Bắt đầu từ Tháng Ba này, sự thay đổi về chương trình đóng thuế cầu đường và kiểm tra xe định kỳ thường niên, liên quan trực tiếp đến mỗi tài xế Texas sẽ bắt đầu được áp dụng. Đây là chương trình gom chung hai thẻ dán kính xe thành một, nhằm tiết giảm chi phí và ngăn chận các gian lận trong việc kiểm tra xe hàng năm. Để tránh sự bỡ ngỡ trước việc thay đổi này, chuyên mục tuần này xin tổng hợp và giới thiệu các thông tin sơ lược về việc quản trị các xe đang lưu hành trên đường phố tại Hoa Kỳ nói chung và chương trình mới đến các cư dân tại Texas nói riêng.
Theo số liệu của Bộ Giao Thông Vận Tải Liên Bang, tổng số xe đăng bộ và đang lưu hành khắp nước Mỹ tính đến cuối năm 2014 lên đến 246.9 triệu xe, một con số khổng lồ tính theo tỉ lệ đầu người của một quốc gia khoảng 320 triệu dân như Hoa Kỳ. Hệ thống quản trị và kiểm soát số lượng xe lưu hành do chính mỗi tiểu bang chịu trách nhiệm và thu thuế xe hàng năm, với các lệ phí thay đổi tùy theo từng tiểu bang. Việc kiểm soát này nhằm giúp cho cho các nhân viên công lực có thể truy ra chủ nhân xe, tình trạng xe cùng các yếu tố liên quan trong việc bảo vệ an toàn trật tự giao thông và truy tìm tội phạm. Lệ phí hay thuế cầu đường (registration fee) và kiểm tra xe (inspection) thu được cũng được phân bổ theo các tỉ lệ khác nhau tùy theo từng tiểu bang, nhưng nói chung đều được chia ra cho quỹ của quận hạt nơi xe đăng bộ cùng quỹ tu bổ và phát triển xa lộ của tiểu bang. Như tại Texas, số tiền thu từ lệ phí cầu đường này lên đến khoảng 2.4 tỉ đô la và được phân bổ theo tỉ lệ như sau: 32% cho quận hạt có xe đăng bộ và 68% đưa về quỹ phát triển xa lộ tiểu bang.
Nếu mục đích của thuế cầu đường nhằm góp vào quỹ phát triển giao thông nói chung thì chương trình kiểm tra xe định kỳ nhằm mục đích duy trì mức độ an toàn và mức ô nhiễm của các xe đang lưu hành. Việc kiểm tra này cũng thay đổi theo luật từng tiểu bang, như có những tiểu bang chỉ có các cơ quan giao thông chính phủ mới được phép kiểm tra xe, trong khi một số tiểu bang khác có thể cho phép các tiệm sửa xe tư nhân có giấy phép tiểu bang được thực hiện việc này. Tại New Jersey, việc kiểm tra này chỉ áp dụng cho xe 5 năm cũ trở lên và kiểm tra mỗi 2 năm, thay vì hàng năm như một số tiểu bang. Các kiểm tra này nhắm đến các yếu tố an toàn mà các tài xế cần chuẩn bị trước khi đem xe kiểm tra như quạt nước, còi xe, đèn xe, thắng xe, bao gồm cả thắng tay, mức độ mòn của vỏ xe cùng hệ thống ống khói, các cảnh báo nơi bảng tín hiệu nơi tay lái…, để tránh việc xe không được đậu cuộc kiểm tra. Nói chung, dù có thay đổi như thế nào thì việc kiểm tra xe này được áp dụng không riêng tại Hoa Kỳ mà tại phần lớn các nước phát triển cao, ít nhiều cũng bảo vệ cho sự an toàn của chính chủ nhân xe cùng các tài xế khác trên đường phố thông qua một số thủ tục kiểm tra tối thiểu này.
Việc đóng thuế cầu đường và kiểm tra xe hàng năm được hiển thị qua hai mảnh giấy dán vào kính xe. nguồn ksat.com
Tại Texas, bằng chứng cho việc đóng thuế cầu đường và kiểm tra xe hàng năm được hiển thị qua hai mảnh giấy dán vào kính xe. Các nhân viên công lực sẽ căn cứ vào sự hiệu lực của các giấy dán này để giám sát việc tuân thủ theo luật định của tài xế hay chủ nhân xe. Dự luật 2305 được lập pháp tiểu bang thông qua và bắt đầu áp dụng chương trình một giấy dán chung duy nhất cho chiếc xe (Two Steps, One Sticker), thay vì hai giấy dán khác biệt nói trên. Chương trình này được phối hợp giữa ba cơ quan tiểu bang là Cơ Quan Quản Trị Xe cộ tiểu bang (TxDMV), Cơ Quan An Toàn Công Cộng (DPS) và Ủy Ban Môi Trường (TCEQ). Lợi ích của chương trình này được đưa ra như sau:
– Một thẻ dán, một thời gian hiệu lực: Hàng triệu tài xế sẽ không gặp phải việc thẻ dán kiểm tra xe hết hạn vào tháng này và thẻ thuế cầu đường hết hạn vào tháng khác khi với thẻ mới sẽ cho một tháng hết hạn duy nhất.
– Mở rộng tầm nhìn: Dù nhỏ gọn, việc một thẻ dán cũng cho tài xế tầm quan sát được cao hơn, loại bỏ bớt không gian che chắn so với hai thẻ dán.
– An toàn và ít ô nhiễm hơn: Việc sát nhập hai chương trình này thành một sẽ bắt buộc xe phải đủ tiêu chuẩn theo các cuộc kiểm tra an toàn và mức ô nhiễm để tiếp tục được đăng bộ, thay vì là hai việc riêng biệt như trước đây.
– Chống gian lận: Khi thẻ dán kiểm tra xe không cần nữa sẽ hạn chế việc gian lận hay đánh cắp thẻ dán như từng xảy ra.
Theo chương trình này, chủ nhân xe vẫn bắt buộc đem xe kiểm tra hàng năm, tuy nhiên sẽ không được dán lên kính xe một giấy chứng nhận như trước kia mà chỉ có bản tường trình kết quả, cũng như việc đậu hay rớt cuộc kiểm tra này sẽ được lưu trữ điện tử và gởi về cơ quan dữ liệu của quận hạt và tiểu bang. Khi xe đến thời hạn đóng lệ phí cầu đường, các nơi bán giấy dán này sẽ kiểm tra các kết quả này mà cấp phát giấy dán thuế cầu đường hay không.
Các chủ nhân xe sẽ thuộc một trong ba trường hợp sau đây:
1. Cả hai giấy dán cùng hết hạn cùng một thời điểm: ví dụ cả hai thẻ cùng hết hạn vào Tháng 7 năm 2015, thì chủ nhân có thể đem xe kiểm tra trước khi thẻ kiểm tra xe hết hiệu lực trong thời gian 90 ngày (trước tháng 7) và đến Tháng 7 sẽ mua giấy dán thuế cầu đường. Thẻ dán mới này là thẻ duy nhất dán trên kính xe.
2. Giấy dán kiểm tra xe hết hạn trước giấy dán thuế cầu đường: ví dụ giấy kiểm tra xe hết hạn vào Tháng 5 và giấy thuế cầu đường vào Tháng 9, thì đến Tháng 5 chủ nhân xe cần đem xe kiểm tra và đến Tháng 9 mua giấy dán thuế cầu đường.
3. Giấy dán thuế cầu đường hết hạn trước giấy dán kiểm tra xe: ví dụ giấy thuế cầu đường hết hạn vào Tháng 7 và giấy kiểm tra xe vào Tháng 11, đây là trường hợp các chủ nhân xe sẽ được lợi khi giấy dán thuế cầu đường hết hạn thì giấy dán kiểm tra xe vẫn còn hiệu lực nên vẫn được mua giấy dán thuế cầu đường và không cần kiểm tra xe cho đến Tháng 7 năm sau.
ĐYT