Charles Bukowski sinh 1920 tại Đức và di cư với gia đình qua Mỹ lúc 3 tuổi. Ông lang thang khắp nước Mỹ nhưng sống lâu nhất ở vùng Los Angeles, California. Ông làm đủ nghề, từ nhân công trong lò sát sinh và lò làm bánh cứng cho chó ăn, cho đến người phát thơ cho bưu điện. Ông xuất bản truyện đầu tiên lúc 24 tuổi, và bắt đầu làm thơ từ 35 tuổi. Từ thập niên 1970, ông nổi tiếng. Bukowski viết về đời sống thấp hèn nhưng ngạo mạn của những kẻ thất bại. Ông viết về nghiện rượu, viết văn, túng thiếu, tình yêu, đĩ điếm và thủ dâm… Ông viết rất nhiều, lắm khi rất cẩu thả, và xuất bản được 45 quyển sách – tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ – trước khi chết vào năm 1994. Hollywood đã làm 2 phim về đời ông. Tuy không được tôn trọng lắm bởi những nhà phê bình, Bukowski rất ăn khách đối với những nhà văn trẻ, giới sinh viên và độc giả nói chung. Không nhà thơ Mỹ đương thời nào bán được nhiều sách như Bukowski. Sách ông cũng đã được dịch ra mười mấy thứ tiếng. Trả lời phỏng vấn, Bukowski nói, “Tôi nhận được rất nhiều thư từ về tác phẩm tôi, và họ nói: ‘Bukowski, mày thối nát như vậy mà còn tồn tại. Tao quyết định không tự tử.’… Vậy thì tôi cũng cứu người… Không phải vì tôi muốn cứu người: tôi chẳng muốn cứu ai… Đấy là độc giả của tôi, anh thấy chưa? Họ mua sách của tôi – đám thất bại, tâm thần và vô phước – và tôi rất hãnh diện về điều ấy.”
Charles Bukowski
Chúng tôi giới thiệu bài thơ của ông dưới đây – với sự dè dặt vì hình ảnh và ngôn ngữ thô, trần trụi, có phần dung tục – nhưng chúng tôi tin rằng độc giả tiếp cận với văn bản bằng sự cảm nhận nghệ thuật hơn là từ lăng kính đạo đức.
Nội dung trong bài cũng thường, nghe hoài. Nếu lọt vào tay một cây bút xoàng thì có nhiều khả năng biến thành chuyện cảnh giác, hay chuyện lên án tệ nạn xã hội, nhưng vào tay Bukowski thì nó gãy gọn, hài hước, hình ảnh và văn phong đoạn cuối rất văn chương. Đặc biệt, bài này không xuất hiện như là truyện: nó được in trong một tập thơ, Come On In là một cuốn thơ, và tác giả cũng nhắc trong tựa bài: “fooling Marie (the poem)”. Thơ đấy, thế mới quái!
gã gặp nàng ở trường đua, một em tóc vàng dâu với vòng eo đầy đặn, ngực nẩy, chân dài, mũi hếch, miệng tươi như hoa, mặc váy hồng, giày trắng cao gót.
nàng vừa hỏi gã về những con ngựa đua vừa ngước nhìn gã với đôi mắt xám xanh.
gã rủ nàng đến quầy rượu lai rai một ly, rồi cùng xem vòng đua kế.
gã thắng đậm và nàng nhảy cà tưng mừng cho gã.
rồi nàng thì thầm vào tai gã, “cưng thiệt là tay chơi số một! Em muốn mần cưng quá!”
gã cười hề hề, “qua cũng khoái lắm, mà kẹt Marie… bà xã của qua…”
nàng cười vang, “mình tới nhà nghỉ là êm mà!”
thế là họ đổi vé lấy tiền, ra bãi đậu xe, leo lên xe của nàng. “em sẽ chở cưng về khi mình xong.” nàng cười ỏn ẻn.
họ tìm được cái nhà nghỉ cách chừng một dặm. nàng đậu xe, hai đứa bước ra, thuê phòng, lên phòng 302. trên đường đi, họ đã mua một chai Jack Daniel’s. gã lấy ly ra khỏi bao giấy kính. trong lúc nàng cởi đồ thì gã rót hai ly.
thân hình tươi trẻ của nàng tuyệt đẹp. nàng ngồi ở mép giường nhâm nhi ly rượu trong lúc gã cởi đồ. gã hơi quê xệ, thấy mình béo phệ và già cú đế, nhưng hiểu là đã gặp hên: một ngày tuyệt nhất trong đời, đầy hứa hẹn.
rồi gã cùng ngồi xuống mép giường với nàng, trên tay cầm ly rượu, nàng chồm tới gã…
gã kéo nàng vào trong chăn… tuyệt vời, y như phép lạ, nhưng chẳng bao lâu thì xong cuộc, và khi nàng vào phòng vệ sinh gã rót thêm hai ly, nghĩ, mình sẽ tắm thiệt kỹ, Marie sẽ chẳng thể nào biết đâu.
nàng trở ra, hai đứa trò chuyện dăm câu. “anh đi tắm cái đây, xong anh ra liền.” gã nói.
“ờ, tắm cái cho khỏe đi, cục cưng của em.” nàng đáp.
gã xoa xà-phòng thiệt kỹ, kỳ cọ cho bay hết mùi nước hoa, mùi đàn bà.
“nhanh lên, bố ơi!” gã nghe tiếng nàng gọi.
“anh ra ngay, cưng à!” gã đáp thật to, dưới làn nước xối.
gã tắm xong, lau khô người, mở cửa, bước ra.
căn phòng trống. nàng biến.
một sự thôi thúc khiến gã chạy tới kéo cánh cửa tủ áo: chẳng có gì ngoài mấy cái móc.
rồi, gã thấy áo quần của gã cũng không còn, đồ lót, áo sơ-mi, quần dài với chùm chìa khóa xe và cái ví, tất cả tiền bạc, đôi giày, vớ, tất tần tật mọi thứ.
hy vọng mong manh, gã cúi ngó gầm giường. chẳng có gì.
rồi gã thấy chai Jach Daniel’s, còn lưng nửa, trên bàn phấn. gã bước tới rót một ly. khi đang rót gã thấy chữ viết nguệch ngoạc trên tấm gương của bàn phấn bằng son hồng: ĐẦN.
gã nốc cạn, bỏ cái ly xuống, ngó mình hiện ra trong gương, béo phệ, mệt mỏi, già chát. gã chẳng biết phải làm cái khỉ gì bây giờ.
gã cầm chai rượu, trở lại giường, ngồi xuống, dốc chai vào họng khi ánh đèn ngoài đại lộ soi qua những thanh màn cửa bám đầy bụi. gã ngồi, ngó sửng những chiếc xe vùn vụt qua lại.
bản dịch của Thận Nhiên