Hội Nhà Văn Việt Nam, nhân sự kiện cuốn thơ văn tinh tuyển mới nhất của cố thi sĩ mang tên “Đười ươi chân kinh” được xuất bản, đã tổ chức buổi toạ đàm về thơ Bùi Giáng tại Trung tâm Văn hóa Pháp (24, Tràng Tiền, Hà Nội) ngày 20/12/2011, với cả một tấm phông chiếu hình chân dung họa sĩ Hoài Nam mà cho là chân dung thi sĩ Bùi Giáng. Điều đáng kinh ngạc nhất là ngay cả 4 ông thuyết trình viên chính ở ghế chủ tọa của cuộc tọa đàm vẫn tỉnh bơ ngồi ngay trước tấm phông chiếu chân dung họa sĩ Hoài Nam với hai hàng chữ Pháp – Việt: “Rencontre autour du poète Bui Giang / Tọa đàm thơ Bùi Giáng”

Sau đó, hàng loạt báo chí chính thống ở Việt Nam đã rầm rộ đưa tin và tiếp tục sử dụng bức chân dung họa sĩ Hoài Nam để làm thành chân dung thi sĩ Bùi Giáng. Ngay trên blog của ông Nguyễn Trọng Tạo (một trong những thuyết trình viên chính của buổi tọa đàm về Bùi Giáng tại Hà Nội ngày 20/12/2011) cũng trưng bày tấm chân dung bị đánh tráo của Bùi Giáng.

Câu hỏi cần đặt ra: Các nhà “làm văn hoá” ở Việt Nam nghĩ thế nào về sự việc này?”

Trên facebook của mình, anh Hoàng Ngọc Tuấn còn kể như sau:

Bùi Giáng và… ho chi mình?

Võ Quốc Linh thường kể lại chuyện này trong những buổi anh chị em Tiền Vệ ở Sydney quây quần uống rượu với nhau. Khi kể, Linh luôn cao hứng hát và múa giống y như Bùi Giáng ngày xưa, còn tôi thì vừa đệm đàn vừa hát theo… Hôm nay tôi muốn kể lại câu chuyện này ở đây cho các bạn ở phương xa được biết.

Năm 1978, trong những ngày Võ Quốc Linh, Hoàng Đình Bình, Phạm Tấn Ngọc và HNT từ Nha Trang vào Sài Gòn lang thang vô vọng, thì có một buổi trưa bọn tôi đã chứng kiến cái cảnh nhốn nháo trước chợ Tân Định khi Bùi Giáng bất ngờ nổi hứng nhảy múa và hát lớn “Hò, Hó, Ho Chi Mình… Hò, Hó, Ho Chi Mình…” theo điệu nhạc của bài “Ho Chi Minh” của ban nhạc “Lứa Tuổi 49” (từ CHDC Đức sang) đang được phát thanh qua những chùm loa sắt ở trước chợ. Sau khi nhảy múa và hát “Hò, Hó, Ho Chi Mình… Hò, Hó, Ho Chi Mình…”, Bùi Giáng ngửa mặt lên trời nói lớn: “Mình ơi là Mình! Mình Ho Chi mà Ho cho cố vậy Mình? Sao Mình không chịu hết Ho? Mình Ho kiểu này thì chắc tui phải chết bờ chết bụi chớ có tiền đâu mà mua thuốc cho Mình uống, hả Mình? Hò, Hó, Ho Chi Mình?… Hò, Hó, Ho Chi Mình? Ho Chi mà Ho cho cố vậy Mình?…”

Bất ngờ có một đám công an xuất hiện. Võ Quốc Linh nhanh trí la lên: “Chú Giáng, chú Giáng. Chú đừng có điên nữa mà. Thôi đi chú. Về nhà với con…” Rồi Linh chạy lại ôm Bùi Giáng. Nhưng bất ngờ Bùi Giáng xô Linh ra và gào lên: “Đụ móa mầy. Gioang roa. Tau hổng koá điên. Tau chửi Hồ Chí Minh thì kệ choa tau…”

Đám công an xúi liền xông đến đạp đá túi bụi lên mình mẩy của Bùi Giáng. Bọn tôi la lên: “Ổng điên mà. Ổng điên mà. Đừng đánh ổng nữa…” Nhiều bà bán hàng trong chợ cũng xúm lại nói hùa theo: “Ông già này ổng điên mà đánh làm chi, tội nghiệp… Ở đây ai hổng biết ổng điên… Ổng điên từ lâu rồi mà… Đánh làm chi…”

Thế rồi, đám công an bỏ đi. Bùi Giáng nằm dài trên mặt đất, nhìn lên trời, im lìm không nói…

Bây giờ, trong cái gọi là “Tọa Đàm Khoa Học” về thi sĩ Bùi Giáng, người ta đem cái tượng “Ho Chi Mình” ra trưng bày trang trọng trên diễn đàn. Chắc dưới suối vàng, Bùi Giáng sẽ lên cơn, vừa nhảy, vừa hát: “Hò, Hó, Ho Chi Mình? Ho Chi mà Ho cho cố vậy Mình?…”

Ờ ha, làm sao mà ông – một kẻ tự nhận là “Sài Gòn Chợ Lớn rong chơi/ Đi lên đi xuống đã đời du côn” –  khi nằm dài trên mặt đất, nhìn lên trời, im lìm không nói… có thể nghĩ rằng có ngày ông ngự chung trong một khán phòng hoành tráng với những vị khoác vét-tông, cà-vạt hách xì xằng, đang nói những lời có cánh về mình như thế?

Ngẫm, đời thật bi hài. Nhưng tôi lại nghĩ, có lẽ khi mang cả thân phận con người vào một trận chơi xả láng, đời càng bi hài thì ông càng khoái chí!

Bùi thi sĩ, ông lại ghi thêm một bàn thắng nữa, với trần gian!