Hôm Thứ Hai đầu tuần, Quyền Tổng Thống Ukraine Oleksandr Turchynov ra lịnh triệt thoái mọi đơn vị quân lực đang đồn trú trên bán đảo Crimea. Mặc dù rút lui không tiếng súng, chánh phủ Ukraine không ngừng xác nhận Crimea vẫn còn là lãnh thổ của Ukraine.
Trong tuần trước, nước Nga đã ban bố luật sát nhập Crimea sau một cuộc trưng cầu dân ý nhiều tai tiếng. Đến Thứ Hai, binh sĩ Nga đã chiếm giữ gần hết các căn cứ của Ukraine trên bán đảo Crimea.
Ukraine lẫn Tây Phương đều lên án cuộc thôn tính của nước Nga là phi pháp, đã ban bố cấm vận, phong tỏa tài khoản nhà băng một số yếu nhân người Nga, và khai trừ nước Nga khỏi nhóm cường quốc G8. Tư lịnh NATO cáo buộc quân lính Nga tập trung đông đảo về biên giới với Ukraine, có thể châm ngòi chiến sự. Phần nước Nga biện hộ việc giành lấy Crimea là hợp pháp vì có cộng đồng người gốc Nga chiếm đa số và nhiều ràng buộc lịch sử. Crimea từng thuộc về Nga cho đến 1954, khi Stalin ban bố các “quy hoạch” chuyển giao bán đảo này cho Ukraine.
Dân chúng Ukraine biểu tình phản đối nước Nga tại Quảng trường Independence Square tại Kiev hôm 23-3-2014. Ảnh AP
“Flight 370” nằm lại giữa Ấn Độ Dương
Đến trưa Thứ Hai đầu tuần, dù vẫn chưa tìm thấy mảnh vỡ chuyến bay MH370, giới chức trách đã đủ thông tin kết luận chuyến bay này kết thúc trên vùng biển nam Ấn Độ Dương, cách thành phố Perth miền viễn tây Úc Châu chừng 1,500 dặm. Địa điểm này cách vị trí lúc phi cơ mất tích hằng ngàn dặm, và hầu như 180 độ ngược lại điểm đến theo lịch trình là Bắc Kinh. Lý do vì sao chuyến bay MH370 nằm lại ngoài khơi Úc Châu, hoàn toàn ngoài tầm đất liền để có thể hạ cánh khẩn cấp, vẫn còn bí ẩn. Cuộc điều tra đang theo chiều hướng xoáy vào các viên phi công.
Đích thân Thủ Tướng Mã Lai Najib Razak họp báo công bố kết luận điều tra. Ông nêu các phân tích thông tin tỉ mỉ của một công ty vệ tinh Anh Quốc. Trước khi Thủ Tướng Malaysia họp báo, hãng hàng không Mã Lai đã gởi tin nhắn đến gia đình 239 người trên chuyến bay định mệnh báo tin tất cả hành khách lẫn phi hành đoàn đều thiệt mạng.
Nỗ lực đa quốc gia tìm kiếm chuyến bay hãng Mã Lai MH370 trên Ấn Độ Dương gồm nhiều phi cơ từ Úc, Hoa Kỳ, Nhật Bổn, Hoa Lục. Ảnh SHEN LING/XINHUA/LANDOV
Lở đất bên bờ tây Hoa Kỳ
Trưa Thứ Bảy cuối tuần xảy ra một vụ lở đất rất lớn tại hạt Snohomish County, một vùng heo hút phía bắc Seattle, tiểu bang Washington. Đến trưa Thứ Hai, vùng ảnh hưởng rộng chừng một dặm vuông, với những nơi nặng nhất bị ngập trong đất bùn sình sâu 15 feet. Ít nhất có 6 căn nhà bị tiêu hủy hoàn toàn và hằng chục hư hại nặng nhẹ khác nhau. Hai thị trấn sơn cước chịu ảnh hưởng nặng nhất là Oso với chừng 180 cư dân và Darrington với 1,350 dân. Vụ lở đất cắt đứt con đường độc đạo State Road 530 đưa tới Darrington; thậm chí một khúc sông Stillaguamish River cũng bị nghẽn. Nỗ lực cứu nạn khổng lồ bao gồm cả Hải Quân Hoa Kỳ và vùng bị lở đất vẫn còn nhiều bất ổn. Đến trưa Thứ Hai đầu tuần, có 108 người mất tích, và chánh thức 8 người thiệt mạng.
Xe cứu nạn mắc kẹt trong vùng lở đất. Ảnh ap/the seattle times/lindsey wasson
Công ty Huawei bị Hoa Kỳ chiếu tướng
Hôm Thứ Hai đầu tuần, Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama họp thượng đỉnh với lãnh tụ Trung cộng Tập Cận Bình (Xi Jinping) tại Hà Lan. Tổng Thống Obama đang giữa chuyến công du 6 ngày sang Âu Châu nhằm củng cố khối đồng minh đương cự lại việc nước Nga chiếm đóng bán đảo Crimea của Ukraine. Vì một uẩn khúc nào đó, vài ngày trước cuộc họp Obama-Tập Cận Bình, có tiết lộ Hoa Kỳ lâu nay đã theo dõi công ty truyền thông Huawei của Trung cộng.
Tình báo Hoa Kỳ thâm nhập vào tận hệ thống máy chủ (server) ngay tại tổng hành dinh của Huawei đặt tại Thẩm Quyến (Shenzhen), trung tâm kỹ nghệ của Trung cộng. Nỗ lực theo dõi này có tên hẳn hoi “Operation Shotgiant”. Một trong những mục đích là truy tìm sự liên hệ giữa Huawei và quân đội Trung cộng. Tình báo Hoa Kỳ còn xâm nhập nhiều máy tính, hệ thống điện thoại để theo dõi, và nếu cần thiết, có thể phát động tấn công mạng. Huawei là hãng mà năm 2012, Hạ Viện cảnh báo các công ty hãng xưởng Hoa Kỳ nên tránh xa vì quan ngại đây là… ổ hacker, lợi dụng việc bắt tay làm ăn để dọ thám và lấy cắp bí mật. Hoa Kỳ lâu nay theo dõi rất nhiều nhóm hacker Trung cộng — hơn phân nửa thuộc quân phục “quân đội giải phóng”. Có thể thấy Hoa Kỳ không hề bị động trong cuộc chiến “Cyberwar”.
Nhãn hiệu Trung cộng “Made in China” ngày càng mất uy tín. Trong ảnh: Hôm Thứ Ba tuần trước, những nhà hoạt động bài Trung cộng tấn bàn ghế, chận lối vào Quốc Hội Đài Loan, gây trở ngại cho cuộc bỏ phiếu chấp thuận các thỏa hiệp thương mại giữa Đài Loan với Trung cộng. Sau khi các đạo luật được thông qua, hằng trăm người bất bình đã chiếm giữ nhiều dinh thự chánh phủ suốt cuối tuần qua. Ảnh Mandy Cheng/Agence France-Presse/Getty Images
Họp bạn “Cà Phê Nhân Quyền”
Hôm Thứ Năm 20-3-2014 tại Hà Nội, thêm một buổi thảo luận “Cà Phê Nhân Quyền” lại diễn ra, lần này tại Hà Nội. Tổ chức Mạng Lưới Blogger Việt Nam điều hợp sự kiện này, có chủ đề “Quyền tự do đi lại của công dân”, thu hút khoảng 30 người tham dự.
Cũng như lần “Cà Phê Nhân Quyền” kỳ trước tại Sài Gòn vào đầu tháng, an ninh mật vụ chỉ kéo đến quay phim chụp hình mà không thẳng tay đàn áp. Riêng blogger Trịnh Anh Tuấn, một thương gia trẻ người Công Giáo khi ra về đã bị mật vụ hành hung, đập bể điện thoại. “Cà Phê Nhân Quyền” lần này thêm uy tín, thu hút vài cựu viên chức hàng đầu của hệ thống nhà cầm quyền Hà Nội (như “Thứ Trưởng” Chu Hảo, hay “Vụ Trưởng” Trần Tiến Đức…) Đặc biệt, có cả đại diện các sứ quán Úc, Đức, Thụy Điển và Liên Âu góp mặt.
“Cà Phê Nhân Quyền” thu hút nhiều gương mặt trẻ.
Người Việt huấn luyện người nhái đặc nhiệm
Trong quân lực Hoa Kỳ ngày nay, có nhiều cấp sĩ quan chỉ huy là người Mỹ gốc Việt. Một trường hợp khá độc đáo là Hải Quân Trung Tá Cao Hùng, 43 tuổi. Trung Tá Hùng là Chỉ Huy Trưởng Trung Tâm Huấn Luyện Người Nhái và Trục Vớt thuộc Hải Quân Hoa Kỳ. Đây là ngôi trường với 235 huấn luyện viên là những chuyên gia tài giỏi bậc nhất Hoa Kỳ. Mỗi năm, trung tâm cho ra lò 1,200 chiến binh người nhái cho các binh chủng Hải Quân và Thủy Quân Lục Chiến. Từ quá khứ là một cậu bé chưa đầy 5 tuổi, cùng cha mẹ lánh sang Hoa Kỳ tị nạn sau khi nước mất Tháng Tư 1975, nay Trung Tá Cao Hùng nắm vị trí điều hành các hoạt động đặc nhiệm và huấn luyện người nhái tinh nhuệ nhất trên thế giới cũng là điều ít người đạt được.
Hải Quân Trung Tá Cao Hùng (giữa).
Mùa xuân 2014
Trong tuần này, Bắc bán cầu chào đón mùa xuân trở lại sau một mùa đông băng giá chừng như dài dằng dặc. Thời tiết lạnh lẽo vẫn còn đan xen đó đây nhưng nét xuân càng lúc càng rõ khắp nơi nơi. Trong ảnh: Cảnh hoa xuân nở rộ tại công viên Jasne Blonie Park (Szczecin, Ba Lan) hôm 20-3-2014. Ảnh MARCIN BIELECKI/EPA
Một người đi dây thăng bằng dưới nắng ấm đầu xuân bên bờ sông Rhine đoạn gần Duesseldorf, Đức Quốc, hôm 20-3-2014. Ảnh Frank Augstein/Associated Press
Một bé trai Nhật Bổn chạy chơi trên vườn bông hạt cải hôm 19-3-2014 tại một công viên Tokyo. Bông hạt cải là một biểu tượng khởi sự mùa xuân ở xứ Thái Dương Thần Nữ.
Một người đạp xe đạp dưới những tàn cây hạnh nhân đang trổ bông tại Madrid, Tây Ban Nha hôm 19-3-2014. Ảnh Sergio Perez/Reuters
Ngày này trong lịch sử
– Ngày 26-3-1931. Cách nay 83 năm. Phong trào cộng sản Đông Dương nhóm họp, với nhân vật cầm đầu lúc đó là Trần Phú, ra quyết định thiết lập một tổ chức cộng sản trẻ nhắm vào giới thanh niên thanh nữ người Việt. Qua thời gian, để chiêu dụ người trẻ Việt nặng lòng ái quốc, tổ chức này nhiều lần thay tên đổi họ, bao gồm “Đoàn thanh niên dân chủ”, “Đoàn thanh niên phản đế”, “Đoàn thanh niên cứu quốc”, “Đoàn thanh niên lao động”, “Đoàn thanh niên CS HCM”, v.v… Không chỉ áp dụng với tuổi trẻ, việc đổi màu da như tắc kè là một trong những chiến thuật quen thuộc của người CSVN trong sự nghiệp xí gạt dân chúng Việt.
– Ngày 29-3-1975. Cách nay 39 năm. Đà Nẵng thất thủ. Đây là thành phố lớn thứ hai của quốc gia Việt Nam Cộng Hòa. Kết thúc này có nguyên cớ một phần từ những bối rối chiến thuật của Phủ Tổng Thống và Bộ Tổng Tham Mưu tại Sài Gòn. Các quyết định “giữ” hay “bỏ” thay đổi nhiều lần, gây thêm khó khăn cho giới tướng lãnh trên chiến trường, bắt đầu với Tướng Ngô Quang Trưởng, Tư Lịnh Vùng Một Chiến Thuật. Đến thời điểm này, ngoài Đà Nẵng, VNCH đã để mất cố đô Huế, Quảng Trị, và các tỉnh vùng địa đầu giới tuyến. Sức kháng cự của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa suy giảm là một trong những lý do đưa đến sự sụp đổ của Miền Nam Tự Do một tháng sau đó.
Cảnh di tản tại bãi biển Thọ Quang, Sơn Trà – Đà Nẵng ngày 29-3-1975.
– Ngày 30-3-1867. Cách nay 147 năm. Hoa Kỳ mua lại lãnh thổ Alaska từ nước Nga. Ngày nay, tiểu bang Alaska rất mạnh về kỹ nghệ dầu hỏa và khí gas. Kỹ nghệ này đóng góp đến 80% thu nhập cho tiểu bang. Về công ăn việc làm, kỹ nghệ năng lượng cũng tạo khoảng 1/3 tổng số job cho cư dân Alaska (1/3 còn lại làm việc cho chánh phủ và 1/3 cuối cùng phân bổ trong tất cả các ngành kỹ nghệ và dịch vụ khác).
– Ngày 31-3-1991. Cách nay 23 năm. Liên minh cộng sản “Hiệp Ước Warsaw” (Warsaw Pact) chấm dứt tồn tại với sự sụp đổ của Nga sô và khối cộng sản Đông Âu. Liên minh “Warsaw Pact” (ngôn ngữ CHXHCNVN gọi là khối “Hiệp Ước Vacsava”) thành lập năm 1955, bao gồm Nga sô và Bulgaria, Czechoslovakia (Tiệp Khắc), Đông Đức, Hungary, Ba Lan, Romania, và Albania. Nga sô thiết lập “Warsaw Pact” trước tiên nhằm trả đũa việc Tây Đức gia nhập khối Minh Ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nhưng hậu ý nhằm kiểm soát quân sự toàn vùng Trung và Đông Âu.
– Ngày 1-4-1789. Cách nay 225 năm. Hạ Viện Hoa Kỳ (U.S. House of Representatives) họp phiên toàn thể lần đầu tiên tại New York City. Hạ Viện và Thượng Viện kết hợp thành Quốc Hội, là nhánh lập pháp trong hệ thống chánh trị tam quyền phân lập của Hoa Kỳ. Nếu mỗi tiểu bang chỉ có 2 Thượng Nghị Sĩ, thì số Dân Biểu Hạ Viện được bầu dựa trên dân số. Cho nên tiểu bang càng đông dân thì càng có nhiều Dân Biểu đại diện cử tri. Ngày nay Thượng Viện có 100 Thượng Nghị Sĩ và Hạ Viện gồm 435 Dân Biểu. Nhiệm kỳ Dân Biểu cũng ngắn hơn (2 năm) so với Thượng Nghị Sĩ (6 năm). Cả lưỡng viện đều có chung trách nhiệm là ban bố luật cho quốc gia. Riêng Thượng Viện có quyền phê chuẩn các hiệp ước với ngoại quốc và chuẩn thuận mọi tiến cử của Tổng Thống (các Bộ Trưởng, Thống Đốc Federal Reserve, Thẩm Phán Liên Bang, sếp CIA/FBI, v.v…)
– Một tòa án Ai Cập vừa tuyên một bản án khá hy hữu: tử hình 528 thành viên tổ chức Huynh Đệ Hồi Giáo vì dự phần vào các cuộc biểu tình dẫn đến bạo động, mục đích ủng hộ cựu Tổng Thống Mohammed Morsy.
Các bị cáo bị nhốt trong chuồng sắt trong phiên tòa Ai Cập.
– Quốc Hội Nhật Bổn ngày 20-03-2014 đã thông qua ngân sách 2014 là $938 tỉ, con số cao kỷ lục. Quỹ phúc lợi xã hội được tăng gần 5%.
– Một nhóm các nhà nghiên cứu y khoa Hoa Kỳ từ các Đại Học Georgetown University, ĐH University of Rochester và ĐH UC-Irvine vừa tìm ra một phương pháp thử nghiệm máu dự báo rủi ro mắc bịnh Alzheimer (bịnh tuổi già bị lẫn) với độ chính xác đến 90%.
– Học Viện Buck Institute của Hoa Kỳ, chuyên nghiên cứu về lão hóa, vừa tìm ra cách thay đổi gen di truyền một loài sâu, kéo dài đời sống chúng lên 5 lần. Trên lý thuyết, nếu áp dụng lên con người thành công, có thể kéo dài tuổi thọ tương đương 400 hoặc 500 năm.
– Chìm khuất trong nỗ lực truy tìm chuyến bay MH370, có một tin khá độc đáo: Ấn Độ đã không cho chiến hạm Trung cộng, viện cớ đi cứu nạn, tiến vào lãnh hải của họ — có thể là quyết định viễn kiến và khôn ngoan.
– Thống kê trên 90% người Việt tại quốc nội bị các bịnh sâu răng: do mức tiêu thụ đường ngày càng cao, và nhiều người chưa có thói quen chăm sóc răng miệng.
– Nữ khoa học gia Dương Nguyệt Ánh, chuyên gia hàng đầu Ngũ Giác Đài trong nhiều năm, từng diễn thuyết hữu ích đặc biệt cho giới trẻ Việt lưu vong. Trẻ xin giới thiệu tại baotreonline.com/articles/duong-nguyet-anh
– Không nhiều ảnh hưởng như Dương Nguyệt Ánh, nhưng các bài viết của cộng tác viên Trẻ Tạ Phong Tần trước đây từng là cái gai trong mắt nhà cầm quyền. Hà Nội trả thù chị bằng bản án tù nhiều năm.