Làm sao điều khiển tiếng nói cho lớn hoặc nhỏ
Tiếng nói chúng ta phát sinh ra từ không khí trong buồng phổi, chuyển động tới các dây thanh âm (vocal cords) ở thanh quản. Thanh quản (cấu tạo bằng chất sụn) nằm trong cổ họng, bên dưới lưỡi và phía trên phổi. Chính các dây thanh âm cũng là sự kết hợp của các bắp thịt và sụn mà thành.
Khi những dây này co lại hoặc dãn ra, khoảng trống giữa các dây đó tăng lên hoặc giảm đi, làm thay đổi giọng nói họặc độ cao thấp. Tuy nhiên, chính lực và tốc độ của không khí di chuyển qua những dây đó mới xác định độ lớn của tiếng nói, mà không khí này thì phát sinh từ buồng phổi.
Vì thế khi muốn la to, bạn lấy một hơi dài cho đầy buồng phổi rồi đẩy cho hơi đó thoát ra nhanh và mạnh vào các dây thanh âm.
Tại sao tiếng bạn nghe như không giống tiếng mình?
Khi chúng ta nghe ai nói, thì đó là sự thay đổi áp suất trong không khí mà tai chúng ta thu nhận qua màng trống (eardrum), rồi màng này rung động những chiếc xương bên trong lỗ tai (middle ear). Tác động này làm cho chất lỏng trong ốc tai (cochlea, tai trong) rung chuyển các tế bào hình lông ở sâu bên trong lỗ tai và gửi đi một tín hiệu điện (electrical signal) tới óc chúng ta.
Còn khi chúng ta nói thì các dây thanh âm (vocal cords) rung động sọ và các hang hốc (như là những xoang mũi) có thể khuếch đại tiếng nói cho đi qua tai giữa để đến thẳng tai trong. Phương pháp truyền trực tiếp như thế làm cho các thanh âm có tần số thấp (âm thanh trầm) dễ được tiếp nhận hơn, do đó chúng ta có cảm tưởng tiếng của mình trầm hơn tiếng thực.
Tại sao chó không thấy màu?
Sự nhìn màu sắc của loài chó thua chúng ta xa lắm. Chó chỉ có hai loại tế bào hình nón ở võng mạc, mà chúng ta thì có tới ba, trong khi đó số lượng thì lại ít hơn rất nhiều. Trong khi chúng ta thấy cầu vồng có các màu đỏ, cam, vàng, xanh lục, xanh dương và tím thì chúng chỉ thấy được một màu vàng hơi nâu chuyển qua vàng, xám, tới xanh dương lợt và xanh dương.
Sự nhìn màu sắc của chúng ta đã tiến hóa nên nhận ra được khi nào một trái cây đã chín cũng như giúp nhận ra những trái dâu có chất độc.
Đối với loài ăn thịt, điều đó ít quan trọng, vì khoảng không gian dành cho các tế bào hình que thặng dư lại cho phép có được sự nhận thức không gian chính xác hơn nhiều. Đa số các loài có vú chỉ thấy được hai màu chính và thường mù với các màu đỏ và xanh lục. Tuy nhiên có những giống chim nhìn được tới 4 màu chính.
Tẩy trắng răng
Khi chúng ta ăn uống, các vết dơ (stain) bám vào lớp men răng. Nếu chà răng ngay, ta có thể chải đi các vết dơ này, nhưng ít người làm được như thế. Kết quả là một lớp bợn đóng trên mặt men răng. Vì men – cấu tạo bằng các tinh thể hydroxyapatite kết cấu chặt chẽ, nhưng lại xốp, do đó vết dơ càng thấm xuống sâu hơn.
Để tẩy những vết dơ này, người ta dùng hydrogen peroxide hoặc carbamide peroxide. Cách làm ở nhà là cho chất tẩy trắng vào dải băng rồi dán lên răng. Chất tẩy trắng phân hóa ra, để cho oxygen thấm vào men răng, làm các hợp chất dơ bị bể ra từng phần. Nó còn thâm nhập vào lớp dưới men răng gọi là dentin để tẩy trắng mạnh và sâu hơn.
Tại phòng mạch, nha sĩ có thể dùng đèn tẩy trắng để phụ giúp cho tiến trình này. Một lớp gel đậm đặc có chứa hydrogen peroxide được đặt trên răng rồi chiếu đèn vào đó khoảng chừng một giờ. Năng lượng phát sinh làm cho các phản ứng hóa học xảy ra mau hơn, giúp cho việc tẩy trắng tiến triển nhanh hơn.
