“Biết mua tặng gì bây giờ?” Câu hỏi này thường gây lúng túng nhất thời cho những người vì xã giao phải có ‘nghĩa vụ’ tặng quà. Ðiển hình như cô gái trẻ sắp về làm dâu, con cháu thăm cha mẹ ông bà, đệ tử yết kiến tăng ni, cấp dưới chúc xuân cấp trên, học trò viếng thầy cô giáo, bệnh nhân cám ơn bác sĩ, hàng xóm ‘bắt tay’ hàng xóm, người yêu ‘nịnh’ người yêu… Tuy mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh, khác nhau về mức độ tiền bạc bỏ ra, số lượng quà cáp phải ‘cõng’ nhưng đều giống nhau ở ‘cái sự tấm lòng’.
Áo dài gấm đỏ, quà Tết cho trẻ em.
Vậy nhưng Tết Bính Thân này, trước hiện tượng thuốc tây giả, mỹ phẩm giả, thực phẩm chức năng giả, thịt và nội tạng động vật thối rữa, giò chả, lạp xưởng, đồ khô tẩm hóa chất độc hại, bánh mứt, hạt dưa, hạt bí, quần áo Tết, đồ điện máy, đồ gia dụng Trung Quốc đội lốt hàng nội địa… thì tất cả những người có nhu cầu tặng quà Tết kể trên đều hoang mang, lo lắng. Không ai bảo ai, thay vì biếu người già thuốc bổ, cho người trẻ quần áo, xe cộ, cho con nít đồ chơi điện, cho người nghèo bánh mứt, đồ khô, cho người bệnh đường sữa, thực phẩm chức năng… người ta chuyển sang lì xì ‘hồng bao’, vừa tiện gọn, vừa đỡ độc hại lại phù hợp với yêu cầu riêng của từng đối tượng.
Tiền đô mừng tuổi mẹ già, ở xa gửi về thế là quá xịn!
Phỏng vấn chớp nhoáng nhóm sinh viên Ðại học Bách Khoa và công nhân khu chế xuất Linh Trung đang sắp hàng chờ mua vé xe Tết ở Xa Cảng Miền Ðông. Họ cho biết quà tính sau, quan trọng là mua được vé trước. Chị Bùi Thị Sửu, trải qua hai đêm mất ngủ tại bến xe mới mua được ‘tấm vé vàng’, không giấu được vẻ mệt mỏi, tâm sự: ‘Mẹ bảo cứ mang tiền về. Ngoài ấy cái gì cũng có, đừng mua quà, vừa kềnh càng lại phải lo trông giữ, sợ mất cắp dọc đường’. Khác đám công nhân, vợ chồng ông thầu khoán Lực lại chọn cách tặng quà Tết ‘hiện đại’ hơn. Ðó là lên internet, xem hàng, đặt chuyển ra Thanh Hóa cho ‘Nhà nội, nhà ngoại, nhà cô Sáu, nhà thông gia, mỗi nhà một cái bếp ga, một đồng hồ treo tường, một cặp cây kiểng mini’. Không tin vào sự lương thiện của ‘bọn bán hàng qua mạng’, các bà nội trợ Sài Gòn rủ nhau chọn chữ ‘quê’ làm tiêu chí quà Tết gia đình: Gạo, nếp phải chính hiệu gạo quê. Thịt gà, thịt heo cũng quê. Bánh tráng, tôm khô, dưa kiệu, dưa hấu, xoài, cam… càng phải quê. ‘Quê’ với nghĩa không phân thuốc, không tẩm ướp hóa chất bảo quản, kích thích mà mộc mạc y như hồi xưa, nếu vì thế mà nhỏ hơn, đèo đẹt hơn, xấu mã hơn, giá cả cao hơn chút ít, cũng ‘chơi luôn!’.
Khác cánh phụ nữ quanh quẩn xó nhà, anh Thông, vừa tốt nghiệp Thạc sĩ ở Hàn Quốc về, mua ngay sâm Cao Ly thứ thiệt làm quà Tết. Thông bảo sâm bán đầy trong tiệm, trong chợ. Không như ta chỉ dùng sâm ngâm rượu ‘ông uống bà khen’, người Hàn Quốc dùng sâm làm trà, làm bột gia vị, làm kẹo mứt, thậm chí nấu canh sâm tươi như ta nấu canh củ cải. Quà Tết của Thông ‘nịnh’ mẹ không ngờ rất ‘oăn đơ phun’. Bằng chứng là anh được mẹ ‘lại quả’ cho một bành áo ấm sida trong tiệm ‘đồ si’ của gia đình trên phố Nguyễn Văn Trỗi Quận 3. Với món quà này, Thông ‘phấn khỉ’, ‘a lô a lố a lồ’ ngay cho đám bạn thích phượt, rủ lên Ðam Rông, Ðạ Tẻh (Ðà Lạt) phát tặng trẻ em dân tộc thiểu số. Ðể thêm xôm tụ, nhóm phượt đã ‘nhám nhúa, chôm chỉa’ thêm một mớ tập vở, dép nhựa, bánh kẹo, mì gói của các shop ‘phe ta’.
Một hình thức quà Tết mới lạ đang được thanh niên ưa chuộng: khắc tên người thân trên vỏ ốc tí hon, bỏ vào chai nước biển nhiều màu sắc, kèm phong bao lì xì…
Trong khi bọn trẻ thích rong ruổi giang hồ, cánh già có tâm hồn… chim chó, cỏ cây, thư pháp lại chọn quà Tết là lồng chim khướu, chậu lan Hồ điệp, bức hoành phi chạm lộng, cẩn trai… Ðể phục vụ nhu cầu quà Tết ‘hơi có mùi văn hóa cao’ này, các chợ hoa Tết công viên Gia Ðịnh, công viên Lê Văn Tám, bến Bình Ðông, hội hoa xuân Tao Ðàn – Sài Gòn đều bắt đầu bốc thăm phân lô, rục rịch bung hàng từ trước ngày ông Táo chầu trời, Hăm Ba Tháng Chạp.
Nhìn chung, đối với người Việt mình, tặng quà Tết là nhu cầu có thực, không thể ‘tiêu diệt’ mà chỉ có thể tùy cảnh, tùy lúc, tùy người mà ‘giáo dục’ nhẹ nhàng. Nếu không, mọi biện pháp cấm đoán kiểu ‘cấm dùng tiền công quỹ biếu xén, đi Tết thủ trưởng, tổ chức tiệc tùng tất niên linh đình…’năm nào cũng nghe phổ biến mà năm nào cũng … NATO (No Action Talk Only). Quà Tết, là thông điệp mừng xuân, chúc an khang thịnh vượng, hạnh phúc gia đình, ai cũng muốn nhận, mà ai cũng có thể trao, miễn là có tấm lòng, có thì giờ, có sự tháo vát, có tiền cộng với ‘kỹ năng’ tặng quà thích hợp.
Có vé về quê sum họp Tết, niềm vui không phải lưu dân xa xứ nào cũng thực hiện được hàng năm
XH