Trong tuần lễ qua, cả nước Mỹ xôn xao và lo lắng về bệnh dịch Ebola. Chính quyền đã tìm cách ngăn chận và trấn an để dân chúng bớt hoang mang. Tuy nhiên, một số người có thẩm quyền về y tế đã có những phát biểu như sau:
– Cho rằng Ebola sẽ tràn lan khắp nước Mỹ là một nỗi lo sợ không căn cứ .
– Vì thời gian ủ bệnh tương đối ngắn – từ 2 đến 21 ngày – Ebola khó có thể lan truyền mà không ai phát hiện được, hoặc bỗng nhiên một lúc xuất hiện nhiều ca bệnh.
– Trường hợp xảy ra ở Texas chỉ là một ngoại lệ. Ebola là mối đe dọa ở bất cứ nơi đâu máy bay hạ cánh được, nhưng chúng ta có những phương tiện ngăn nó lan truyền.
Vậy thì những bệnh nào đáng làm ta lo ngại? Thật không dễ biết, vì tính khó tiên đoán của một số vi khuẩn và siêu vi khuẩn khiến cho khi chúng xuất hiện có thể tạo ra báo động. Nhưng có những thứ vi khuẩn và siêu vi đang tiếp tục gây ra đe dọa, và ta có thể dễ nhận biết hơn là đối với Ebola, như 3 thứ sau đây:
Cúm
Bệnh cúm không mang một cái tên xa lạ đậm nét nhiệt đới – và chúng ta có thể chủng ngừa với mức độ hiệu quả. Vậy mà nó vẫn còn là tên sát nhân chính ở Mỹ. Sẽ có nhiều người chết vì cúm trong mùa đông này hơn vì Ebola. Cúm đặt ra một mối đe dọa rất thực tế, gây chết chóc, đặc biệt bởi là vì ta không bao giờ tiên đoán chắc 100% nó sẽ lan truyền theo chiều hướng nào.
Quả vậy, như năm 2009, có một tình trạng nổi trội là thuốc chủng không hiệu nghiệm trong rất nhiều trường hợp, và không chỉ xảy ra cho lớp người thường được quan tâm – đó là trẻ thơ và người già – mà số thanh thiếu niên bị bệnh rất cao.
MRSA
Ước tính có khoảng 75,309 trường hợp nhiễm MRSA (methicillin-resistant Staphylococcus aureus) xảy ra ở Mỹ, theo số liệu của CDC (Trung tâm Phòng chống Bệnh). Bạn thử so sánh với số nhiễm Ebola được xác nhận để thấy cách nhau một trời một vực. MRSA là gì vậy? Nói giản dị, đó là một trạng thái mà các vi khuẩn bệnh staphylococcus không công hiệu đối với các thuốc kháng sinh thường dùng để điều trị sự nhiễm bệnh này.
Lờn với thuốc trụ sinh là mối đe dọa lớn. Theo định nghĩa, các sinh thể này không còn được ngăn chận bằng những cách trị bệnh hiện thời nữa, mà chúng đang cố thủ trong các đô thị lớn, trong những bệnh viện tân tiến. Bạn không cần phải sang tận Phi Châu để nhiễm phải bệnh này, mà chỉ cần đến bệnh viện địa phương cũng có thể mắc phải.
Tuy sự lây nhiễm MRSA trong các bệnh viện đang trên đà suy giảm, nhưng CDC cho biết các vi khuẩn lờn thuốc còn có thể đe dọa đến tính mạng, nhất là nơi các bệnh nhân trong bệnh viện.
Bệnh lậu lờn thuốc
Mỗi năm ở Mỹ ước chừng có thêm 820 ngàn trường hợp bệnh lậu, mà đáng ngại là có loại vi khuẩn không chịu thứ thuốc từ trước tới nay vẫn dùng để điều trị. Khoảng đầu thập niên 2000, chiều hướng bệnh lậu lờn thuốc trụ sinh cephalosporins bắt đầu xuất hiện ở vùng Đông Á. Nay thì vi khuẩn kháng thuốc đã có mặt ở Mỹ, một tình trạng mà CDC gọi là “mối đe dọa cấp bách”, riêng báo cáo năm 2013 đã cho biết có 246 ngàn trường hợp lờn thuốc.
Điều đáng quan ngại là nhiều người, đặc biệt là phụ nữ, khi bị nhiễm bệnh đã không thấy triệu chứng nào (hoặc có cũng rất nhẹ) nên bệnh hoa liễu lờn thuốc này có cơ hội dễ lây lan.
Tuy bệnh lậu ít khi gây ra tử vong, nhưng nếu không được chữa trị, bệnh sẽ gây ra chứng viêm khung chậu (pelvic inflammatory) nơi phụ nữ. Và, theo CDC, nó lây lan vào máu, tạo ra nguy hiểm chết người gọi là disseminated gonococcal infection (nhiễm lậu lan truyền) mà đặc tính là viêm khớp xương, viêm da và viêm các mô bao bọc quanh gân.
