Nhiều cơn lốc xoáy tàn phá vùng Mid-West

Trưa hôm Chúa Nhật cuối tuần, thình lình có trên 80 cơn lốc xoáy “tornado” quét khắp vùng Trung Tây Hoa Kỳ (Midwest). Ít nhất 10 tiểu bang nằm trên đường đi của các con trốt này đã bị thiệt hại nặng, trong đó có Missouri, Illinois, Indiana, Tennessee, Kentucky, Arkansas… Chỉ riêng tại tiểu bang Illinois, phúc trình sơ khởi cho thấy ít nhất 6 người thiệt mạng và 70 ngôi nhà bị san bằng bình địa. Thiên tai bất ngờ khiến trên nửa triệu cư dân bị mất điện tại Michigan, Indiana và Ohio. Tại phi trường Chicago O’Hare International Airport, hằng trăm chuyến bay đã bị hủy bỏ. Trận banh bầu dục NFL giữa hai đội Baltimore Ravens và Chicago Bears trên sân Soldier Field (Chicago) cũng bị đình hoãn gần 2 giờ vì báo động thời tiết.

Chiến dịch cứu trợ khổng lồ giúp nạn nhân bão Typhoon Haiyan

Sức tàn phá khủng khiếp của “siêu bão Hải Yến” lên đảo quốc Philippines vẫn còn khiến thế giới bàng hoàng. Hôm Chúa Nhật, thống kê chánh thức có 3,681 người thiệt mạng, hằng ngàn người khác còn mất tích, và khoảng 3 triệu nạn nhân lâm cảnh màn trời chiếu đất. Tổng cộng có 9 triệu đến 13 triệu người Phi trên 44 tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nhẹ khác nhau. Cùng với nhiều nước khác, viện trợ nhân đạo khẩn cấp của Hoa Kỳ ngày càng tăng thêm: thực phẩm, nước, thuốc men, lều, mền gối, v.v… Đến nay, Hoa Kỳ đã không vận khoảng 650,000 pound hàng hóa viện trợ. Đây có thể trở thành chiến dịch cứu trợ lớn nhất xưa nay của Quân Lực Hoa Kỳ, trưng dụng hằng chục vận tải cơ C-130, phi cơ/trực thăng MV-22 Ospreys tối tân nhất, cũng như trực thăng 4 cánh UH-60… được khoảng 9,000 binh sĩ Hoa Kỳ yểm trợ. Một trong những trở ngại lớn của sứ mạng cấp cứu là đường sá bị tắc nghẽn, phần vì hư hại sau bão, phần do dân chúng đi lánh nạn quá đông.

Gió bắt đầu đổi chiều ở Bắc Kinh

Trong khi cả thế giới xúm lại cứu giúp Philippines đang cảnh thiên tai tang tóc, thì xứ láng giềng Trung cộng bị dè bỉu không ít. Mang tiếng là cường quốc kinh tế lớn thứ nhì thế giới, mà Bắc Kinh ban đầu trợ giúp vỏn vẹn $100,000. Khi bị ca thán quá, họ hứa hẹn tăng lên gần $2 triệu. Tuy nhiên, ngay cả con số này cũng còn khiêm tốn hơn nỗ lực viện trợ nhân đạo của riêng hãng furniture IKEA của Thụy Điển/Sweden, lên đến $2.7 triệu.

Cũng có thể Trung cộng chậm tiếp cứu vì trung ương chánh trị bộ vừa bận bịu mật nghị hai tuần qua tại Bắc Kinh. Kết quả cho ra một số thay đổi quan trọng đầu tiên dưới triều đại xếp đảng Trung cộng Tập Cận Bình (Xi Jinping). “Chánh sách 1 con” tai tiếng điều chỉnh thành các cặp vợ chồng từ nay có thể sanh 2 con nếu người mẹ hoặc chồng là con một. Việc kiểm soát dân số ngặt nghèo có từ 1979. Vợ chồng nào vi phạm bị phạt nặng, mất việc làm, thậm chí bị tịch thu nhà cửa… Luật này gây nhiều vấn nạn xã hội như nạn phá thai lan tràn, dân số lão hóa nhanh, và đến cuối thập niên này sẽ có đến 24 triệu đàn ông Trung Hoa phải độc thân bất đắc dĩ vì nạn nam thừa nữ thiếu, trừ khi Bắc Kinh ra luật hợp pháp hóa chuyện đa… phu. Vài thay đổi đáng kể khác có: kết liễu các trại lao động khổ sai thường làm xấu thành tích nhân quyền; thúc đẩy quyền tư lợi và kỹ nghệ tư nhân nhằm cứu vãn nền kinh tế… Đây là những thay đổi xã hội và kinh tế rộng lớn, sẽ ảnh hưởng đời sống hằng triệu người trên khắp Trung Hoa Lục Địa trong nhiều năm tới.

Boeing và Airbus trúng thầu lớn

Đang có cuộc triển lãm hàng không lớn mang tên “Dubai Airshow” diễn ra tại thành phố Dubai, United Arab Emirates (UAE hay “Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất”). Trong ngày mở hàng cuối tuần qua, đã thấy có các bản hợp đồng mua phi cơ tối tân lên đến con số $192 tỉ. Hai hãng Boeing (Hoa Kỳ) và Airbus (Liên Âu/EU) có thể nói vừa… trúng mối lớn. Boeing được đặt hàng 342 phi cơ mới, trong khi Airbus nhận 142 hợp đồng. Hãng “Emirates Airline” đặt mua  150 chiếc Boeing 777x trị giá đến $55.6 tỉ, cũng như 50 chiếc Airbus A380s giá $23 tỉ. Hãng Boeing cũng nhận bán 50 chiếc tương tự cho Qatar Airways và 25 chiếc nữa cho Etihad Airways. Boeing 777x là phi cơ lớn hàng nhất nhì, chuyên bay đường dài, chở được 365 hành khách. Đây là những vụ mua bán lớn nhất, trong thời gian ngắn nhất, của kỹ nghệ hàng không.

Hoa Kỳ sắp có hãng hàng không mới

Về lại Hoa Kỳ, Bộ Thương Mại vừa đồng ý cho hai hãng American Airlines và US Airways được sát nhập làm một, trở thành hãng hàng không lớn nhất thế giới. Mới Tháng Tám vừa qua, Bộ này đã yêu cầu Tòa liên bang ngăn cản vụ sát nhập lên đến $11 tỉ, viện lý do sẽ giảm bớt cạnh tranh, tăng phí tổn cho khách hàng. Theo dự trù, vụ tranh tụng bắt đầu ngày 25-11. Nhưng nay các bên đạt được thỏa hiệp. Về phần American Airlines và US Airways sau khi nhập thành một phải chịu nhượng bộ, bỏ bớt một số cổng tại 7 phi trường trọng yếu nhất (Boston, Chicago, Dallas, Los Angeles, Miami, New York, và Washington, D.C.) Những cổng này được chia sẻ cho các hãng hàng không nhỏ, giá rẻ, tránh cảnh “cá lớn nuốt cá bé”, và cho khách hàng nhiều chọn lựa hơn. Hãng mới sẽ lấy tên “American Airlines Group”, gọi tắt là AAL.

Một người Việt hiển đạt tầm mức thế giới

Tiến Sĩ Trương Công Hiếu là một trong những tấm gương người Việt thành công đáng hãnh diện trên đất ngoại quốc. Thủa thiếu thời, ông học trường Jean-Jacques Rousseau Quận 3 Saigon (nay là trường Lê Quý Đôn). Đầu thập niên 1960, ông du học Hoa Kỳ rồi đậu Thủ Khoa ngành Kỹ Sư Hóa Học Đại Học New York. Sau một thời gian hồi hương dạy học, TS Hiếu dọn sang định cư ở Canada. Từ đầu thập niên 1980, TS Hiếu là nhà điều hành cao cấp tại Công Ty Đúc Tiền Kim Loại Hoàng Gia Canada (Royal Canadian Mint), coi sóc một trong những cơ sở hàng đầu thế giới về kỹ thuật đúc tiền tối tân, chuyên sản xuất tiền xu cho hơn 80 quốc gia khác nhau. Trong kỹ nghệ đúc tiền thế giới, người ta rộng rãi thừa nhận ông là người đóng góp nhiều nhất trong các khám phá và tiến triển suốt mấy thập niên qua, nhất là công lao phát minh kỹ thuật in màu trên tiền kim loại bằng cách quét tia laser để đổi màu kim loại. Mùa hè vừa qua, để tôn vinh Tiến Sĩ Trương Công Hiếu, Royal Canadian Mint lấy tên ông đặt cho một trung tâm khảo cứu mới tinh, với ngân sách $10 triệu, đặt tại thành phố Winnipeg, tỉnh bang Manitoba. Tên của trung tâm này là “DR. HIEU C. TRUONG CENTER OF EXCELLENCE” hoặc “Centre d’ excellence Hieu C. Truong, Ph.D.”

Putin khiến báo giới Nam Hàn nổi giận

Tuần trước, trong chuyến công du Nam Hàn, một phần của vòng du hành Đông Á, Tổng Thống Nga/Russia Vladimir Putin đã khiến nhiều người Nam Hàn bất mãn.

Theo sắp xếp từ trước, Putin ghé Nam Hàn 2 ngày, có diện kiến nữ Tổng Thống Park Geun-hye. Đến giờ chót, Điện Kremlin đơn phương rút ngắn còn 1 ngày khiến nhà tổ chức Nam Hàn toát mồ hôi tái sắp đặt các chương trình nghị hội.

Chưa hết, đến thời điểm hai vị nguyên thủ gặp gỡ, Putin lại đến trễ, để bà nữ Tổng Thống Nam Hàn chờ đến 30 phút. Đây là những cử chỉ khá lạ trên bang giao quốc tế. Mặc dù chánh phủ Nam Hàn khá kín tiếng, báo giới Nam Hàn đã không tiếc giấy mực chỉ trích Putin gắt gao. Khi sang đến Việt Nam, không rõ Putin có bỗ bã với nhóm viên chức chóp bu tại Hà Nội. Nếu xảy ra điều tương tự, có lẽ báo chí quốc doanh cũng được dặn đừng đưa tin chuyện… lạ.

Cận ảnh kinh tế Việt Nam

Thói quen lâu nay, các phúc trình kinh tế chánh thức của nhà cầm quyền Hà Nội vẫn thường đưa ra các  con số nhiều phần sáng sủa hơn trên thực tế. Tuy nhiên, chỉ riêng hoàn cảnh kỹ nghệ xây dựng có thể đã… lòi đuôi nhiều chuyện… khó nói.

Mặc dù vào thời điểm cuối năm, nhiều nhà thiết  kế, nhà thầu xây dựng vẫn phải chạy đôn đáo khắp nơi tìm khách hàng. Đời sống dân chúng sa sút, không ai buồn sửa sang tu bổ nhà cửa. Nhiều hãng xây dựng quy mô lớn nay phải chắt chiu từng hợp đồng nhỏ, từng căn nhà, chỉ để cầm cự, giữ chân nhân viên. Không ít công ty xây dựng cắn răng duy trì hoạt động dù phải  chịu lỗ. Tình cảnh bi đát khiến có ghi nhận hằng loạt  nhà thầu hằng chục năm trong nghề nay đóng cửa tắt đèn vì hết việc. Sự sai biệt giữa thực tế và các thống kê kinh tế quốc doanh có thể hé lộ uy tín của nhà cầm quyền Hà Nội.

Ngày này trong lịch sử

– Ngày 20-11-1873. Cách nay 140 năm. Binh lính Pháp khoảng vài trăm người, dưới quyền chỉ huy của Francis Garnier (Ngạc Nhi), nổ súng uy hiếp thành Hà Nội lần thứ nhất. Danh tướng Nguyễn triều là Nguyễn Tri Phương, lúc đó làm Tổng Đốc Hà Nội, chống cự không xuể trước hỏa lực vượt trội của đối phương. Chỉ trong vài giờ Hà Thành thất thủ; hơn 2,000 người Việt thành tù binh. Nguyễn Tri Phương cũng sa cơ, bị thương, và bị bắt. Nhưng ông tuyệt thực tới chết khoảng 1 tháng sau. Nguyễn Tri Phương là một trong những võ tướng hiển hách nhất của triều Nguyễn, làm “trai thời loạn” trong một thời điểm gian nan của nước nhà. Ông cũng từng đánh nhau với người Pháp mấy phen tại Đà Nẵng (1858) rồi Gia Định (1861). Sau khi Nguyễn Tri Phương mất, quân binh người Việt như rắn mất đầu, tan tác, nên chỉ vài tuần sau, “bạch quỷ Ngạc Nhi” thu tóm gần hết các tỉnh Bắc Phần Việt Nam.

– Ngày 20-11-1985. Cách nay 28 năm. Phiên bản đầu tiên của hệ điều hành Windows dành cho máy tính computer ra mắt dưới tên “Windows 1.0”. Ngày nay, hệ điều hành này vẫn còn bá chủ thị trường, phiên bản mới nhất là Windows 8 và Surface. “Windows” thay đổi cả kỹ nghệ máy tính, và một phần nào đó cả lịch sử nhân loại. Sự thành công của nó đưa tên tuổi hãng Microsoft lên đỉnh cao thế giới trong gần 30 năm qua. Trong số những người từng gắn bó với hãng, đã có 3 tỉ phú và ít nhất 12,000 triệu phú.

– Ngày 22-11-1963. Cách nay 50 năm. Tổng Thống Hoa Kỳ John F Kennedy bị ám sát qua đời tại Dallas, Texas. Sau khi phi cơ hạ cánh, ông bà Tổng Thống lên xe hơi cùng ông bà Thống Đốc tiểu bang Texas John Connally. Đoàn công xa diễn hành ngang thành phố Dallas, dự trù dài 10 dặm, hướng về một dạ tiệc nơi ông Tổng Thống sẽ diễn thuyết. Tuy nhiên, chuyến du hành cuối cùng của Kennedy bị đứt khúc vĩnh viễn lúc 12:30 trưa ngay trung tâm thành phố.

– Tại Hoa Kỳ, ngày Cựu Chiến Binh 11-11 mỗi năm chánh thức là Ngày Lễ Quốc Gia. Một trong những hình ảnh gây nhiều xúc động nhất dịp Veterans Day năm nay là cảnh cô Sarah Stancyzk quấn mền nằm ngủ trước bia mộ người chồng đã tử trận trên chiến trường Afghanistan năm 2009: Hạ Sĩ Nhất David Metzger (‘Section 60’ tại Nghĩa Trang Quốc Gia Arlington – National Cemetery ở tiểu bang Virginia). Đây cũng là nơi các vị Tổng Thống đương nhiệm thường viếng và đặt vòng hoa tại Đài Chiến Sĩ Vô Danh (Tomb Of Unknowns) tưởng niệm các tử sĩ đã vị quốc vong thân.

– Nữ tiểu thuyết gia Doris Lessing (Anh Quốc/UK) vừa qua đời ở tuổi 94. Bà cũng thơ, biên kịch, và là người thắng giải Nobel Văn Chương năm 2007.

– Trong Tháng Mười, con số nhà cửa tiêu thụ trên toàn Hoa Kỳ giảm 4%, chỉ đạt cỡ 5.08 triệu căn; kỹ nghệ địa ốc thiệt hại một phần vì vụ chánh phủ đóng cửa “Government Shutdown”.

– Không chỉ cá nhân khách hàng có thể bị giảm điểm tín dụng. Tổ chức Moody vừa hạ bậc tín dụng của ba nhà băng lớn của Hoa Kỳ là Morgan Stanley, Goldman Sachs và JPMorgan Chase — lo ngại rằng chánh phủ liên bang sẽ không ra tay cứu vớt “bail out” nếu họ lâm nguy.

– Hôm Thứ Sáu, một chuyến hỏa xa “Mangala Express” xuất phát từ Delhi đã bị lật khi đi ngang tiểu bang Maharashtra của Ấn Độ/India, giết hại ít nhất 4 người. Hệ thống hỏa xa Ấn rất lớn,  mỗi ngày có 9,000 chuyến xe 18 triệu hành khách.

– Hoàn toàn tình cờ, khi các khoa học gia thuộc Đại Học Washington State University rọi đèn một loại pha lê tên “Strontium Titanate”, độ dẫn điện của nó tăng lên 400 lần. Đây có thể là khám phá lớn, giúp cải thiện hoạt động của các thiết bị điện tử như các con chíp computer.

– Năm tới, hiệu Samsung có thể tung ra điện thoại Galaxy ‘S’ hoặc ‘Note’ có thêm màn hình trên 4 cạnh, cho người sử dụng đọc từ góc một góc nghiêng. Samsung là nhà sản xuất điện thoại “Smartphone” lớn nhất thế giới, phải cạnh tranh quyết liệt với iPhone của Apple để giữ lợi thế sáng chế tân kỳ nhất.

– Ngoài Tiến Trung, nhà cầm quyền Hà Nội hiện đang giam cầm hằng ngàn tù nhân lương tâm khác, trong đó có chị Tạ Phong Tần, cộng tác viên của Trẻ