Đôi lúc ngồi quán cà phê nghe hóng chuyện trên trời dưới đất thật thú vị. Có lần tôi nghe cuộc tranh luận của mấy vị cao niên về đề tài xe hơi tự lái (self driving cars). Phát minh này ra đời vào những năm đầu của thập niên chín mươi nhưng đến nay nó vẫn luôn là vấn đề mới của công nghệ khoa học giao thông hấp dẫn trong tương lai. Mục đích của phát minh xuất phát từ việc làm thế nào để giảm các nguy cơ tai nạn trong khi hầu hết các tai nạn giao thông gây ra đều do lỗi của con người.
Xe thử nghiệm Volvo trên phố Gothenburg (Thụy Điển)- nguồn marketinginautomotive.com
Nhất là mới đây tại cuộc Hội thảo lần thứ tám hàng năm của ngành giao thông Texas (Texas Transportation Forum) tổ chức tại Austin. Trong khi hơn ngàn chuyên gia gặp nhau ở phòng hội nghị của khách sạn Hilton vật lộn với các vấn đề khó khăn như làm thế nào để giải quyết sự gia tăng các loại xe vận tải hàng hóa, chuyên chở công cộng, hoặc làm thế nào để trả tiền cho đường cao tốc thuộc ngân sách nhà nước thì bên ngoài cửa ra vào khách sạn giữa trung tâm Austin nhộn nhịp, Công ty Google trưng bày một chiếc Lexus hybrid tự lái khiến nhiều người trầm trồ bàn tán.
Chiếc Lexus Hybrid tự lái của Google trưng bày trước cửa ra vào khách sạn Hilton trong cuộc hội thảo giao thông tại Austin
Cuộc bàn tán của các vị cao niên tại quán cà phê ở Arlington cũng sôi nổi không kém những cuộc thảo luận của các chuyên gia trong ngành và các nhà làm luật cho vấn đề xe hơi tự lái. Chỉ có khác một bên là nhận xét chủ quan của các vị cao niên, một bên dựa vào các lý luận khoa học và thực tiễn giao thông trên đường cũng như những phát triển làm sao cho chiếc xe tự lái hoàn chỉnh tối ưu.
Có người bảo từng gặp chiếc xe tự lái chạy trên phố, “lúc tôi thấy chiếc xe có chữ Google chạy bên kia đường, trên trần xe có hệ thống camera, nhưng không nhìn kịp có người điều khiển không thì xe quẹo cua mất hút”. Chuyện tranh cãi quanh vấn đề pháp lý vì Texas chưa cho phép xe tự lái thử nghiệm chạy trên những con phố bình thường trong dòng xe cộ có người điều khiển. Đúng là hiện nay chỉ có California, Florida và Nevada cho phép xe tự lái chạy thử nghiệm trên đường nhưng không có nghĩa là những tiểu bang còn lại có luật cấm cụ thể. Còn quá sớm để nói rằng liệu các nhà lập pháp Texas sẽ đưa luật cấm vào cuộc họp lập pháp sắp tới, bởi Google thử nghiệm xe tự lái nhưng xe vẫn có tay lái và vẫn có con người ngồi ở ghế tài xế. Còn chuyện người lái xe có điều khiển hay cho xe chạy tự động như chiếc máy bay đang bay tự động hay không là chuyện ngoài tầm kiểm soát của cảnh sát giao thông.
Camera với lazer đo để kiểm tra an toàn các vật di chuyển phía trước, chung quanh trong khi xe hơi tự lái hoạt động. nguồn lifehack.org
Tôi nhớ không lầm có lần tôi gặp một chiếc “tự lái” trên phố ở Fort Worth giống như mô tả của vị cao niên nọ. Nhưng tôi thấy có người ngồi ở ghế tài xế giống bao chiếc xe bình thường trên phố. Có lẽ người điều khiển chỉ dự phòng cho những trường hợp khẩn cấp xảy ra khi phải chuyển sang hệ thống điều khiển bằng tay.
Cho đến thời điểm hiện nay, Google có một đội xe 10 chiếc tự lái thử nghiệm chạy ở các tiểu bang mà luật pháp cho phép cụ thể, vượt qua quãng đường 700,000 dặm mà chưa hề có một tai nạn hay trục trặc kỹ thuật nào xảy ra. Giám đốc sản phẩm của Google nói với báo chí: “Ba hoặc bốn năm trước đây, đội xe thử nghiệm của Google chỉ có thể chạy trên vài dãy phố, nhưng bây giờ xe tự lái có thể đi qua đường cao tốc California và thậm chí con đường nổi tiếng cong và dốc Lombard Street ở San Francisco”. Trong khi đó, Chris Urmson, Giám đốc Dự án xe hơi tự lái của Google, cho biết: “Trọng tâm trong công nghệ tự lái của Google là khả năng phát hiện ra hàng trăm vật thể di chuyển trên đường như xe đạp, người đi bộ và các phương tiện giao thông khác. Dựa vào những thông tin tổng hợp được, hệ thống sẽ dự báo tình huống, ví dụ như có một chiếc xe bất ngờ dừng lại phía trước hoặc vượt đèn đỏ. Ưu điểm của hệ thống tự lái là không bị mệt mỏi hay xao nhãng khi hoạt động trong thời gian dài. Trong khi con người điều khiển xe luôn bị căng thẳng và mệt mỏi về thể chất có thể dẫn đến tình trạng lái xe không an toàn và gây ra tai nạn”.
Gã khổng lồ Google đặt mục tiêu đến năm 2018 sẽ ra mắt xe hơi không người lái. Và công nghệ giao thông mới này sẽ là một trong những phát triển đáng kể trong vòng 10 đến 15 năm tới. Dự báo này khá chính xác vì không chỉ ở Hoa Kỳ mà ở châu Âu, Nhật Bản, Hàn quốc cũng đang tiến hành thử nghiệm xe hơi tự lái đưa ra ba giai đoạn, từ nay đến năm 2016 xe hơi tự lái sẽ thực hiện một phần có kiểm soát bằng người lái với tốc độ chậm; từ 2016 đến 2020 xe tự lái được nâng cao hơn về tốc độ và không cần sử dụng người tài xế, đến 2025 xe tự lái hoàn toàn có thể lưu thông trên đường phố, xa lộ một cách an toàn.
Thủ tướng Nhật Bản Abe trong chiếc xe Nissan – nguồn youtube.com
Đến đây thì “hội nghị” tranh luận về lane xe dành riêng cho xe hơi tự lái của các vị cao niên ở quán cà phê sôi động hẳn lên. “Máy móc điện tử do con người làm ra có tài giỏi đến đâu vẫn có thể bị trục trặc”. “Phải có lane đường chỉ dành riêng cho xe hơi tự lái như xe buýt chẳng hạn, chí ít trong giai đoạn thử nghiệm”. Nghe có lý. Nhưng thực tế các nhà sản xuất và quản lý dự án xe hơi tự lái nhiều nước không nghĩ đến điều này. Họ cho rằng hệ thống camera và lazer hoạt động còn tinh tường hơn mắt người và hệ thống autopilot (lái tự động) không có đi ngược với luật lệ giao thông hiện hành.
Đi tiên phong trong việc sản xuất xe tự lái là hãng Tesla. Ông Elon Musk, Tổng giám đốc điều hành công ty Tesla, thông báo báo chí, xe tự lái đã có những bước tiến lớn và công ty sẽ đưa kỹ thuật tự hành vào sản xuất mùa hè này. Ông cũng đề cập việc cập nhật hệ thống nhu liệu cho loại xe Tesla Model S có khả năng tự lái, ít nhất trong từng giai đoạn, với người lái không cần đụng tay vào. Tuy nhiên, một số chuyên gia ngành xe hơi nói rằng vẫn còn có nhiều câu hỏi về kỹ thuật hiện chưa được giải đáp thỏa đáng cũng như là có hợp pháp hay không. Một số các hãng xe như Mercedes-Benz, Infiniti và Honda, Nissan cũng có khả năng để xe lái tự động nhưng họ đã có biện pháp ngăn không cho người lái sử dụng hệ thống này và buộc người lái phải luôn để tay lên trên tay lái.
Trong khi đó, nhà sản xuất xe hơi Volvo của Thụy Điển đã thực hiện thành công xe hơi tự lái trong dòng xe cộ hiện hành trên đường phố Gothenburg. Và đầu năm 2017 sẽ đưa ra 100 xe Volvo S60 và V60 kiểm tra lần cuối trước khi sản xuất dòng xe tự động bán ra thị trường vào năm 2020. Hai mẫu xe này của Volvo có khả năng thiết lập lộ trình cho xe di chuyển trong đúng lane đường quy định với tốc độ phù hợp, giữ khoảng cách an toàn với các phương tiện giao thông khác. Các công nghệ được ứng dụng ở Volvo S60 và V60 bao gồm bộ phận cảm biến giữ cho xe di chuyển đúng lane đường, hệ thống thu – phát tín hiệu radar và lazer, cùng camera gắn phía trước và bên hông xe.
Chiếc Mercedes tự lái đậu bên đường phố San Francisco – nguồn ibtimes-co-uk
Mới đây nhất là hãng Mercedes-Benz công bố dự án phát triển mẫu xe thông minh S500 Intelligent Drive. Chiếc Mercedes khiến cư dân San Francisco trầm trồ với dáng vẻ đầy tính khoa học không có tay lái theo đúng nghĩa xe tự lái và nội thất sang trọng dành cho thư giãn với ghế xoay 360 độ. Xe chạy bon bon trên phố và dừng bên lề đường đúng quy định. Với những thay đổi của xe tự lái chắc chắn sẽ mang đến cơ hội cho những ngành công nghiệp khác, chẳng hạn thị trường sản phẩm giải trí nghe nhìn. Báo cáo của công ty tư vấn McKinsey ước đoán rằng, trong tương lai, công nghệ sẽ giải quyết lượng lớn thời gian tài xế phải tìm chỗ đậu xe, giảm thiểu tai nạn xe hơi và cho phép con người có thêm thời gian để xem chương trình TV, xem phim hay các phương tiện giải trí đa phương tiện khác.
Cuộc đua phát triển công nghệ tự lái đang sôi động thì mối quan tâm của các hãng xe lớn chính là vấn đề cập nhật luật lái xe của các nước, những chính sách bảo hiểm và giấy phép liên quan. Xe hơi tự lái hiện vẫn chưa lăn bánh trên đường phố. Nhưng khi bắt đầu được vận hành, chắc chắn chúng sẽ tạo ra một tác động lớn đối với nền kinh tế và xã hội trên phạm vi rộng.
Lòng xe sang trọng của chiếc Mercedes sẽ có thiết bị giải trí dành cho xe tự lái trong tương lai.
TN