Cinco de Mayo được các cộng đồng người Mỹ gốc Mexico cử hành nơi những đô thị có đông đảo sắc dân này như Denver, Los Angeles, San Francisco, Phoenix và Chicago. Nhưng Cinco de Mayo (tiếng Spanish có nghĩa là 5 tháng 5) có lẽ là một trong những ngày lễ không được hiểu rõ nhất.
Đối với nhiều người ở Mỹ, Cinco de Mayo thường chỉ có nghĩa là thưởng thức đồ ăn Mexico, uống tequila, margarita…, mở party để vui chơi. Sau đây là một số chi tiết bạn nên biết về lễ hội này
Cinco de Mayo không phải lễ mừng độc lập
Người Mexico mừng ngày độc lập vào 16 tháng 9. Vào ngày này năm 1810, linh mục Miguel Hidalgo y Costilla kêu gọi mọi người vũ trang và tuyên chiến chống chính quyền Tây Ban Nha. Sự kiện này được gọi là “Grito de Dolores” có nghĩa là “Cry of Dolores” (tiếng khóc của Dolores). Dolores là một thị trấn nhỏ của Mexico.
Liên hệ với Texas và dân Mỹ
Tướng Zaragoza sinh tại vùng hiện nay là Goliad (Texas), khoảng 60 miles về phía bắc Corpus Christi. Năm 1999 Thượng viện Texas tuyên bố nơi này là địa điểm chính thức để mừng Cinco de Mayo. Người dân ở đây mừng lễ với nhạc sống, nhảy múa theo vũ điệu folklorico và ăn barbecue.
Lễ hội này chưa thực sự phổ biến ở khắp nước Mỹ cho mãi đến thập niên 1960 lúc mà những nhà hoạt động chính trị người Mỹ gốc Mexican bắt đầu hoạt động mạnh. Còn đối với dân Mỹ thì đây là cơ hội buôn bán làm ăn: Năm 2014, Cinco de Mayo trở thành ngày tiêu thụ rượu nhiều nhất trong năm (không kể những lễ vào mùa đông như Thanksgiving…)
Vũ điệu folklorico
Cinco de Mayo tưởng niệm một trận chiến nhỏ
Năm 1861, Mexico không thể trả nổi số tiền nợ các nước Anh, Tây Ban Nha và Pháp. Cả ba nước này đem quân lấn chiếm Mexico, nhưng năm sau Anh và Tây Ban Nha rút lui, chỉ còn quân Pháp ở lại, hy vọng tạo lập một vương quốc ở đây dưới quyền cai trị của Maximilian.
6 ngàn binh lính Pháp do tướng Charles Latrille de Lorencez chỉ huy đụng độ với đạo quân Mexico của tướng Ignacio Zaragoza – vừa ít hơn vừa ô hợp vì ít được huấn luyện. Quân Mexico chiến thắng tại Puebla, tử trận chưa đến 100 người trong khi giết hại được gần 500 quân Pháp.
Tuy là một trận chiến nhỏ, nhưng thúc đẩy nhiều cho cuộc kháng chiến chống Pháp, khiến 6 năm sau đó họ phải rút lui. Cinco de Mayo là lễ mừng chiến thắng này, ngày 5 tháng 5 năm 1862.
Cinco de Mayo không phải lễ nghỉ toàn quốc
Vì không được quy định là ngày lễ nghỉ cả nước, nên các tiệm buôn, văn phòng, ngân hàng vẫn mở cửa. Người dân vẫn sinh hoạt bình thường, và nhiều người không ăn uống nhậu nhẹt.
Không phải toàn nước Mexico mừng lễ
Vì Cinco de Mayo tưởng niệm Trận chiến Puebla, nên chính yếu chỉ mừng ở Puela và một số nơi khác, kèm theo thường có cả cuộc duyệt binh. Ở Peñón de los Baños (Mexico City) chẳng hạn, người ta diễn lại trận chiến này, nhưng đa số những người tham dự là dân từ Puebla đến.
Món ăn truyền thống Cinco de Mayo không phải là taco
Khi người Mỹ nghĩ đến thực phẩm Mexico, món taco thường xuất hiện trong đầu. Nhưng trong thực tế, món thông dụng mà người Mexico thường ăn vào lễ Cinco de Mayo là mole poblano. Đó là một thứ sauce đặc màu chocolate làm từ chiles xanh cùng nhiều gia vị khác, thường ăn kèm với thịt gà hoặc gà tây.
