Hàng ngày chúng ta có thể đã ăn trans fats mà không hay biết. Theo quyết định mới của Cơ quan Quản trị Dược phẩm và Thực phẩm (Food and Drug Administration – FDA), trans fat sẽ trở thành dĩ vãng vì có hại cho sức khỏe, nên sẽ cấm dần theo từng giai đoạn. Sau đây là một số hiểu biết sơ lược về loại chất béo này:
– Trans fat là gì?
– Trans fat, còn gọi là dầu hydro hóa một phần (partially hydrogenated oils), được tạo ra khi thêm hydro vào dầu thực vật để cho đặc hơn, rắn hơn. Kỹ nghệ thực phẩm dùng trans fat giữ cho thực phẩm để được lâu hơn, trông đẹp mắt và hấp dẫn người tiêu dùng hơn. Còn một loại chất béo khác gọi là saturated fat (chất béo bão hòa) có nguồn gốc từ các loại thịt động vật, thịt gia cầm, hải sản, trứng, các sản phẩm sữa, mỡ heo và bơ, dầu dừa, dầu cọ và dầu của các cây miền nhiệt đới… Cả hai loại chất béo này đều góp phần tạo nên bệnh tim, nhưng trans fat tệ hại hơn.
– Làm sao biết ta đang ăn trans fat?
– Có thể bạn không nếm thấy, nhưng một số thực phẩm như bánh nướng, lớp kem ngọt trên mặt bánh (frostings), phải có nó mới có cấu tạo đặc, rắn hơn. Một số nhà hàng dùng trans fat để chiên đồ ăn. Ngoài ra, còn thấy có nơi loại bắp rang trong microwave, bánh biscuit và vỏ bánh nướng, khoai tây chiên, gà chiên, thịt chiên… Có cách để biết là nhìn vào nhãn ghi thành phần của đồ ăn, vì FDA buộc phải liệt kê trans fat từ năm 2006.
– Tại sao trans fat quá tệ?
– Trans fat có thể làm tăng cholesterol “xấu” và giảm cholesterol “tốt”, góp phần tạo nên bệnh tim, hiện đang là nguyên nhân hàng đầu gây chết chóc tại Mỹ.
– Mọi chất béo đều hại cả sao?
– Không, nhưng nên ăn vừa phải. Chất béo bão hòa có trong các loại hạt, dầu thực vật và cá, đều tốt cho chúng ta; nhưng thứ lấy ra từ động vật thì kém lành mạnh, chỉ nên dùng dưới 10% nhu cầu năng lượng cần có hàng ngày. Tổng số chất béo không nên quá 35% lượng calorie một ngày.
– Trans fat bị cấm dần như thế nào?
– Theo quyết định sơ khởi của FDA, trans fat không còn được xếp vào loại an toàn nữa, nghĩa là từ nay mỗi khi một công ty muốn thêm trans fat vào thực phẩm thì phải được sự cho phép của cơ quan này, mà phần chắc là sẽ không được chấp thuận vì trans fat đã được coi có hại cho sức khỏe công cộng. Tuy nhiên, thời biểu loại trừ hẳn trans fat chưa được xác định.
– Có phải là nhiều trans fat đã bị cấm dần rồi?
– Đúng vậy. Một loạt những luật lệ địa phương, khởi đầu với New York năm 2008, đã buộc kỹ nghệ thực phẩm phải tìm thứ thay thế. Kỹ nghệ này ước tính có tới 2/3 trans fat đã bị bỏ rồi.
– Nếu đã bỏ nhiều trans fat rồi, cần gì phải loại dần đi nữa?
– FDA nhằm loại hẳn trans fat còn lại ra khỏi thị trường để ngăn chặn mỗi năm 20 ngàn vụ heart attack và 7 ngàn người chết vì bệnh tim.
– Có khó tìm chất thay thế không?
– Không. Dầu chiên dễ thay thế, các loại trans fat khác cũng được các nhà khoa học tìm tòi chất liệu dùng thay. Tuy nhiên cũng có một ít trường hợp gặp khó khăn, chẳng hạn như loại kem ngọt bỏ trên mặt bánh ăn liền (ready-to-eat cake frosting) có được hình thể đặc và rắn là nhờ trans fat. Các công ty phải tìm cách khác để duy trì được hình dạng đó.
– Tôi có biết được những thay đổi không?
– Có lẽ không, vì trans fat thường không có mùi vị riêng biệt nên có thay thế bạn cũng ít khi nhận ra. Tuy nhiên, tim của bạn thì biết. Do đó, cấm trans fat có lẽ là một trong những tác động cứu sinh mạng quan trọng nhất của FDA.