Đêm Dày Lấp Lánh – Nguyễn Thanh Giang

“Đêm Dày Lấp Lánh” – quyển sách chính luận của tác giả Nguyễn Thanh Giang do nhà xuất bản Tiếng Quê Hương xuất bản năm 2014 – viết về 60 nhân vật xuất hiện trong những giai đoạn lịch sử đặc biệt của Việt Nam, từ những người đã lưu danh thiên cổ như Nguyễn Trãi, Nguyễn Trường Tộ, Phan Chu Trinh, Văn Cao, Trần Độ, Trần Dần, Trần Đức Thảo, Nguyễn Mạnh Tường…, đến những người đã đang làm nên lịch sử như  Vũ Thư Hiên, Mai Thái Lĩnh, Hà Sĩ Phu, Nguyễn Văn Hải, Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Tiến Trung, Lê Quốc Quân, Vũ Cao Quận, Bùi Minh Quốc… Quyển sách mở đầu bằng cuộc đời thăng trầm và bản án tru di tam tộc mà gia đình Ức Trai Tiên Sinh phải chịu, là khúc dạo đầu cho cuộc đời đau khổ của những người Việt Nam đã phải chết, đã phải bị cầm tù, bị lưu đày ngay trên quê hương chỉ vì lòng chính trực muốn bảo vệ công lý, tự do, dân chủ. Ông Nguyễn Thanh Giang phân tích bài “Bình Ngô Đại Cáo,” rồi ghi nhận:  Những tư tưởng “quân điếu phạt trước lo trừ bạo, việc nhân nghĩa cốt ở an dân,” của Nguyễn Trãi, phù hợp với những quyền lợi mà bất cứ một người dân nào cũng được hưởng, đó là các quyền căn bản về nhân qưyền, quyền lợi về kinh tế xã hội, và quyền lợi của cộng đồng.  

Xã hội Việt Nam ngày càng thảm hại, vì nạn tham nhũng không thể tiêu diệt trong hàng ngũ lãnh đạo của đảng cộng sản Việt Nam , vì nạn kiêu binh không thể ngăn chặn đến nỗi người dân thường bị công an tra tấn dã man, thậm chí phải thiệt mạng trong lúc thẩm vấn. Chính vì thế những quyển sách nói về tiến trình dân chủ tại Việt Nam như “Đêm Dày Lấp Lánh,” ở chừng mực nào đó cung cấp cho người đọc một cái nhìn rõ rệt hơn về cảnh ngộ bi đát của những người dám nói lên sự thật, dám bảo vệ nhân quyền, dám đứng về phía người lao động, như Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Tiến Trung, Đỗ Thị Minh Hạnh, Phạm Thanh Nghiên, Nguyễn Văn Hải…Họ phải trả giá bằng những năm tháng bị giam giữ trong nhà tù, hay bị quản thúc tại nhà. Ai cũng biết muốn có dân chủ phải được tự do bầu cử, phải có đa đảng, phải có nhiều ứng cử viên cạnh tranh công bình để người dân lựa chọn, không phải là một cuộc bầu cử đã được xếp đặt theo cách của nhà nước Việt Nam. Đảng cộng sản đề cử một ai đó làm bí thư  hay chủ tịch, mặc nhiên dân chúng phải chấp nhận. Thực trạng này là điểm nổi bật mà tác giả Nguyễn Thanh Giang muốn đề cập đến trong “Đêm Dày Lấp Lánh.”

Tác giả Nguyễn Thanh Giang sinh năm 1936, trong một gia đình trí thức ở thị xã Thanh Hóa. Ông là Tiến Sĩ Vật Lý, và là nhà hoạt động dân chủ nổi tiếng cả trong và ngoài nước. Ngoài “Đêm Dày Lấp Lánh,” “Suy Tư Và Ước Vọng,” ông Nguyễn Thanh Giang còn viết rất nhiều bài chính luận, ca ngợi những nhà dân chủ đang hoạt động ở Việt Nam cũng như ở hải ngoại. Có người cho rằng ông đã đề cao, ca ngợi, khen tặng những người đấu tranh một cách thái quá, vì thế nhận định và đánh giá của ông không chính xác. Cũng có người nói “Đêm Dày Lấp Lánh” là quyển sách để tác giả tự kể “thành tích” của ông, trong lúc đấu tranh cho dân chủ. Ông “thích” đóng vai người quan sát, “nhường” sứ mệnh vì dân vì nước cho thế hệ trẻ…Những nhận xét nói trên cũng chỉ là dư luận phiến diện. Một tác phẩm dù là “best seller” hay chỉ là quyển sách bình thường, phải đọc từ trang đầu đến trang cuối mới có thể đánh giá đúng. “Đêm Dày Lấp Lánh” cũng vậy; độc giả hãy tìm đọc để xem ông Nguyễn Thanh Giang nói gì về Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, về Lê Thăng Long, về Lê Công Định, về Cù Huy Hà Vũ.