Mới đây, dường như không ngày nào ta không nghe tin có xe hơi bị recall. Đa số báo chí Việt dịch từ này thành “thu hồi”. Theo từ điển, thu hồi là lấy lại cái đã đưa ra, đã cấp phát ra, hoặc bị người khác lấy: như thu hồi vốn, thu hồi giấy kinh doanh, thu hồi tàn sản bị lấy cắp.
Recall xe không đúng theo cả ba khái niệm về sự thu hồi theo định nghĩa trên, nếu muốn dùng từ ngữ này ít nhất phải ghi thêm: thu hồi để sửa chữa, hoặc dài dòng hơn là “thông báo đem xe đến chỉnh sửa”. Dưới đây, chúng tôi dùng từ “recall” cho gọn và chính xác.
Recall là gì?
Xe cộ, cũng như mọi thứ trên cõi đời này đều không toàn hảo. Một số lỗi khi chế tạo có thể gây ra cho một chiếc xe bị khuyết điểm. Thường vấn đề tập trung vào một kiểu xe nào đó, trong một thời hạn xe được chế tạo tại một nhà máy nào đó.
Cơ quan Quốc gia về An toàn Xe trên Xa lộ (The National Highway Traffic Safety Administration – NHTSA) theo dõi các khiếu nại của người tiêu dùng. Khi sưu tập đủ báo cáo, hoặc nếu một hãng xe trình bày lý do để khảo sát thêm, cơ quan này sẽ cân nhắc xem có nên ra thông báo recall không. Thường thì các công ty xe tự ý ra thông báo recall; hoặc nếu cơ quan nói trên thấy có đủ lý do có thể buộc các công ty phải ra thông báo.
Lý do thông thường để recall
Recall thường được công bố vì nhiều khuyết điểm của xe, nhưng quan trọng nhất là khi có vấn đề liên quan đến an toàn cho sinh mạng. Các lỗi kỹ thuật tiêu biểu là:
• Dây điện hoặc những chỗ hở có thể gây cháy
• Chân ga hư hoặc tê liệt bất thần
• Tay lái hư làm xe không điều khiển được
• Túi hơi chậm bung ra hoặc bung ra không lý do
Làm sao theo dõi được?
Nếu xe bạn bị recall, bạn thường được thông báo bằng thư hoặc email. Vì vậy nên có một account trên mạng với dealer xe. Các hãng xe sử dụng hồ sơ riêng và các dữ liệu đăng ký xe của tiểu bang. Tuy nhiên nếu bạn ngại rằng xe của mình bị recall mà không được thông báo thì có thể coi trên mạng của NHTSA.
Làm gì khi xe bị recall?
Thông báo chính thức bạn nhận được sẽ cho biết từng bước phải theo. Thường thì thông báo này khuyến cáo bạn đem xe đến dealer ngay. Sau khi ra thông báo, công ty có 60 ngày để giải quyết vấn đề.
Công ty xe sẽ làm gì?
Tùy từng công ty và từng khuyết điểm của xe, thường thì công ty sẽ chi trả tiền sửa chữa và đôi khi cả tiền thuê xe cho bạn sử dụng trong thời gian sửa chữa. Nếu là khiếm khuyết rất nặng không thể sửa chữa hoặc sửa thì tốn quá nhiều tiền, công ty có thể thay thế cả chiếc xe hoặc hoàn lại tiền. Theo luật lệ Liên bang và luật an toàn, công ty phải cung cấp cho bạn những sửa chữa hữu hiệu, an toàn và miễn phí. Tuy nhiên nếu xe cũ hơn 8 năm bạn phải trả chi phí sửa chữa bằng tiền túi.
Hàng tỷ dollar đã tiêu phí cho những vụ recall (GM: 2 tỷ, Toyota bị phạt 1.2 tỷ) nhưng do công ty và các cổ đông (shareholder) gánh chịu chứ không phải khách hàng, và cũng không phải vì những chi phí như thế mà nâng giá xe lên cao vì sẽ không cạnh tranh nổi với các hãng xe khác.
GM đã recall gần 26 triệu xe từ đầu năm đến nay, khiến ta có cảm tưởng xe bây giờ kém an toàn, ít bền chắc hơn ngày trước. Nhưng phải nói ngược lại mới đúng, vì sau bao nhiêu số tiền kếch sù bỏ ra để chi cho những sửa chữa các lỗi của xe, các công ty đã chú ý hơn đến những biện pháp an toàn, nghiên cứu và thử nghiệm hơn nữa những thiết kế làm cho xe bền chắc hơn để tránh bị recall. Tất cả những nỗ lực này đều có lợi cho người tiêu dùng.
HV