Chủ Nhật là ngày đua trong thế giới của Formula One, và bắt đầu với mỗi đội đua bàn tính về chiến thuật của cuộc đua; cố gắng đoạt lợi điểm trong khi vẫn tôn trọng theo quy luật.
Tất cả việc bàn tính kế hoạch và chuẩn bị đều dẫn đến phần quan trọng nhất của một cuộc đua Formula One – “đề ba” (khởi hành). Trên nhiều trường đua, nơi mà chuyện qua mặt dường như khó thể thực hiện được, phần khởi đầu coi như quyết định kẻ thắng của cuộc đua. Thủ tục đề ba tương tự như sau:
1. Ba mươi phút trước giờ bắt đầu, các tay đua có mặt ở địa điểm xuất phát. Nếu tay đua nào không có mặt sẽ phải bắt đầu cuộc đua từ bên trong garage sau khi tất cả các xe khác đã chạy qua một vòng.
2. Một khi đoàn xe đã sắp hàng ở đúng vị trí, các thợ máy có thể làm vài điều chỉnh giờ chót.
3. Năm phút trước giờ bắt đầu, tất cả nhân viên (ngoại trừ người lái) rời khỏi địa điểm khởi hành của đoàn xe.
4. Đèn xanh báo hiệu cho đoàn xe bắt đầu chạy một lần (theo thứ tự) xung quanh vòng đua. Trong vòng này, các tay đua không được phép qua mặt nhau.
5. Ở cuối vòng chạy khởi động, đoàn xe sẽ sắp hàng lại trên những vạch trắng cố định trên đường. Những xe phục vụ an toàn và xe cứu thương chờ sẵn ở phía sau đoàn xe đua.
6. Một viên chức của cuộc đua bước lên đường đua, băng qua phía sau đoàn xe và phất lá cờ, báo hiệu với người điều khiển cuộc đua là các xe đã sắp hàng đúng chỗ và mọi thứ đang sẵn sàng.
7. Người điều khiển cuộc đua bấm nút bắt đầu thủ tục đèn tín hiệu.
8. Khi tất cả đèn đỏ đều tắt, cuộc đua chính thức bắt đầu.
Đoạn vọt ga tới cua quẹo đầu tiên rất quan trọng trong lúc các tay đua tranh giành vị trí. Tùy theo cách khởi đầu của mỗi tay đua, hắn phải chọn một trong hai chiến lược “công” hoặc “thủ”. Tay đua muốn qua mặt xe khác thì dùng chiến lược “công”, tay đua “thủ” thì cố gắng giữ vị trí hiện tại của mình. Theo quy luật, tay đua đang “thủ” không được quyền cản đường bằng cách xéo qua xéo lại nhiều lần. Hắn chỉ được “cản” một lần mà thôi.
Sau đoạn khởi đầu cuộc đua, đoàn xe bắt đầu cách xa nhau, và cuộc đua chuyển từ sự hỗn loạn chung qua những đụng độ riêng biệt giữa hai tay đua. Sự qua mặt ở giữa cuộc đua tuy khó nhưng vẫn có thể xảy ra.
Đoạn vào cua đầu tiên rất quan trọng tới thứ hạng cuộc đua
Ba yếu tố quan trọng
Bẻ cua
Vỏ cao su của xe đua có mức giới hạn của độ dính, và không gì thử thách giới hạn này hơn tính năng bẻ cua. Nếu chiếc xe đang chạy quá nhanh khi quẹo, nó sẽ bị lật hoặc văng ra khỏi mặt đường. Nếu chiếc xe chậm lại quá nhiều, nó sẽ mất thời gian quý báu. Thực hiện được thời gian nhanh nhất qua cua quẹo đòi hỏi sự phối hợp đúng mức của lực thắng, lực quẹo, và lực đẩy (power) để bốn vỏ xe làm việc ở mức độ hoàn hảo nhất.
Đường thẳng
Hành động qua mặt ở đoạn đường thẳng dựa vào độ mạnh của xe. Nếu máy xe có thể phát ra đủ năng lực, tay đua có thể dùng nó để vọt qua xe của địch thủ trước khi tới cua quẹo khác. Tuy vậy, những máy xe (theo quy luật) tương đối cân xứng nhau và làm cho chuyện qua mặt trên đoạn thẳng khá hiếm.
Trạm ngưng
Trong một cuộc đua, những chiếc xe đua không thể nào chạy từ đầu đến cuối mà không cần ngừng ở trạm (nhà xe). Chỉ trong khoảng thời gian dưới 10 giây, toán thợ máy phải hoàn thành những công tác sau đây:
– Thay vỏ xe.
– Chỉnh góc cánh trước (đôi khi cánh sau luôn).
– Thay thế một bộ phận bị hư trên khung xe.
– Dọn sạch rác khỏi lỗ thông hơi cho bộ máy.
Một điều khó tưởng tượng cho một người bình thường, toán thợ máy (pit crew) có thể thay bốn (4) vỏ xe trong khoảnh khắc chỉ 2 giây!!! (Vậy mà mình thay bốn bánh ở PepBoys lại mất gần một tiếng đồng hồ)
chiếc xe của Lewis Hamilton được thay bánh bởi 19 nhân viên McLaren
Không những chỉ khoảng thời gian nghỉ của trạm ngưng là quan trọng. Thời điểm của trạm ngưng cũng quan trọng không kém. Trước cuộc đua, những đội thường thảo luận về chiến lược của thời điểm tạm ngưng tùy theo những đặc điểm của trường đua đó, vị trí bắt đầu của xe đội nhà, và vị trí của những xe địch thủ. Đương nhiên, chiến lược có thể thay đổi trong quá trình cuộc đua để đáp theo tình trạng thay đổi thời tiết hay những sự kiện khác.
Ngoài lúc đề ba cuộc đua ra, đoạn kết thúc của cuộc đua là phần quan trọng nhất. Tay đua đầu tiên lái qua điểm đích (FINISH) sẽ được nhận lá cờ “bàn cờ” có ô trắng/đen. Sau khi nhận cờ trắng/đen, kẻ thắng phải lái thêm một vòng quanh trường đua, gọi là victory lap để cho xe chậm lại và khán giả có cơ hội ngưỡng mộ người (và xe) thắng cuộc. Chỉ sau lúc đó, người thắng cuộc mới được trở lại khu nhà xe và ăn mừng chiến thắng với đội của họ. Ba xe được hạng nhất, nhì, ba, phải được đậu ở một khu riêng biệt có hàng rào và chờ đợi sự kiểm tra của các viên chức FIA để xác định rằng những xe này tuân theo tất cả những quy luật, để tránh vấn đề “ăn gian”. Người lái cũng phải đứng lên cân để được xác định cả xe và người không quá lố giới hạn của trọng lượng đã quy định. Cuối cùng, nếu cả xe và người lái đều vượt qua bước khám xét, họ sẽ được tuyên bố kẻ thắng. Ba tay đua nhất nhì ba sẽ được dẫn lên bục ăn mừng và được trao cúp thắng cuộc. Theo truyền thống xưa nay, những chai rượu champagne cũng được khui và xịt xối xả để ăn mừng trước hàng chục ngàn khán giả hâm mộ đua xe.
Mời độc giả đón đọc loạt phóng sự hấp dẫn về cuộc đua này trong số tới.
AN