Vùng đất phía đông Ukraine với đa phần dân chúng nói tiếng Nga ngày càng căng thẳng hơn. Bộ Quốc Phòng Ukraine đã cáo buộc binh sĩ Nga bắn chết một sĩ quan hải quân của Ukraine. Tại Luhansk, các vụ đụng độ giữa hai phe thân và chống Nga, dẫn tới việc người thân Nga chiếm đóng các cơ sở chánh phủ địa phương, ít nhất đã có 3 người bị thương. Tại Donetsk, một thành phố kỹ nghệ, hơn 1,000 người khuynh hướng thân Nga, tiến chiếm các dinh thự chánh phủ rồi… treo cờ Nga. Nhà chức trách Ukraine đã biệt phái các nhóm biệt kích tái chiếm những nơi này.
Dư luận tại Hoa Kỳ và Tây Phương có nhiều quan ngại nước Nga có thể chưa chịu dừng bước sau khi đã thôn tính bán đảo Crimea của Ukraine. Chánh phủ tân lập tại Kiev đã lên tiếng cáo buộc Điện Kremlin đang thử tái diễn kịch bản từng diễn ra tại Crimea, nhằm làm suy yếu, gây bất ổn lâu dài cho Ukraine.
Dân chúng thân Nga tấn công Nha An Ninh tại Luhansk, Ukraine, rồi thượng quốc kỳ Nga hôm Chúa Nhật 6-4-2014. Ảnh IGOR GOLOVNIOV / AP
Le lói hy vọng tìm thấy MH370
Cuối tuần qua, các chiếc tàu Trung Hoa đang phụ tìm kiếm chuyến bay mất tích của hãng hàng không Mã Lai, đã báo tin họ bắt được những tín hiệu giống như tín hiệu cấp cứu từ một chiếc hộp đen trong phi cơ trên vùng biển Nam Ấn Độ Dương, ngoài khơi Úc Châu. Tuy nhiên, sang Thứ Hai đầu tuần, khi các máy móc dò tín hiệu tối tân của Hải Quân Hoa Kỳ có mặt tại hiện trường thì các tín hiệu (khá yếu) đã biến mất. Công việc tìm kiếm vẫn đang tiếp tục khẩn cấp trong vài ngày cuối cùng trước khi bình điện hết điện. Nếu thật sự có tín hiệu, Hải Quân Hoa Kỳ sẽ thả các máy móc đặc biệt xuống biển để tìm xác phi cơ lâm nạn.
Bản đồ vùng tìm kiếm ngoài khơi Úc Châu, cách thành phố viễn Tây Perth khoảng 2,000 km.
Động đất mạnh ở Chile
Chiều tối ngày 1-4-2014, một trận động đất mạnh xảy ra ngoài khơi phía bắc Chile, một xứ Nam Mỹ Châu La Tinh, gần cảng Iquique. Người ta đo được động đất mạnh đến 8.2 độ Richter, đủ để gây nên một trận sóng thần lan tỏa xa nhất có thể đến Indonesia bên Đông Nam Á. Đã có ít nhất 6 người thiệt mạng. Nhà chức trách di tản trên 900,000 dân chúng sanh sống dọc bờ biển. Những ngày tiếp theo, có nhiều vụ hậu chấn, mạnh nhất đến 7.2 độ.
Tàu thuyền ngư dân Chile hư hại sau động đất. Ảnh Luis Hidalgo/AFP/Getty Images
Súng lại nổ tại Fort Hood
Hôm Thứ Tư tuần trước, tiếng súng lại nổ chát chúa tại căn cứ Fort Hood gần thị trấn Killeen, Texas. Có 4 người thiệt mạng tức khắc, và 16 người bị thương tích nặng nhẹ khác nhau. Hung thủ 34 tuổi, Ivan Lopez, một hạ sĩ quan quân đội, quay súng tự tử khi bị một nữ quân cảnh gan dạ dồn bắt. Căn cứ Fort Hood cũng chính là nơi xảy ra vụ thảm sát năm 2009, khi một Thiếu Tá Lục Quân kiêm tâm lý gia xả súng bắn hạ 13 người và làm trên 30 người thương tích.
Bên ngoài nhà thờ Central Christian Church ở Killeen, Texas, từ Thứ Năm tuần trước, đã cho dựng một khu tưởng niệm các nạn nhân vừa bị thảm sát. Ảnh RIN TRIEB
Con trốt thổi qua Missouri
Hôm Thứ Năm tuần trước, một con trốt “tornado” cuốn qua vùng Downs Trees, phụ cận thành phố St. Louis, tiểu bang Missouri. Theo Sở Thời Tiết Quốc Gia (National Weather Service), lốc xoáy rộng chừng 100 yard, sau khi “touchdown” đã tàn hại nhiều nhà cửa trên cung đường đi dài khoảng nửa dặm. Con trốt này cuốn gãy cây và thổi bay các đường dây điện, ảnh hưởng luôn cả thành phố University City kề bên.
Một căn nhà St. Louis bị hư hại trong cơn bão. Ảnh CHRISTIAN GOODEN / ST. LOUIS POST-DISPATCH / AP
Tin Syria
Cuộc nội chiến Syria tháng này bước sang năm thứ tư với các cuộc giao tranh đẫm máu giữa các phiến quân và phe quân đội trung thành với Tổng Thống độc tài Bashar al-Assad. Đến nay, chiến sự đã giết hại trên 140,000 người, và trên 2.5 triệu người tị nạn, theo công bố của Liên Hiệp Quốc. Trong ảnh: Dân chúng Syria đi quan sát một khu xóm tại thị trấn Aleppo bị quân chánh phủ bình địa – tháng 3-2014. Ảnh Baraa al-Halabi/AFP/Getty Images
Một người đàn ông Syria mở “tiệm” sửa xe tại trại tị nạn Zattari gần thành phố Mafraq bên xứ láng giềng Jordan. Trại này do Cao Ủy Liên Hiệp Quốc UNHCR điều hành. Ảnh Jamal Nasrallah/EPA
Nhân viên LHQ xây nhà vách tôn tại trại tị nạn gần thành phố Azraq của Jordan hôm 25-3, dự trù mở cửa vào cuối tháng 4-2014. Đây là trại thứ 3 mở ra tại Jordan, đủ chỗ để đón chừng 3,000 người tị nạn Syria. Ảnh Jamal Nasrallah/EPA
Chuyến viễn du đầu tiên cho Công tử Anh
Thứ Hai đầu tuần, công tử tám tháng tuổi Prince George có chuyến công du chánh thức đầu tiên đến 2 quốc gia trong khối Liên Hiệp Anh là New Zealand và Úc. Tháp tùng viên chức Hoàng Gia tí hon đáp xuống phi trường Wellington còn có cha là Hoàng tử Prince William và mẹ là Công nương Catherine. Chuyến xuất ngoại đầu tiên của Prince George còn có một bầu đoàn thê tử hùng hậu gồm bảo mẫu, đầu bếp, y sĩ Hoàng Gia, và một hàng dài các ký giả đưa tin sốt dẻo.
Công nương Catherine bồng quý tử George bước qua cửa phi cơ Hoàng Gia vừa hạ cánh.
Hoàng tử cha William và Công nương mẹ Catherine diện kiến một nhóm thổ dân Maori bản xứ. Ảnh MARK COOTE / EPA
Tưởng niệm nạn nhân diệt chủng
Tuần này đánh dấu 20 năm vụ diệt chủng Rwanda gây rúng động dư luận thế giới một thời. Tháng Tư 1994, các vụ thảm sát do những phần tử người Hutus cực đoan nhắm vào dân Tutsi thiểu số kéo dài 100 ngày khiến khoảng 1 triệu người bị thiệt mạng. Năm 2004, Hollywood dựng bộ phim lừng danh “Hotel Rwanda” về cuộc diệt chủng này. Nhân dịp tưởng niệm năm nay, Tổng Thơ Ký LHQ Ban Ki-moon và Tổng Thống Rwanda Paul Kagame cùng đốt đuốc ra mắt trung tâm tưởng niệm nạn nhân diệt chủng “Kigali Genocide Memorial Centre”.
Nhiều người xúc động ngất xỉu trong lễ tưởng niệm nạn nhân diệt chủng hôm 7-4-2014 tại vận động trường Amahoro Stadium (Kigali, Rwanda). Ảnh BEN CURTIS / AP
Bầu cử Afghanistan 2014
Từ sau vụ khủng bố 9-11 năm 2001 đến nay, Hoa Kỳ và đồng minh dan díu vào cuộc chiến Afghanistan chống các phần tử Hồi Giáo cực đoan Taliban. Và ngày Thứ Bảy 5-4-2014 vừa qua Afghanistan đã tổ chức tổng tuyển cử toàn quốc. Đây là thước đo quan trọng cho nỗ lực dân chủ hóa Afghanistan của Hoa Kỳ và thế giới Tây Phương. Cử tri xứ này đi bầu 34 Hội Đồng Dân Cử cho các tỉnh, cũng như bầu tân Tổng Thống thay thế ông Hamid Karzai mãn nhiệm kỳ. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Afghanistan có sự chuyển giao quyền lực trong trật tự.
Ứng cử viên Tổng Thống Abdullah Abdullah vận động tranh cử tại tỉnh Panjshir hôm 31-3-2014. Ảnh Ahmad Masood/Reuters
Dân chúng Afghanistan phủ phục cầu nguyện trước một cuộc tụ họp vận động tranh cử tại Dashtak hôm 31-3-2014. Ảnh Wakil Kohsar/AFP/Getty Images
Phụ nữ Afghanistan xếp hàng ghi danh đi bầu cử tại Herat hôm 31-3-2014. Ảnh Behrouz Mehri/AFP/Getty Images
Ngày này trong lịch sử
– Ngày 9-4-1959. Cách nay 54 năm. Cơ quan không gian Hoa Kỳ NASA mở khóa huấn luyện phi hành gia đầu tiên gồm 7 người. Đến nay, NASA đã mở 21 khóa phi hành gia khác nhau, bao gồm nhiều người từ các lãnh vực khác nhau: dân sự, khoa học gia, bác sĩ, kỹ sư, giáo chức, v.v… Từ hằng ngàn đơn dự tuyển, đến nay chỉ có 339 ứng cử viên được chọn. NASA không giới hạn tuổi tác, nhưng ứng cử viên thường tuổi từ 26 đến 46, là công dân Hoa Kỳ. ƯCV phi hành gia phải có ít nhất văn bằng cử nhân, sức khỏe hoàn hảo. Họ lãnh lương chánh phủ từ $64,724 đến $141,715 mỗi năm.
– Ngày 9-4-1975. Cách nay 39 năm. “Quân đoàn 4” của cộng quân gồm có 3 sư đoàn cùng nhiều đơn vị pháo binh, chiến xa thuộc “Quân khu 7” bắt đầu nổ súng tấn công thị xã Xuân Lộc. Đây là địa điểm trên ba trục giao thông trọng yếu: Quốc Lộ 1, Quốc Lộ 20 (đường Sài Gòn đi Đà Lạt) và Quốc Lộ 15 (đường Sài Gòn đi Vũng Tàu) nên được chọn đặt tuyến phòng thủ trọng yếu bảo vệ Thủ đô Sài Gòn. Quân lực VNCH phòng thủ chánh yếu có Sư Đoàn 18 Bộ binh. Ở các thời điểm khác nhau, có sự yểm trợ của Lữ đoàn 3 Thiết Kỵ, Liên đoàn 7 Biệt Động Quân, 2 Tiểu đoàn Pháo binh, Liên đoàn 81 Biệt cách Dù, Lữ đoàn 1 Dù, chín tiểu đoàn bảo an của tiểu khu Long Khánh. Sư đoàn 4 Không Quân VNCH từ Cần Thơ phụ trách không yểm chiến thuật. Binh sĩ VNCH dưới quyền Tướng Lê Minh Đảo, Tư Lịnh Sư Đoàn 18 Bộ Binh, đã đánh một trận đẹp, để đời trước Bắc quân đông quân hơn hẳn. Trận Xuân Lộc coi như là màn phối hợp chiến đấu sau cùng của các đơn vị quân lực VNCH. Sau khi phòng tuyến này tan vỡ, Sài Gòn hoàn toàn bỏ ngỏ, dẫn đến thất thủ 10 ngày sau đó.
Thiết giáp binh VNCH trên Quốc Lộ 20 “Hành Lang Tử Thần” mặt trận Xuân Lộc 1975.
– Ngày 10-4-1925. Cách nay 89 năm. Tiểu thuyết “The Great Gatsby” của F. Scott Fitzgerald phát hành lần đầu tiên, kể chuyện xã hội Hoa Kỳ thời hậu Thế Chiến I và tiền Khủng Hoảng Kinh Tế. “The Great Gatsby” về sau trở thành một trong những tác phẩm văn chương kinh điển, ngày nay hầu như luôn nằm trong danh sách cần phải đọc của học trò Mỹ quốc.
– Ngày 14-4-1695. Cách nay 318 năm. Văn hào người Pháp Jean de La Fontaine qua đời, thọ 74 tuổi. Ông đa tài, từng làm thơ, viết tiểu thuyết, soạn kịch, nhưng nổi tiếng nhất có lẽ là 12 quyển thơ ngụ ngôn, mượn chuyện loài vật để nói về người đời. Nhiều thế hệ người Việt từng chịu ảnh hưởng Tây học rất quen thuộc với La Fontaine, với những mẫu chuyện dễ đi vào lòng người như “Con Cáo và Chùm Nho”, “Ve và kiến”, v.v…
– Tuần qua, ông David Letterman, cây hài thâm niên nhất trong làng TV comedy show Hoa Kỳ đã tuyên bố hồi hưu vào năm tới khi hợp đồng của ông với chương trình “Late Show” đài CBS hết hạn.
Letterman (phải) tiếp chuyện khách Jay Leno trong một show năm 1979. Hai người là bạn và cũng là kình địch trên sàn comedy show suốt mấy thập niên. Ảnh NBC
– Nữ khoa học gia Dương Nguyệt Ánh, chuyên gia hàng đầu Ngũ Giác Đài trong nhiều năm, từng diễn thuyết hữu ích đặc biệt cho giới trẻ Việt lưu vong. Trẻ xin giới thiệu tại baotreonline.com/articles/duong-nguyet-anh
– Một nhân vật nữ khác đang là tù nhân lương tâm Tạ Phong Tần, từng là cộng tác viên Trẻ, hiện đang bị Hà Nội giam cầm án tù nhiều năm vì… lỡ viết blog bày tỏ chánh kiến.