Phiền nhất là đi đâu xa, xuống phi trường không có ai ra đón hoặc motel nơi trú ngụ không có shuttle phục vụ. Khách đường xa không muốn mướn xe ở phi trường, chỉ còn cách đón taxi đi cho tiện. Đi taxi của các công ty có bãi đậu ở phi trường đương nhiên giá cước khá cao. Nghe lời người bạn từng đến Quận Cam, từ phi trường John Wayne về khu Westminster, giá chừng 20 đô thôi, nhưng lên xe, đến nơi rồi mới thấy đồng hồ tính tiền nhảy qua con số 40.
Taxi phi trường đưa đón có bãi riêng, bác tài trả tiền thuê chỗ – Nguồn: Taxiairport.com
Đành chịu. Đồng hồ tính tiền chứ đâu phải trả giá với người lái taxi. Mà đâu phải cha tài xế taxi người Hàn Quốc ăn gian lộ trình vì thấy cái mặt “hai lúa” của tôi, tay khệ nệ kéo hành lý nhanh chóng đến chiếc xe màu vàng đợi sẵn. “Về đâu, ông?” Tôi lần khần, về motel còn sớm lắm, chưa cho check in. Về khu chợ ABC trung tâm người Việt trên đường Bolsa thì chẳng biết làm gì ngoài chuyện ăn sáng, rồi phải na hai cái túi xách cuốc bộ hơn ba dặm đường đến motel. “Little Saigon trên đường Bolsa?” Hình như trong đầu anh ta tìm kiếm con đường một hồi rồi nói, “tôi không biết”. Tôi lầm bầm trong bụng, lái taxi mà chẳng biết đường hay là cha này tưởng mình tay mơ muốn ăn gian lộ trình. Tôi hỏi lại: “Little Saigon lớn nhất của cộng đồng người Việt mà anh không biết?” Anh ta đáp: “Đã lớn sao bảo Little Saigon” Ừ há, anh ta có lý.
Uber taxi tự do, khách đặt chuyến qua phone kết nối internet – Nguồn: London.cab
Cuối cùng anh ta là người lái, còn tôi là người chỉ đường. Lấy 405 North vào exit Magnolia. Đơn giản thế thôi mà anh ta không biết. Té ra anh tài xế là lính mới tò te, mới vào nghề được hơn hai tuần. Anh ta ở khu Hàn Quốc chỉ cách khu cộng đồng người Việt chừng bốn năm dặm mà chẳng biết nhau. Anh lái cho công ty nhưng chỉ trả tiền bến bãi vì tự sắm riêng xe cho mình. Bỏ ra hai chục ngàn sắm chiếc xe, khỏi phải tốn tiền thuê xe của công ty bị gò bó thời gian, hơn nữa khi cần đi đâu đó, sử dụng xe taxi làm xe nhà luôn cho tiện. Đậu xe ở chỗ đón taxi của phi trường, đóng tiền bến bãi, xe nào tới trước đón khách đi trước theo sự hướng dẫn của người quản lý.
Anh chỉ đón khách ở phi trường thôi, thường một cuốc xe ít ra cũng kiếm được vài chục đô, mỗi ngày có được ba bốn cuốc cũng đủ sống. Nhưng muốn có được ba bốn cuốc thường là những ngày cuối tuần, hành khách đi hay đến phi trường về đông hơn, chứ ngày thường được hai cuốc là may. Biết bao người làm nghề taxi, full-time có, part-time có, rồi lại cạnh tranh với taxi của các công ty taxi khác và cả hệ thống khuyến mãi của các khách sạn motel có xe shuttle đưa đón khách riêng của mình.
Trên xe, anh kể nghề nào cũng có nỗi khổ riêng. Thấy người ta làm ăn được, thì người khác nhào vô, làm ăn không được, bán xe, đi làm hãng xưởng đến ngày lãnh lương cho khỏi nhức đầu. Lái taxi nói là làm chủ lấy mình, không bị ai kiểm soát, siêng lái nhiều có thu nhập nhiều, bữa nào giận vợ giận con muốn nghỉ ở nhà cho khỏe mà cũng chẳng được. Chưa tới giờ lái ra phi trường thì con vợ tôi nó cằn nhằn vào cái lỗ tai muốn điếc ráy.
Taxi Uber hạng sang ở New York – Nguồn: NYCcama
Mà chưa hết đâu, cạnh tranh bây giờ còn ác liệt hơn trước vì mấy loại xe taxi Uber hay Lyft gì đó mấy năm nay bùng nổ khiến xe taxi truyền thống như chúng tôi ngày càng ế ẩm, có người vào nghề được chừng vài ba tháng thu nhập không đủ đành bán rẻ xe cho người khác vào nghề. Chiếc xe của tôi, mua mới thì giá chừng hai chục nhưng tôi mua lại của người bạn vào nghề được mấy tháng thì bỏ, giá còn hai phần ba. Định bụng chạy chừng sáu bảy tháng thì lấy lại vốn xe, nhưng anh thấy đó từ sáng tới giờ anh là người đầu tiên đi xe của tôi. Mãi lo nói chuyện anh ta không kịp vào exit Magnolia, tôi bảo đi thẳng luôn, vào exit Beach. Anh ta gật gù bảo: “Anh không phải người ở đây sao lại rành đường?”. Anh ta đâu có biết tôi phải xem trên bản đồ Google map khu vực Little Saigon mất cả mấy ngày trời.
Nói chuyện mấy loại taxi tự do ứng dụng phần mềm Uber hay Lyft này tôi có tìm hiểu đôi chút. Không chỉ có mấy công ty phần mềm này mà còn có vài công ty khác cạnh tranh trong lĩnh vực taxi ngày càng nhiều nhằm mang đến dịch vụ di chuyển cho hành khách có nhiều lựa chọn vì giá rẻ, nhanh chóng đặt chuyến mà lại có thể tùy chọn loại xe theo ý của mình. Tất cả thông tin về loại xe, giá cả được công ty phần mềm định ra cho nhu cầu của khách hàng muốn đi loại xe hạng sang hay sang hạng trung bình đều dễ dàng đặt chuyến qua phần mềm cài đặt trên điện thoại kết nối Internet giúp lái xe và khách hàng tương tác với nhau.
Muốn làm tài xế taxi tự do kiểu trên, việc đầu tiên (không phải tiền đâu) ghi danh với mạng công ty (không có lệ phí ghi danh), cung cấp thông tin về chiếc xe rõ ràng, bằng lái, bảo hiểm theo quy định của công ty. Phần còn lại, công ty sẽ kiểm tra nhân thân, và tình trạng xe được hợp pháp lưu hành. Sau thủ tục này là mở tài khoản để nhận tiền thanh toán của công ty hàng tuần sau những cuốc xe chở khách. Tùy theo số lượng cuốc xe quy định, công ty sẽ khấu trừ phần huê hồng. Thí dụ dưới 20 cuốc một tuần, huê hồng dành cho công ty là 30%; từ 21 đến 40 cuốc/tuần huê hồng 25%; trên số cuốc đó, tài xế sẽ hưởng thu nhập 80%. Điều này có nghĩa, công ty khuyến khích tài xế nhận cuốc xe càng nhiều càng tốt cho mình, và công ty cũng được hưởng lợi nhiều hơn mặc dù phần trăm huê hồng giảm xuống.
Taxi Uber cũng có thể quảng cáo tên hãng của mình – Ảnh: Doug Ma
Đầu óc mấy người làm kinh doanh tính toán còn hơn máy điện toán và có những “chiêu” gọi là hỗ trợ thu nhập của người tài xế để gia tăng “công suất” thu về doanh số. Công ty không chỉ lo “nồi cơm” cho “nhân viên” của mình mà còn lo luôn cả tiếp thị khách hàng bằng những hình thức khuyến mãi, như giảm giá cước đi lần đầu, hoặc không lấy tiền một cuốc cho khách hàng thực hiện được 10 cuốc xe. Tất nhiên cuốc không lấy tiền khuyến mãi kích thích khách hàng dùng xe taxi tự do sẽ được công ty trả tiền bù cho tài xế. Theo thống kê của Uber loại hình taxi tự do kết nối Internet với Uber hay Lyft chỉ trong bốn năm phát triển tại thị trường trong nước Mỹ đã đạt tới con số tài xế tham gia lên đến 150,000 người với thu nhập bình quân gần 20USD/giờ.
Khách hàng tham gia dịch vụ Uber hay Lyft chỉ cần mở phone vào mạng tạo tài khoản thanh toán, địa chỉ email. Mở chức năng định vị ngay lập tức phần mềm sẽ cho biết có bao nhiêu xe taxi trong hệ thống đang ở gần khu vực. Khách chọn đặt xe cho chuyến đi, xác nhận lại cho trung tâm thì sẽ biết được số xe, tên tuổi người lái và cước phí chặng đường. Mọi thanh toán qua thẻ tín dụng. Nhanh gọn.
Việc ứng dụng phương tiện kỹ thuật Internet của các công ty xe taxi tự do xóa bỏ được tình trạng việc khách gọi đặt chuyến trước đây qua tổng đài. Khách sử dụng dịch vụ Uber hay Lyft mất chỉ vài phút là có được tài xế đến đón với giá chặng đường tính theo dặm qua hệ thống GPS ngắn nhất. Giá tính như vậy sẽ rẻ bằng phân nửa so với taxi truyền thống tính trên đồng hồ cho giá khởi đầu và cộng thêm chiều dài chặng đi, chưa kể chuyện không đi đường thẳng mà cố tình đi đường vòng.
Hình như bác tài có giác quan thứ sáu khi trong đầu tôi đang nghĩ tới chuyện taxi ăn gian khách hàng bằng cách đi lòng vòng trong thành phố. Anh nói: “Nhiều khi tôi biết đoạn xa lộ trước mặt thế nào cũng bị kẹt xe hay đường vào exit bị đóng vì sửa đường. Nên đi vòng sang đường khác, khách hàng tưởng tôi ăn gian nên la lối um sùm. Lúc đó phải giải thích thiệt mệt. Bây giờ lại xuất hiện taxi Uber, khiến nghề lái taxi có bảng hiệu như tụi tui cạnh tranh rả người.”
Đúng là một sự cạnh tranh không khoan nhượng trong nghề taxi hiện nay, không chỉ trên nước Mỹ mà cả thế giới. Các công ty taxi tự do kết nối internet xuất hiện tại hàng trăm thành phố trên quả địa cầu này giống như một sự chia sẻ kinh tế, muốn được nhanh chóng tiện lợi, giá phục vụ rẻ, chọn được loại xe tùy thích. Một cuộc cách mạng trong nghề taxi mà các bác tài taxi truyền thống nhiều nước đang phản đối một cách mạnh mẽ về tính pháp lý của các công ty taxi tự do trên mạng.
Ngành Taxi truyền thống tại Tây Ban Nha phản đối tính pháp lý của dịch vụ taxi Uber lan đến quốc gia này – Ảnh: The IndependentNews
TN