Cá đầu sấu do người Việt mình đặt tên theo hình dạng phần đầu mỏ trông giống cá sấu. Có người gọi là cá mỏ vịt, do mỏ cá dài và tròn phần đầu giông giống mỏ vịt, hay cá sấu hỏa tiễn nghe cho oai hùng vì sức mạnh của cá và ngoại hình với bộ vẩy dày liên kết nhau và cứng như chiếc áo giáp da đồng. Dân câu cá chuyên nghiệp gọi đúng tên là cá Gar.
nguồn texasfishingforum.com
Đi câu dính con cá lạ
Đi câu đêm là cái thú của dân câu cá nhà nghề. Ngồi bên bờ hồ Texoma quăng câu một loạt bốn năm cần để đó, rồi ngồi nhâm nhi chai bia nói chuyện trời trăng mây nước với đám bạn bè hợp gu thật là thú vị. Anh C. cùng mấy người bạn trong lần đi câu đêm nay không vui chút nào. Lái xe ra hồ trễ nên chỗ câu mọi lần đã bị người khác chiếm chỗ. Đi dọc theo bãi hồ chỗ thưa vắng thì dưới nước cây chà nhiều quá không ai dám quăng câu. Nhưng chẳng lẽ về không, anh đành cùng đám bạn quyết định thả câu được chăng hay chớ. Ngồi cả ba bốn tiếng đồng hồ, mấy cần câu đều bất động, cả bọn đành thu câu. May quá, tiếng chuông đầu cần rung mạnh. Cá lớn anh em ơi. Cần câu dựa sau tảng đá bật dậy bị cá kéo bung ra. Cả đám nhào vô, người thì lội xuống nước giữ dây, người thì ôm cần thu dây ào ạt. Cá dính câu chắc to lắm, dây câu cứ căng ra chừng muốn đứt nhưng rồi anh C. cũng lôi được cá vào bờ.
Hàm cá Gar dài có răng tua tủa giống cá sấu nên gọi là cá đầu sấu – Nguồn: Garfishing
Một “thủy quái” hồ Texoma dưới ánh trăng mờ trông rất ghê rợn. Mình cá dài chừng một mét, mỏ dài giống con cá sấu, quẩy mạnh mình trên nền cát khiến mấy người bạn nhảy lùi tránh xa. Anh C. bảo: “chán thiệt, dính con cá Gar. Nhưng cũng xem như là có chiến lợi phẩm. Cá này thịt trắng và dai, ăn giống thịt gà; lấy philê tẩm bột chiên giòn hay kho sả bắt mồi lắm. Mần con này cực à nha, cái da của nó cứng như da áo giáp, phải biết cách làm mới xong”. Theo kinh nghiệm nhiều người, tốt nhất nấu nước sôi đem trụng cho cá vừa chín, dùng dao bén rạch dưới lườn bụng, tách vẩy cá cùng phần da ra dễ dàng.
Khổ nỗi chẳng có cái nồi nào to để trụng con cá dài một mét này nên anh T. trong nhóm bạn câu xung phong “xử lý” tươi chiến lợi phẩm. Đầu tiên phải gỡ lưỡi câu ra khỏi miệng con “thủy quái”. Người thì dùng hai cái kềm kéo miệng con cá ra, hàm răng nhọn lổm chổm, nó mà phập một cái chắc ngón tay nát bấy. Người thì dùng kềm mỏ dài thọc sâu vào bứng cái lưỡi câu to móc cứng trong cái cổ họng. Anh T. sờ vào mình con cá, da vẩy nham nhám cứng như lớp vỏ thiếc bọc ngoài. Lỡ nhận làm đầu bếp rồi, sao có thể rút lui, anh đành bưng con cá nặng chừng 7 ký bỏ vào thùng cooler mang về.
Trên đường về anh C. kể có lần anh câu được con cá Gar. Dân câu người Việt mình ghét nhất là loại cá này, còn dân câu Mỹ thì khoái lắm. Càng to người ta càng thích. Cái cảm giác đấu vật đưa con cá được vào bờ sung sướng làm sao. Anh C. biết ăn thịt cá Gar là nhờ người bạn Mỹ câu được và chỉ cho cách làm mấy món. C. kể, mấy năm trước ở Việt Nam có xuất hiện loại cá này và người ta cho là loài cá lạ. Dân chơi cá cảnh rất thích “của lạ” này nên dám bỏ tiền cả chục triệu mua một cặp về nuôi chơi, gọi là cá hỏa tiễn. Nhưng không bao lâu, cá này bị loại bỏ vì chúng phàm ăn và mau lớn. Càng lớn trông chúng càng xấu với cái mỏ và hai hàm răng thấy ớn và không thể nuôi trong bể kiếng cá cảnh. Người chơi đem bán lỗ nhưng chẳng ai mua, có người đem thả ra sông như một cách phóng sinh cầu phước.
Cá Gar là giống cá sinh sống ở các vùng Bắc Mỹ, ưa chỗ nước tĩnh, sống quanh quẩn ở đó săn bắt cá con. Đối với môi trường thiên nhiên rộng lớn như Hoa Kỳ, các nhà nghiên cứu môi trường thủy sản không xác định đó là loài cá gây nguy hiểm cho loài cá khác nhưng với môi trường thủy sản ở một số nước khác, có thể cá Gar lại là mối nguy hại cho các loài cá bản địa sinh tồn. Cá Gar mạnh, ăn bạo, tận diệt những loài cá sống gần với nó. Cho nên cá Gar “hỏa tiễn” hay đầu sấu tại Việt Nam được liệt vào danh sách cấm nuôi và sẽ bị phạt nặng khi bị phát hiện thả cá ra ngoài môi trường. Cũng giống như rùa tai đỏ trước đó, giống rùa nhỏ này có nguồn gốc từ Bắc Mỹ, hiện bị cấm nuôi ở Việt Nam vì khi thoát ra ngoài môi trường tự nhiên, chúng sinh sôi rất nhanh, tàn phá môi trường thủy sản và cây trồng nông nghiệp.
Cá Gar thịt ngon trứng độc
Đã quá nửa đêm về đến nhà, anh T. khệ nệ lôi cái thùng cooler vào bếp, lấy thêm đá tủ lạnh bỏ vào ướp con cá nằm chèo queo trong thùng chờ sáng đem khoe với bà xã và đứa con gái con cá lạ trước khi đem mần thịt. Anh T. lui cui mài lại con dao, trong khi đứa con gái la toáng lên “con gì ghê quá!”. Còn bà xã thì hỏi “liệu thịt có ăn được không?”. Anh T. thuật lại y lời người bạn nói đêm qua. Đây là cá Gar hay cá đầu sấu. Mình là cá nhưng đầu mỏ là cá sấu nên thịt của nó giống như cá pha thịt cá sấu, đem chiên giòn ngon lắm. Tại mình thường quen ăn mấy con cá ngoài chợ nên thấy con cá này lạ thôi, chứ chẳng gì phải sợ.
Cá Gar thường đớp mồi nhanh nên lưỡi câu thường dính sâu vào cổ họng – Nguồn: Garfishing
Nói xong, anh T. đem cá ra sân vườn bỏ lên cái bàn lớn chuẩn bị “giải phẫu”. Con dao mài bén xem ra chẳng ăn thua gì với bộ giáp như tấm kim loại bọc thân con cá. Chẳng con cá nào dám nuốt con cá Gar nhờ bộ giáp mà dao chặt không đứt kiếm đâm không thủng này. Cực chẳng đã, “muốn ăn phải lăn vào bếp”, anh T. vào nhà lấy thêm đồ nghề: kềm cắt thiếc, kềm tỉa nhánh cây để cắt xương y như mần thịt con heo rừng hôm nọ người bạn Mỹ của anh C. cho hồi tháng trước. Sau ba tiếng chồm lên cúi xuống với con cá Gar, cuối cùng cũng đâu vào đó, thịt ra thịt, lại còn hai buồng trứng vàng to đùng đem chiên bơ, gọi các chiến hữu đến chiều nay thì hết sẩy.
Hai dĩa thịt cá lăn bột chiên giòn và dĩa trứng cá chiên bơ ngon quá ể. Bà xã anh T. mới tuần rồi ăn trứng cá thu chiên nên nhìn thấy ngán. Thử miếng thịt cá chiên giòn cho biết có phải giống thịt gà như lời “đầu bếp” nhà giới thiệu không. “Gần giống! Nhưng thịt không ngọt như cá”. Còn đứa con gái vừa đi học về thấy ông bố “ca” đĩa trứng cá chiên nên thử một miếng bằng đầu ngón tay út, rồi thôi. Ông bố cùng mấy người bạn ra sân lai rai tự thưởng thành tích bắt cá đêm qua.
Gần nửa đêm, anh T. nghe tiếng con gái ra vô sọt sẹt cái toilet, hỏi ra mới biết “tào tháo rượt” không biết ăn phải thứ gì, lại còn mắc ói. Anh T. lấy thuốc cho con gái uống xong, lại thấy bụng mình chột dạ. Suốt cả đêm hai cha con cứ ra vô hai cái toilet trong nhà. Riêng anh T. nôn mửa vài lần mới bớt. Mệt bã người ra. Chẳng lẽ trúng thực cá Gar, sao bà xã anh T. cũng ăn miếng cá chiên sao không bị gì.
Thịt cá Gar chiên, món ăn ngon không thua thịt gà – Nguồn: Garkitchen
Tới trưa, anh C. gọi điện hỏi xem anh T. có bị nôn ói, tiêu chảy liên tục như mình không. Té ra C. cũng bị và ông P. càng bị nặng hơn. Bộ ba nhậu đêm qua, không ai dám gọi nhau để hỏi xem sự thể sao lại thế này vì ngại. Anh C. phải gọi xin nghỉ làm một ngày, uống cà phê đen đậm đặc để ngăn cơn buồn nôn cứ chực đến. Cái màn “kính lão đắc thọ” của anh em cứ châm đồ mồi báo hại đã làm ông P. vất vả mấy ngày, sút hơn 4 lbs, lại còn suýt gọi xe đi cấp cứu. Thì ra ăn ít bị ít, ăn nhiều bị nhiều. May là anh T. là chủ nhà ăn cầm chừng chút chút. Nhưng mà thịt độc hay trứng độc? Anh C. từng ăn thịt cá Gar đâu bị gì. Chất độc loài cá thường chứa ở da, hay nội tạng mật, gan như cá nóc, chứ đâu lại ở trứng cá? Anh em gọi phôn bàn thảo nhau tìm kiếm nguyên nhân, cuối cùng lên mạng tìm hiểu loài cá Gar, đại thể dịch lại như vầy:
Thịt cá Gar trắng ăn được, riêng trứng cá tuyệt đối không được ăn. Trứng có chất độc cao tuy không gây tê liệt hệ thần kinh và hệ hô hấp nhưng gây ói mửa, tiêu chảy làm mất nước nhanh trong cơ thể có thể dẫn đến tử vong nếu không cứu chữa kịp thời.
TN