Ban Mai, Tên thật Nguyễn Thị Thanh Thúy, thạc sĩ chuyên ngành Văn học Việt Nam. Ban Mai viết nhiều bài điểm sách, phê bình và tùy bút trên các tạp chí Văn học, Hợp Lưu, Quán Văn; các trang web talawas; damau.org; hopluu.net; vanchuongviet.org.
Ban Mai
Nắng hực lửa, hơi nóng ngùn ngụt bốc lên từ đường phố phả vào mặt tôi rát bỏng.
Đặc sản Cambodia với những chảo dế, khay nhện, những xâu chim nướng phơi những cái đầu trọc lóc chen chúc trong thau, mùi ớt đỏ cay nồng. Tôi lợm giọng liên tưởng đến những cái đầu lâu với hốc mắt sâu thẳm tôi vẫn nhìn thấy trên những trang sách diệt chủng. Angkor Wat huyền bí với những tòa tháp hùng vĩ, tường thành đổ nát, những rễ cây khổng lồ như vòi bạch tuộc quấn quanh đền đài bí ẩn. Đêm buông, dập dìu các cô thiếu nữ lả lơi trong vòng tay du khách trên phố Tây Siem Reap. Phố đêm Sài Gòn cũng vậy, cũng thác loạn bia ôm, đèn mờ những cô bé từ miền Tây nai tơ, bung nở, căng tròn trong tay khách.
Đền AngKor bỗng chốc nổi tiếng khi Hollywood quảng bá rầm rộ bộ phim Tomb Raider với nữ tài tử nổi tiếng Angelina Jolie thủ vai chính. Du khách khắp thế giới nườm nượp đổ về.
Tôi chen chúc trong dòng du khách đủ sắc màu tha thẩn khắp phố phường trong cái nắng hực lửa của đất này. Tôi thích ngồi lê trên vỉa hè làm cốc nước Thốt nốt, ăn thử mấy que thịt nướng thơm lừng bên góc chợ, chạy dưới cơn mưa bất chợt, vẫy rối rít bác tài xe Túk Túk, dạo thành phố về đêm qua lời giới thiệu của người tài xế hiếu khách. Bác tài giống mấy anh nông dân ở miệt vườn Nam Bộ nước tôi.
Xe băng qua những cánh đồng cỏ cháy về thủ đô Phnom Penh, hai bên đường, cây thốt nốt vươn mình trên trời xanh, sông đỏ ngầu phù sa, xà lan đưa khách đông nghẹt trên bến cảng. Bạn tôi đã bỏ mình nơi nào trên khúc sông này, nghe D kể bất ngờ trong đợt nghỉ quân đã gặp C, hai thằng bạn học mừng rỡ vồ lấy nhau mà khóc.
Không biết C đã đuối sức trên dòng sông nào, có phải khúc sông mà tôi đang đứng không C? Bạn đã bị lũ cuốn khi cùng đồng đội băng qua sông, xác bạn giờ đây có lẽ đã là phù sa tưới tốt cho những cánh đồng này.
Và T, T đã băng qua những cánh đồng nào trên đất Cambodia này, đã bị dìm ở nơi đâu khi bạn cố vượt biên sang Thái Lan. Quân Khmer đã bắn bạn hay chính người Việt mình giết. Có lẽ niềm hy vọng của gia đình, mong bạn trở về giờ đây đã lắng. Nhưng lòng tôi vẫn đau khi nhớ đến cái Tết năm nào tôi và H ghé thăm mong thắp cho bạn một cây nhang nhưng bàn thờ bạn không có. Ngày ấy gia đình T vẫn tin bạn còn. Tôi biết, hai từ mất tích với người còn sống là một bản án suốt đời chờ mong.
Tôi đi trên đất Cambodia, cố tìm hiểu lý do gì mà tuổi trẻ thế hệ tôi đã bỏ mình nơi đất nước này.
Hoàng Cung Cambodia, tôi chết lặng trước tấm bản đồ xứ Miên. Bao gồm đất nước tôi, trải dài từ Miền Trung xuống Miền Nam ngày xưa là đất của Cham Pa và Chân Lạp. Người Việt tôi khởi đầu từ nhà Trần, nhà Nguyễn đã mở rộng bờ cõi như thế này đây… Và biết bao Vương triều đã sụp đổ, bao dân tộc bị xóa tan, cuộc đời như lớp sóng phế hưng, hợp tan, tan hợp… Tự nhiên, chạnh lòng nghĩ đến ngày sau. Cho tôi xin đừng như bước chân Tây Tạng.
