Ukraine trong tâm điểm khủng hoảng ngoại giao thế giới

Chúa Nhật cuối tuần, dân chúng tại bán đảo tự trị Crimea thuộc Ukraine đã bỏ phiếu áp đảo hậu thuẫn việc sát nhập Crimea vào nước Nga. Vùng này trên thực tế nằm dưới quyền kiểm soát của binh sĩ Nga từ hơn hai tuần qua. Đa số cư dân là người gốc Nga. Chánh phủ Ukraine tại Kiev và Âu Châu cũng như Hoa Kỳ đều lên án cuộc trưng cầu dân ý này. Các thương thuyết ngoại giao của các ngoại trưởng đôi bên Hoa Kỳ và Nga trong tuần qua đều bế tắc, với kết quả Tổng Thống Hoa Kỳ tiếp tục đe dọa sẽ trừng phạt Nga thêm nữa. Trưng cầu dân ý tuy không phải là cuộc đầu phiếu chánh thức, nhưng vẫn có thể có hệ lụy chánh trị mạnh mẽ. Người Việt quốc gia năm 1955 đã có một trưng cầu dân ý rất nổi tiếng, kết quả cho thấy Thủ Tướng Ngô Đình Diệm được ưa chuộng hơn Quốc Trưởng Bảo Đại, trở thành người nắm vận mệnh VNCH.

Một tín hiệu nguy hiểm là không chỉ ở Crimea, mà nhiều nơi khác trên khắp Ukraine cũng đang rục rịch đi nước cờ như Crimea, bao gồm Donetsk – một trung tâm kỹ nghệ mỏ than trọng yếu. Đã có ít nhất 2 người thiệt mạng trong các vụ biểu tình phản kháng. Nhiều nơi người biểu tình thân Nga bắt đầu tiến chiếm dinh thự của chánh quyền, thậm chí đốt sạch sách in bằng tiếng Ukraine. Bất ổn kéo dài càng lâu có thể châm ngòi cho các cuộc xung đột mang màu sắc chủng tộc, thậm chí cả diệt chủng.

Tai nạn nổ gas ở New York City

Sáng Thứ Tư tuần trước xảy ra một vụ nổ lớn làm rung chuyển một góc thành phố New York – khu East Harlem dân cư phần lớn người “Mễ” (gốc Mỹ Châu La Tinh). Vụ nổ khiến đổ sập hai chung cư, giết hại ít nhất 8 nạn nhân (5 nữ, 3 nam), gây thương tích vài chục người, và vẫn chưa rõ con số người mất tích. Đến cuối tuần, nhà chức trách vẫn nỗ lực dò tìm nạn nhân có thể còn mắc kẹt trong đống đổ nát. Mặc dù New York City là mục tiêu thường xuyên của khủng bố, giới thẩm quyền mau lẹ loan báo vụ nổ hầu như chắc chắn có dính dáng đến đường khí gas bị hư hại, không phải do khủng bố. Tuy nhiên, vì vụ nổ quá lớn, đến nay các nhân viên điều tra vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận hiện trường.

Tin động đất cuối tuần

Một loạt trận động đất vừa xảy ra quanh thế giới hồi cuối tuần qua. Hai giờ sáng sớm Thứ Sáu, động đất mạnh 6.1 độ Richter từ khoảng cách 80 km sâu trong lòng biển “Inland Sea”, ngay nơi tiếp giáp giữa hòn đảo lớn nhất của Nhật là Honshu, với hai đảo nhỏ hơn Shikoku và Kyushu.

Sang Thứ Bảy, động đất mạnh 6.3 độ Richter xảy đến ngay ngoài khơi thành phố du lịch Sechura ở phía bắc xứ Peru. Đến Chúa Nhật, một trận động đất khác, lên đến 6.7 độ Richter diễn ra sát bờ biển Chile, gần thị trấn Iquique. Đến nay, chưa thấy có phúc trình thiệt hại nhân mạng hay của cải đáng kể.
 

Lời qua tiếng lại trên bán đảo Triều Tiên

Hôm Chúa Nhật 16-3-2014, Bộ Quốc Phòng Nam Hàn cáo giác Bắc Hàn vừa bắn thử 25 hỏa tiễn tầm ngắn và tầm trung, bay xa chừng 70 km rồi rớt trên biển Sea of Japan. Giới chức an ninh Nam Hàn không bị bất ngờ, gọi đây là một chiến thuật khiêu khích quen thuộc của Bắc Hàn, nhằm phản ứng lại cuộc tập trận hỗn hợp giữa Nam Hàn và Hoa Kỳ vẫn diễn ra đúng thời hạn.

Những khu “ZIP code” giàu có nhất

Các khu cư dân đắt đỏ, thu hút giới thượng lưu Hoa Kỳ nhất lại không nằm ở New York, không San Francisco, cũng không phải Beverly Hills theo như thường được dự báo. Các vùng “ZIP code” cao giá nhất, theo thống kê:

– ZIP code “92657” và “92625” — thị trấn Newport Beach, California. Nằm ngay trung tâm Quận Cam, gần bờ biển mát mẻ quanh năm, thu nhập gia đình trung bình $550,000 / năm.
– ZIP code “60611” trên con đường lừng danh East Lake Shore Drive, Chicago. Thu nhập gia đình trung bình $600,000 / năm. Đại đa số là người da trắng.
– ZIP code “22102” gần Biệt Khu Thủ Đô (Washington, DC). Thu nhập trung bình hàng năm $599,500.
– ZIP code “33157” (Coral Gables, Florida) với khu nhà giàu trải dài 15 dặm. Cư dân chánh yếu gốc Mỹ Châu La Tinh (47.7% cử tri, so với 47.9% cử tri da trắng).
– ZIP code “06830” là khu xóm giàu có tại Greenwich, tiểu bang Connecticut. Cái tên khu này cũng khá… kêu: “Golden Triangle”. Thu nhập mỗi gia đình trung bình $610,000 mỗi năm.

Syria đi dần vào thế cờ tàn ?

Hôm Thứ Bảy cuối tuần, binh sĩ Syria trung thành với Tổng Thống độc tài Bashar al-Assad đã siết chặt vòng vây, từ từ tiếp cận thị trấn Yabroud nằm gần biên giới với Lebanon. Yabroud là một trong những căn cứ địa cuối cùng của phe đối lập chống chánh phủ. Quân đội Syria tiến vào Yabroud có hỏa lực và pháo binh, chiến xa yểm trợ.

Đã xảy ra giao tranh dữ dội giữa các tay súng đôi bên.  Nếu chánh phủ Syria tái chiếm Yabroud, sẽ cắt đứt đường tiếp tế của phe nổi dậy qua ngả biên giới. Các xung đột võ trang tại Syria đã bước sang năm thứ 3, với hậu quả 140,000 người thiệt mạng và 2.5 triệu phải đi lánh nạn

ILO soi rọi thành tích bảo vệ trẻ em của Hà Nội

Theo thống kê mới nhất, có 1.7 triệu trẻ em Việt ở quốc nội trong độ tuổi từ 5 đến 17 hiện phải làm việc để phụ giúp gia đình. Con số này chiếm khoảng 10% tổng số trẻ em 5-17 tuổi. Đa phần các em sanh sống tại nông thôn, thường phải ra đồng phụ việc đồng áng, trung bình mỗi tuần đến 42 giờ, ảnh hưởng tai hại đến chuyện học hành. Thực tế này đi ngược lại các quy định về lao động do Tổ Chức Lao Động Quốc Tế (ILO), cấm sử dụng nhân lực vị thành niên.

Vấn nạn này hơi khác các trường hợp  các “em” đã xong nghiệp bút nghiên, kinh nghiệm khiêm tốn, nhưng được gia đình thu xếp cho ra làm quan phụ giữ quyền bính. Có thể thấy qua tin Nguyễn Thanh Nghị, trưởng nam của “Thủ Tướng” nay làm quan “phó bí thư” tỉnh Kiên Giang; hay Nguyễn Xuân Anh, con trai của một  cựu thành viên trung ương chánh trị bộ nay làm quan “phó chủ tịch” Đà Nẵng; hoặc Lê Trương Hải Hiếu, trưởng nam của đương kim xếp sòng đảng cộng sản tại Sài Gòn nay làm quan “phó bí thư” Quận 1, quận trung tâm của thành phố lớn nhất xứ sở.

Chuyến bay MH370

Gần 2 tuần lễ trôi qua, chuyến bay MH370 của hãng hàng không Mã Lai vẫn biệt vô âm tín. Các phát giác rời rạc đưa dẫn cuộc tìm kiếm đến nay bao gồm 25 quốc gia, trải rộng hằng ngàn dặm, từ Vịnh Thái Lan ngược sang Ấn Độ Dương, lên tận vùng Trung Á. Thẩm quyền Mã Lai từ từ xoáy vào trường hợp phi cơ bị không tặc, có thể dính líu cả phi hành đoàn, vì phi cơ thình lình bẻ ngang 90 độ, sau khi liên lạc với đài không lưu Kuala Lumpur lần chót, nhưng ngay trước lúc phải trình diện thẩm quyền không lưu của Việt Nam. Tuy nhiên, các điều tra an ninh về phi hành đoàn lẫn hành khách chưa cho thấy nghi vấn nào. Trong ảnh: Dân chúng Malaysia trong một buổi cầu nguyện đặc biệt cho chuyến bay MH370 tại Kuala Lumpur hôm 14-3-2014. Ảnh Rahman Roslan/Getty Images

Ngày này trong lịch sử

– Ngày 19-3-1931. Cách nay 83 năm. Tiểu bang Nevada hợp thức hóa cờ bạc. Ngày nay, tuy vẫn còn bị luật pháp giám sát nghiêm ngặt, kỹ nghệ cờ bạc ngày càng phát triển. Số liệu năm 2007, kỹ nghệ cờ bạc có doanh số trên $92 tỉ, kiến tạo hơn 350,000 công ăn việc làm, đóng thuế trên $5 tỉ. Các sòng bài do người gốc thổ dân Mỹ Châu làm chủ thu lợi trên $26 tỉ. Các loại xổ số lời gần $25 tỉ. Các trò chơi bài hoặc “Bingo” cũng thu về trên $2.2 tỉ. Có ba  tiểu bang cho phép bài bạc rộng rãi là Michigan, Iowa, và Louisiana. Trong khi đó, Hawaii và Utah cấm tiệt mọi hình thức cờ bạc.

– Ngày 19-3-1975. Quảng Trị thất thủ. Đây là nơi có nhiều địa danh huyền thoại đã đi vào chiến sử: Đông Hà, Cam Lộ, Vĩnh Linh, Gio Linh, v.v… Sau hai cuộc hành quân chiến thuật, tiến chiếm Phước Long (Vùng 3 Chiến Thuật) và Ban Mê Thuột (Vùng 2 Chiến Thuật), thăm dò phản ứng của Hoa Kỳ và quốc tế, từ giữa tháng 3-1975, Bắc Việt quyết định dốc trọn hầu bao, xua đại quân mở cuộc xâm lăng võ lực đánh trực diện vào vùng địa đầu giới tuyến của quốc gia Việt Nam Cộng Hòa. Khác trận “Mùa Hè Đỏ Lửa” năm 1972, lần này binh lực VNCH phòng thủ Quảng Trị không còn được yểm trợ hỏa lực của quân bạn đồng minh. Từ đây, chiến cuộc xoay chiều mau lẹ, dẫn đến sự biến mất của quốc gia VNCH khỏi bản đồ thế giới từ 30-4-1975.

– Ngày 23-3-2010. Cách nay 4 năm. Tổng Thống Dân Chủ Barack Obama ký ban hành luật bảo hiểm quốc gia tên gọi chánh thức “Affordable Care Act”. Đây là bộ luật liên bang to lớn nhất kể từ khi áp dụng luật “Medicare” vào năm 1965. Việc áp dụng ObamaCare (tên gọi thông dụng của “Affordable Care Act”) đến nay gặp rất nhiều khó khăn, một phần không nhỏ do sự chống phá của phe đối lập Cộng Hòa. Tuy nhiên, cũng như “Medicare” ngày nay đã trở thành một phần hiển nhiên của đời sống, có thể tiên đoán, sau một thời gian đầu gập ghềnh, luật bảo hiểm y tế ObamaCare rồi cũng sẽ trở thành bình thường và được chấp nhận rộng rãi.

– Ngày 24-3-1935. Cách nay 79 năm. Bài báo “Nghệ thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân sinh?” của tác giả Hải Triều đăng lần đầu trên tờ Đời Mới đã khơi mào một cuộc bút chiến có một không hai trên văn đàn người Việt, kéo dài đến mấy năm sau, và dư âm còn đến tận ngày nay. Cá nhân cây viết Hải Triều sau 1945 đi theo Việt Minh, chuyên nghề tuyên truyền chiêu dụ giới trí thức đi theo con đường cộng sản, mà trong ngôn ngữ của CHXHCNVN gọi là “trí thức vận”. Ngoài bài báo “Văn chương vị…”, Hải Triều còn để lại một tuyên ngôn khét tiếng khác: “Đời tôi chiến đấu cho nghệ thuật và văn chương cách mạng”.

– Hãng King Digital của Dublin, Ireland sắp lên sàn chứng khoán với tổng giá trị ước đoán là $7.6 tỉ. Sản phẩm lừng danh của họ là trò chơi điện tử “Candy Crush Saga” với hằng trăm triệu người chơi mỗi ngày.

– Chương trình “Dancing With The Stars” khởi sự mùa thứ 18 vào Thứ Hai đầu tuần 17-3-2014. Lần này, ngoài chọn cặp nhảy đẹp, khán giả cũng sẽ bỏ phiếu để chọn cặp hoặc tách cặp nhảy chung.

– Nhiều bí mật thiết kế chiến đấu cơ tối tân F-35 (hãng Lockheed Martin) đã bị mất về tay Trung cộng. Họ copy rồi chế tạo phi cơ J-20.

– Khác thái độ có phần ôn hòa của Tổng Thống Barack Obama, Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa John McCain (giữa) sau chuyến công du Ukraine đã ví nước Nga với Putin như một tiệm bán xăng, ám chỉ thế mạnh duy nhất của xứ này là kỹ nghệ dầu hỏa.

– Ngày nay, người Việt vẫn tiếp tục đi làm thuê quanh vùng Đông Á bao gồm Nhật Bổn, Đài Loan, Nam Hàn, Malaysia, v.v… Nhiều người bỏ trốn ở lại bất hợp pháp. Chỉ riêng tại Nam Hàn, có khoảng 18,000 nhân công Việt hết hạn hợp đồng nhưng không chịu hồi hương.

– “Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động” của nhà cầm quyền Hà Nội vừa cắt đặt các chức danh “chính ủy” và “chính trị viên”, mà trước đây chỉ có trong quân đội. Hà Nội có thể hồi hộp trước các vận động dân chủ nên ra sức thắt chặt kiểm soát ngành an ninh mật vụ.

– Nữ khoa học gia Dương Nguyệt Ánh, chuyên gia hàng đầu Ngũ Giác Đài trong nhiều năm, từng diễn thuyết hữu ích đặc biệt cho giới trẻ Việt lưu vong. Trẻ xin giới thiệu tại baotreonline.com/articles/duong-nguyet-anh

– Tin từ quốc nội, Giáo Xứ Cồn Dầu tại Cẩm Lệ, Đà Nẵng có thể sắp bị xóa sổ. Nhà đương cuộc địa phương nhất quyết cưỡng chế vài chục hộ gia đình cuối cùng trong vòng vài tuần lễ tới.

– Trước đây, cộng tác viên Trẻ Tạ Phong Tần từng nhiều lần lên tiếng binh vực quyền tự do tôn giáo, và đang trả giá bằng án tù nhiều năm.