Đầu năm có 2 sự kiện độc chiếm sự chú ý của công luận là vụ động đất sóng thần bên Nhật Bổn “Japan”, và cuộc nổi dậy mệnh danh Mùa Xuân Ả Rập “Arab Spring”. Các cuộc phản kháng trong lòng thế giới
Hồi Giáo dần lan sang Hy Lạp “Greece”, Do Thái “Israel”, cuối cùng gợi hứng cho phong trào xuống đường mà chúng tôi đã gọi là “Chiếm Lãnh Đại Lộ Kinh Tài” (Occupy Wall Street) ngay tại Mỹ.
Thanh Dũng
Những tin tức khác chiếm nhiều trang báo chánh trong năm có thể điểm: đám cưới Hoàng Gia Anh Quốc; thành lập quốc gia mới ở Phi Châu gọi là “South Sudan” (Nam Sudan); những kết thúc bi thảm của trùm khủng bố Osama bin Laden và nhà độc tài Muammar Gaddafi; vụ thảm sát đẫm máu bởi một kẻ cuồng sát bên Na Uy “Norway”; sự ra đi của nhà sáng lập hãng Apple ông Steve Jobs, v.v…
Năm 2011 còn nhiều nét đáng nhớ khác ngoài những tin tức đăng trang đầu. Càng ngày người ta càng sử dụng internet nhiều hơn để thu thập tin tức, kết bạn, cùng vô số nhu cầu khác có thể kể… mệt nghỉ. Một địa chỉ vô địch cho việc truy tìm thông tin là “Google.com”. Từ trang này, bạn dễ dàng nắm bắt nhiều việc lớn nhỏ chỉ trong vòng vài giây đồng hồ: trời đang mưa hay nắng; chiếc máy ảnh ưng ý đang “sale” bao nhiêu, bán ở đâu; kết quả xổ số, diễn biến trận banh không chiếu trên TV; bài viết tâm đắc của một tác giả ưa thích trên báo… Trẻ; chuyện mật vụ đảng cộng sản VN khủng bố người Việt quốc nội kêu gọi bảo vệ hải đảo, v.v… Với nhiều người sử dụng internet, có thể nói Google mang cả thế giới đến gần hơn bao giờ–ngay trên đầu những ngón tay gõ lên bàn phím.
Những chuyến xe lửa đông nghẹt người bên Ấn Độ. Năm 2011, dân số thế giới vượt ngưỡng 7 tỉ người. Theo Liên Hiệp Quốc, trong vòng 2 thập niên nữa, Ấn Độ sẽ qua mặt Hoa Lục, trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới, với khoảng 1.5 tỉ người. ảnh Pavel Rahman/AP.
Cũng vì vậy, theo dõi thống kê các từ khoá “keyword” được dùng nhiều nhất để tìm kiếm trên “Google” có thể cho thấy một xu hướng, một sự quan tâm chung đến vài nhân vật hoặc đề tài nào đó. Trong năm 2011, cái tên được tìm nhiều nhất là “Rebecca Black”. Cô thiếu nữ người Mỹ 14 tuổi gây nhốn nháo chốn… giang hồ ảo với bài hát “Friday”. Nhiều người khen, cũng lắm kẻ chê, chỉ biết rằng đoạn video của cô đưa lên “YouTube” được xem tổng cộng khoảng 167 triệu lần. Một thiếu nữ khác cũng lọt vô danh sách 10 “keyword” được dùng nhiều nhất là cô Casey Anthony — người được tha bổng trong vụ án tình nghi sát hại con gái 3 tuổi khiến xôn xao dư luận Hoa Kỳ một dạo.
Rebecca Black
Kết quả truy tìm trên Google cũng cho thấy sự thắng thế của kỹ nghệ giải trí và kỹ thuật cao. Trò chơi điện tử “Battlefield 3” xếp hàng thứ 5. Có 3 tên tuổi liên hệ đến hãng Apple lọt vào nhóm 10 “keyword” phổ biến nhất: nhà sáng lập và kỹ nghệ gia vừa quá cố Steve Jobs; máy tính cầm tay “iPad 2”; thậm chí chiếc điện thoại “iPhone 5” chưa ra đời cũng thu hút sự tò mò chưa từng thấy trước nay.
Tình cảnh kinh tế còn suy thoái cũng là một trong những đề tài gây chú ý nhất năm 2011. Kỹ nghệ địa ốc chịu ảnh hưởng nặng nề: nhà xây rồi không mấy ai mua. Nhà đã bán nhiều năm vẫn không hiếm kẻ… bỏ của chạy lấy người. Duy có kỹ nghệ xe hơi vẫn làm ăn phát đạt, người mua kẻ bán rộn ràng. Dù vậy, có vài hiệu xe tuy được quảng bá chào mời ì xèo lại ế hẩm hiu.
Hiệu Honda mang tham vọng lớn khi tái thiết kế chiếc xe Insight đời 2011. Đây là loại xe “hybrid”–nửa điện nửa xăng–tuy tiết kiệm xăng (70 MPG) nhưng giá xe mới vẫn còn cao. Hãng Honda bèn cho ra lò chiếc “Insight 2011” với bảng giá chỉ khoảng $18,000, rẻ nhất trong các loại xe “hybrid” trên thị trường Mỹ Quốc. Thật oái oăm, số xe “Insight” bán ra lại giảm đến 25%, chỉ đạt khoảng 15 ngàn chiếc.
Cuộc tái chinh phục thị trường Hoa Kỳ của hiệu xe Fiat (Ý “Italy”) đến nay cũng thất bại. Chrysler, nhà đại lý của Fiat, đặt ra mục tiêu bán 6,000 chiếc “Fiat 500” mỗi tháng. Trên thực tế mức tiêu thụ chỉ đạt không đến 1/3. Kết quả nghèo nàn khiến nhà điều hành cao cấp của hãng Fiat tại Mỹ bị bay ghế.
Xe Fiat 500
Chiếc xe chạy bằng điện 100% đầu tiên –Chevrolet Volt– được tài trợ quảng cáo rất mạnh. Trong 11 tháng đầu năm 2011 có trung bình 6,200 chiếc được bán ra hằng tháng. Con số này là giấc mơ của Fiat, nhưng tiếc thay lại thấp hơn nhiều so với trông đợi của hãng Chevrolet: tiêu thụ 10,000 chiếc / tháng.
Nhìn lại 2011, nhiều người bi quan có thể đánh giá tình hình kinh tế Hoa Kỳ nói chung là thất bại. Thực tế không hoàn toàn bi đát, đặc biệt với những hãng thương mại vừa thấy giá trị cổ phần vọt lên mau hơn… hoả tiễn. Nhà bào chế thuốc ở Michigan tên là “Perrigo” có cổ phiếu lên 62%. Giá trị Perrino vào cuối năm đạt đến gần 10 tỉ Mỹ kim. Một hãng dược phẩm khác — “Biogen Idec” của Boston — nổi tiếng với các loại thuốc chữa trị ung thư, lên giá 66%, nay được lượng định $27 tỉ. Cổ phần của công ty thẻ tín dụng “Mastercard” tăng 67%, hãng có giá trị $47 tỉ. Kẻ chiến thắng trong cuộc đua lên giá cổ phiếu là hãng năng lượng “Cabot Oil & Gas” của Houston, với mỗi cổ phần lên giá… 104%.
Năm 2011 khép lại với một diễn biến có thể khiến ấm lòng nhiều người Việt. Sau hằng chục năm quản thúc nhà tranh đấu dân chủ Aung San Suu Kyi, giới cầm quyền độc tài Miến Điện gần đây nhượng bộ, phát tín hiệu muốn cải tổ hệ thống chánh trị. Có nhiều nghĩa sĩ người Việt dấn thân tranh đấu vì một nước Việt tự do, hiện đại hơn, đang hứng chịu những ngược đãi, khủng bố, ám hại, nhất là vào lúc guồng máy an ninh mật vụ của đảng cộng sản có vẻ bị… dồn vào chân tường. Trong số họ có các cộng tác viên thân thiết của Trẻ như Tạ Phong Tần, Huỳnh Ngọc Tuấn, Huỳnh Thục Vy… Tuy nhiên, sớm hay muộn, một thay đổi lớn lao –để Việt Nam từ bỏ con đường cộng sản, trở lại với sự phát triển bình thường, đồng hành với cả thế giới và nhân loại– là điều không thể tránh khỏi.
Lãnh tụ phe dân chủ người Miến Điện Aung San Suu Kyi (phải) tiếp kiến Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton tại tư gia đầu Tháng Mười Hai 2011. ảnh Saul Loeb/Associated Press
Những bức ảnh độc đáo 2011
Ngày nay, mạng lưới internet phổ biến khắp thế giới. Một trong những ứng dụng để người sử dụng… chuyền tay thông tin hình ảnh mà mình thú vị, mau lẹ trong chớp mắt. Vài hình ảnh được lan truyền nhiều nhất trong năm nay:
Hồi Tháng Chín, ngư dân Philippines vây bắt con cá sấu khổng lồ này trong 3 tuần. Cá sấu dài 21-foot (khoảng 6.5 m). ảnh AP
Bức ảnh con cá mập “bạch tạng” chỉ có 1 mắt, bắt ngoài khơi La Paz, Mexico, Tháng Sáu 2011. ảnh Photo by Pisces Fleet Sportfishing
Cảnh sát Đại Học California tại Davis (UC Davis) xịt hơi cay vào một nhóm sinh viên tham dự các cuộc phản kháng “Occupy UC Davis” hôm 18-11-2011. Hình ảnh này khiến nhà trường bị chỉ trích dữ dội, đích thân hiệu trưởng phải lên tiếng xin lỗi. ảnh AP Photo/The Enterprise, Wayne Tilcock
Năm 2011 chứng kiến các trang mạng liên kết xã hội “Social Media Networking” tác động trực tiếp lên những chuyển biến thời đại. Giới trẻ Ả Rập dùng “Facebook”, “Twitter”… để tập hợp, tạo nên cuộc phản kháng rung chuyển thế giới Hồi Giáo. Người bất mãn ở Mỹ cũng qua các công cụ này kiến tạo cuộc xuống đường “Occupy Wall Street” xôn xao một dạo.
Cũng nhờ trang “http://twitter.com”, hôm đầu Tháng Năm, từ thị trấn Abbottabad (Pakistan), một người đàn ông tên Sohaib Athar, tình cờ gõ vài dòng “twit” lên internet, than phiền với bạn bè về chuyện “trực thăng bay ầm ĩ” giữa đêm khuya. Vào thời điểm đó, ông không hề biết mình đang vô tình… tường thuật cho cả thế giới sứ mạng tuyệt mật của một đơn vị Biệt Hải Hoa Kỳ: đột kích triệt hạ trùm khủng bố Osama bin Laden.
Cuộc cách mạng mệnh danh “Mùa Xuân Ả Rập” thì manh nha từ sau vụ tự thiêu của một thanh niên Tunisia tên Mohamed Bouazizi, vì bất mãn nhà cầm quyền. Lời nhắn sau cùng gửi bà mẹ, anh để lại trên trang… Facebook, đã khiến hằng triệu người thổn thức: “Con ra đi đây mẹ, xin tha thứ cho con vì đã trái lời mẹ; hãy lên án thời đại bất công này, xin đừng kết án con.” Đây có thể là lời nhắn mạnh mẽ nhất trên mạng internet năm qua, và anh Bouazizi thoắt trở thành biểu tượng chống lại bạo quyền.
Bức hình Mohamed Bouazizi phóng lớn ở thủ đô Tunis. ảnh Reuters
TD